Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիեւի առաջարկած սահմանադրական փոփոխություններն ուղղված են ավտորիտարիզմի եւ ընտանեկան իշխանության ամրապնդմանը։ Այս մասին Turan–ին տված հարցազրույցում ասել է «Ազգային ճակատ» կուսակցության նախագահ Ալի Քերիմլին։
Սահմանադրության մեջ փոփոխությունների ոչ մի հասարակական պահանջ չկա, կարծում է Քերիմլին։ «Սահմանադրությունն առանց դրա էլ պետության ղեկավարին լայն լիազորություններ էր տալիս։ Ադրբեջանն առանց այդ էլ գերնախագահական հանրապետություն է։ Նախագահն արդեն ունեցած լիազորություններով ազդեցություն ունի իշխանության մյուս ճյուղերի վրա։ Նոր փոփոխությունները ցույց են տալիս, որ Ալիեւը մտահոգված է մերձավոր շրջապատի՝ օլիգարխների կապակցությամբ, որոնք քիչ ազդեցություն չունեն։ Սակայն Իլհամ Ալիեւը չի ուզում կախված լինել ո՛չ խորհրդարանից, որին ինքն է նշանակում, ո՛չ օլիգարխներից, որոնց նույնպես ինքն է նշանակում։ Ալիեւն ուզում է, որ իշխանությունը փոխանցելու հարցում անգամ տեսականորեն իրենց ոչ ոք չխանգարի»,– ասել է Քերիմլին։
«Ստացվում է, որ իշխող թիմը բաղկացած է տարբեր խմբերից, եւ պետության ղեկավարը կանխատեսում է, որ ինչ–որ պահի ազդեցիկ օլիգարխները կարող են ազդել եւ՛ խորհրդարանի, եւ՛ վարչապետի նշանակման վրա։ Հենց դրա հետ էլ կապված է փոխնախագահի նոր պաշտոնի սահմանումը, որպեսզի նա, այլ ոչ թե վարչապետը կատարի նախագահի լիազորությունները իր բացակայության օրոք»,– կարծում է Քերիմլին։
Նրա խոսքով՝ սկզբունքային երկրորդ պահը Ալիեւի ցանկությունն է՝ ստանալ խորհրդարանը ցրելու իրավունք: Նա անհանգստացած է, որ նույնիսկ այդ չեզոք խորհրդարանը կարող է վերահսկողությունից դուրս գալ: «Նա հասկանում է, որ սոցիալ-տնտեսական խնդիրների լուծումը կրում է իմիտացիոն բնույթ, եւ վաղ թե ուշ չլուծված խնդիրները սոցիալական դժգոհություն կառաջացնեն»,- նշել է Քերիմլին:
Գաղափարական սկզբունքներով միավորված թիմի բացակայության պայմաններում Ալիեւի շրջապատը, որը համախմբված է միայն հարստանալու ծարավով, կարող է վերահսկողությունից դուրս գալ: «Այդպիսով իր իշխանության ամրապնդման համար զոհաբերվում է պետական կառավարման մեխանիզմը: Նախագահի թեկնածուի տարիքի նվազագույն շեմի հանումը Ալիեւի ընտանիքի անդամներից մեկին իշխանությունը փոխանցելու նպատակ ունի»,- կարծում է ընդդիմադիրը:
Ադրբեջանական լրատվամիջոցների փոխանցմամբ հուլիսի 18-ին Սահմանադրական դատարան փոխանցված նախագծի համաձայն՝ առաջարկվում է գործող նախագահի պաշտոնավարման ժամկետը երկարաձգել մինչեւ 7 տարի։ Նախագահին արտահերթ նախագահական ընտրություններ անցկացնելու լիազորություններ են տրվում։ Փաստաթուղթը նախատեսում է սահմանել փոխնախագահի ինստիտուտ։ Փոխնախագահին նշանակում եւ ազատում է նախագահը։ Եթե նախագահն ի վիճակի չի լինում կատարել պետության ղեկավարի պարտականությունները, ապա նրա լիազորություններն անցնում են առաջին փոխնախագահին։ Գործող սահմանադրությամբ դրանք անցնում են վարչապետին։ Տարբերությունն այն է, որ եթե վարչապետին նշանակում է խորհրդարանը, ապա առաջին փոխնախագահին պետության ղեկավարն ինքն է նշանակում, առանց որեւէ մեկի հետ համաձայնեցնելու։ Առաջարկվում է նաեւ լուծարել նվազագույն տարիքային շեմը նախագահի պաշտոնի թեկնածուի համար, որը հիմա 35 տարեկանն է։ Սահմանադրությամբ խորհրդարանի ցրման հնարավորություն տվող փոփոխություններ են նախատեսվում։
