Ասկերանում ապրող Թոֆիկ Ալիեւն ու նրա կինը միայն խաղաղության մասին են խոսում: Նրանց ցավ է պատճառում այն, որ հենց իրավիճակը սահմանին լարվում է, բոլորը հիշում են` Թոֆիկն ադրբեջանցի է:
«Արդեն 52 տարի է` Թոֆիկն Ասկերանում ա ապրում, պատերազմին էլ էստեղից չի գնացել, պահակ աշխատելու տարիներին կարտոշկա ա բերել զինվորների համար: Ախր մենք պատերազմ չենք ուզում, թող ոչ մի երեխա չզոհվի»,- նեղսրտած ասում է Թոֆիկի կինը` տիկին Վալյան:
Վալյա Թովմասյանն ասկերանցի է, ծնողներ չունի, միակ եղբայրը մահացել է 24 տարեկանում: 1960-ական թվականներին նա հանդիպում է գործի բերումով հաճախ Ասկերան եկող Թոֆիկի հետ, սիրահարվում են ու ամուսնանում:
«Խոխեք չունենք, իմ ամեն ինչն ա Թոֆիկը, ոչ մեկը ես չունեմ, ոչ մի բարեկամ»,- պատմում է տիկին Վալյան:
Թոֆիկը, ընդհակառակը, յոթ եղբայր ու երկու քույր ունի, որոնցից արդեն մոտ երեք տասնամյակ տեղեկություն չունի:
Այս օրերին լրագրողների ուշադրությունից ամուսինները նեղսրտում են. 22 տարի Ասկերանում ոչ ոք չի հիշել, որ Թոֆիկը հայ չէ, լավ հարաբերություններ ունեն հարեւանների հետ:
Տիկին Վալյան հիշում է, թե Արցախյան պատերազմի օրերին ինչպես են նկուղում պահել զինվորներին: Ալիեւները ջերմությամբ են խոսում այն տղաների մասին, որոնց հաց են տվել. «Եթե վատը լինեինք, կգային, մեր տանը կմնայի ՞ն..»:
Թոֆիկ Ալիեւն արդեն 52 տարի Ասկերանում է բնակվում, իր խոսքով, երբեւիցե ցանկություն էլ չի ունեցել Ադրբեջան վերադառնալու:
«Լոխ լավ ա, էստեղ ապրում ենք, էստեղ էլ մեռնելու ենք»,- ասում է նա:
Սա 85-ամյա ծերունու միակ խոսքն էր. նա մեր խոսակցությանը գրեթե չի մասնակցում: Պատշգամբից դուրս է նայում ու կնոջ պատմածին ոչ մի կերպ չի արձագանքում: Վերջում կրկին ընդգծում է` մենք Ասկերանից գնացողը չենք:
Ամուսիններն ապրում են կենսաթոշակով: Տարբեր հիվանդություններ ունեցող ամուսինները գումարի մեծ մասը տալիս են դեղորայքին: Կենցաղային վատ պայմաններից, սակայն, չեն դժգոհում. այսօր միայն խաղաղության մասին են մտածում:
«Մենք մեծ ենք, առանց ուտել էլ կապրենք: Մենակ մեր խոխեքը լավ լինեն, սահմանին էլ հանգիստ»,- եզրափակում է տիկին Վալյան:
