Երեւանում, այսօր՝ սեպտեմբերի 28-ին, բացվել է Գուրգեն Մարգարյանի հուշարձանը, որին Բուդապեշտում կացնահարել էր ադրբեջանցի սպա Ռամիլ Սաֆարովը: Հուշարձանի բացումը նվիրված է Գուրգեն Մարգարյանի տարեդարձին. սեպտեմբերի 26-ին կլրանար նրա 35-ամյակը (ֆոտոռեպորտաժ):
Հուշարձանի բացման պատիվը տրված էր Գուրգեն Մարգարյանի մորը եւ բարոնուհի Քերոլայն Քոսքին: Արարողությանը ներկա էին Պաշտպանության նախարարության բամաթիվ ներկայացուցիչներ, երիտասարդներ, այդ թվում նաեւ Գուրգեն Մարգարյանի անունը կրող դպրոցի աշակերտները, հասարակական գործիչներ, Հայաստանում հավատարմագրված դեսպանությունների ներկայացուցիչներ:
Դիմելով միջոցառման մասնակիցներին՝ Քերոլայն Քոքսը նշել է, որ, որպես մայր, ինքը լիովին կիսում է Գուրգեն Մարգարյանի ընտանիքի զգացմունքները: «Ես շոկի մեջ էի. երբ իմացա քնած մարդու սպանության մասին: Ես դարձյալ շոկի մեջ էի, երբ Ադրբեջանը Ռամիլ Սաֆարովին հերոսացրեց: Սա ադրբեջանական երիտասարդության կրթության առումով մեծ մտահոգություն է առաջացնում», - ասել է Քերոլայն Քոքսը՝ ավելացնելով, որ ինքը աղոթում է խաղաղության համար, ինչի դիմաց հայ ժողովուրդը ստիպված էր թանկ վճարել:
2004 թվականի փետրվարին Բուդապեշտում ՆԱՏՕ - ի «Գործընկերություն հանուն խաղաղության» ծրագրի շրջանակներում անցկացվում էին անգլերենի դասընթացներ: Դրանց մասնակցում էին հայ եւ ադրբեջանցի սպաների, այդ թվում ապագա զոհերի Գուրգեն Մարգարյանը եւ մարդասպան Ռամիլ Սաֆարովը: Փետրվարի 19-ի գիշերը Սաֆարովը ներխուժել էր սենյակ, որտեղ քնած էր Գուրգեն Մարգարյանը եւ կացնահարել նրան: Դրանից հետո Սաֆարովը փորձել էր սպանել մեկ այլ հայ սպայի՝ Հայկ Մակուչյանին: Բարեբախտաբար, փորձը ձախողվել է. սենյակի դուռը կողպված է եղել: 2006թ.-ի ապրիլի 13-ին, Բուդապեշտում Սաֆարովը դատապարտվել է ցմահ բանտարկության`առանց վաղաժամկետ ազատման իրավունքի 30 տարվա ընթացքում: Դատարանում Սաֆարովը փոխում էր ցուցմունքները, հրաժարվում նախնական հայտարարություններից՝ մեկնաբանելով, որ վատ է տիրապետում ռուսերենին եւ անգլերենին: 2012թ.-ի օգոստոսի 31-ին Սաֆարովի հանձնեցին Ադրբեջանին, որտեղ նա նախագահի կողմից անմիջապես արդարացվեց, պաշտոնում բարձրացվեց եւ պարգեւներ ստացավ՝ տուն եւ 8 տարվա աշխատավարձ: Նույն օրը Հայաստանը կասեցրեց դիվանագիտական հարաբերությունները Բուդապեշտի հետ:
Հայկական կողմը Ռամիլ Սաֆարովի գործով բողոք ներկայացրեց Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարան: Մասնավոր բողոք է ներկայացվել նաեւ սպանված սպա Գուրգեն Մարգարյանի իրավահաջորդների եւ Հայկ Մակուչյանի ներկայացուցիչերի կողմից: Բողոքը վերաբերում է Մարդու իրավունքների եվրոպական հռչակագրի հոդված 2-ին(կյանքի իրավունք) եւ հոդված 14-ին(խտրականության արգելք): Բողոքի նախապատրաստմամբ զբաղված աշխատակազմի թվում են հայրենական ու օտարերկրյա փորձագետներ, այդ թվում փաստաբան Նազելի Վարդանյանը, ով Բուդապեշտում դատական գործընթացում ներկայացնում էր հայկական կողմը:
