ԱՄՆ Իրվայն քաղաքի Կալիֆորնիայի համալսարանի պրոֆեսոր Վարդգես Արա Աբգարյանի խումբը իրական ժամանակում ատոմային գործընթացներին հետեւելու տեխնոլոգիա է մշակել: Համալսարանում Աբգարյանը գլխավորում է Տիեզերքի եւ ժամանակի սահմաններում քիմիական նորարարության կենտրոնը (CaSTL):
Գիտնականներն օգտագործում են թունելային սկանավորող մանրադիտակներ՝ կիրառելով եւ ոչ գծային օպտիկական սպեկտրոսկոպիա:
Այս ուժային ֆոտոճառագայթային մանրադիտակներից մի քանիսն արդեն վաճառքի են հանվել:
Դրանք թողարկում է CaSTL-ի հետ համագործակցող Molecular Vista ընկերությունը:
Աբգարյանի եւ իր գործընկերների տեխնոլոգիան օգնում է սկանավորող ճառագայթը մինչեւ 1 անգստրեմի փոքրացնել:
Դա նանոմետրի մեկ տասներորդն է, ինչը տեսանելի սպեկտրում 1000 անգամ կարճ է լույսի ալիքի երկարությունից եւ համեմատելի է մեկ ատոմի ռադիուսի հետ:
Համեմատության համար. Բորովսկի ռադիուսը (Նիլ Բորսի պատվին են անվանել, ջրածնի ատոմի՝ ատոմներից ամենափոքրի միջուկից մինչեւ էլեկիտրոնի ուղեծիր հեռավորությունն է նշանակում) 0,5 անգստրեմ է գնահատվում:
«Մենք կարող ենք տեսնել, ինչպես են առանձին մոլեկուլներ փոխում իրենց կառուցվածքը, փոխազդում, խզում եւ ձեւավորում են կապերը: Ամեն ինչ իրական ժամանակում եւ տարածության մեջ», - ասել է Աբգարյանը:
Նրա խումբը ոչ միայն այլ գիտնականներին աշխատանքի համար մանրադիտակներ է տրամադրում, այլեւ հետզոտություններ է անցկացնում: Դրանցից մի քանիսը կապված են գերփոքր մասնիկներում տեղեկատվության ներմուծման եւ պահպանման, այսինքն՝ կապված են քվանտային ինֆորմատիկայի հետ:
CaSTL-ը հաամագործակցում է Հայաստանի գործընկերների, մասնավորապես ԵՊՀ գերարագ օպտիկայի լաբորատորիայի հետ:
«Ինձ մոտ արդեն Հայաստանից մի քանի ասպիրանտներ են աշխատել», - հավելել է նա: