Սեւանն հակամենեջմենթի եւ օլիգարխների բիզնես շահերի զոհ է դարձել: Նման կարծիք օգոստոսի 8-ին լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ հայտնեց Նալբանդյանի անվան Քիմիական ֆիզիկայի ինստիտուտի գլխավոր գիտաշխատողը Սեյրան Մինասյանը:
Փորձագետը ուշադրություն հրավիրեց այն փաստի վրա, որ վերջին տարիներին Սեւանի մակարդակի բարձրացումն ոչ բավարար մակարդակի է գրանցվում: Այդպես, եթե 2002-2012 թվականներին Սեւանը բարձրացել էր 3.5 մետրով, ապա 2012-ից մինչ օրս՝ ընդամենը 25 սանտիմետրով: Սա, ի վերջո, հանգեցրել է ներկայիս իրավիճակին, երբ լճում ճահճացման ակտիվ գործընթաց է գրանցվել, ինչի ապացույցն է միկրոջրիմուռների՝ վերջին հիսունից ավել տարվա ընթացքում աննախադեպ տարածումը: Արդյունքում, Սեւանի ջրի թափանցիկությունը զգալիորեն նվազել է: 2012 թվականին այն 17-18 մետր էր, 2017 թվականին՝ 9-10 մետր, իսկ այս տարի` ընդամենը 3 մետր:
Մինասյանը նշեց, որ Սեւանի մակարդակի բարձրացման գործընթացի գործնական դադարեցումը վատ մենեջմենթի եւ բիզնեսի ու օլիգարխների շահերի պաշտպանության արդյունք է: Գաղտնիք չէ, որ ափամերձ գոտում մեծ թվով ամառանոցներ եւ մասնավոր հանգստի գոտիներ են կառուցվել, որոնք լճի մակարդակի պատշաճ բարձրացման դեպքում ջրի տակ կհայտնվեին:
Բացի այդ, վերջին հինգ տարվա ընթացքում՝ 2012, 2014 եւ 2017 թվականներին, Սեւանից ոռոգման նպատակով լրացուցիչ ջուր է բաց թողնվել: Ջրի դուրս թողնման համար դրական եզրակացություն է տվել Հայաստանի Գիտությունների ազգային ակադեմիային կից Սեւանա լճի հիմնախնդիրների հարցով փորձագիտական հանձնաժողովը: Հանձնաժողովը հայտարարել էր, որ նույնիսկ լրացուցիչ բացթողումների պայմաններում լճում դրական բալանս կգրանցվի:
Մինչդեռ, ինչպես նշեց Մինասյանը, նրանց գնահատականները չեն համապատասխանում իրական վիճակին, եւ Սեւանում բացասական բալանս է գրանցվել: Օրինակ, 2017 թվականին հանձնաժողովը հայտարարել էր, որ մինչեւ տարեվերջ Սեւանում բալամսը +10 սմ կկազմի, սակայն արդյունքում այն -4 սմ է կազմել: Ըստ փորձագետի՝ անցած տարիների ընթացքում Հանձնաժողովը երբեք պատասխանատվություն չի ենթարկվել իր սխալ կանխատեսումների համար:
«Սեւանա լճի հարցերով փորձագիտական հանձնաժողովը պետք է լուծարվի: Սա ձեւական կառույց է», - ասաց նա: Մինասյանը շեշտեց, որ տարեցտարի հնչող հայտարարությունն առ այն, որ Սեւանից ջրի լրացուցիչ բացթողումները անհրաժեշտ են գյուղատնտեսական հողերի ոռոգման համար, իրականությանը չի համապատասխանում: Նա ուշադրություն հրավիրեց այն փաստի վրա, որ Հայաստանում ոռոգման համակարգերը գտնվում են այնպիսի անհույս վիճակում, որ նույնիսկ պաշտոնական տվյալներով ջրային կորուստները 70-80 տոկոս են գնահատվում: Մինչդեռ վերականգնվող ջրերի պաշարները 7 մլրդ խորանարդ մետր են գնահատվում տարեկան կտրվածքով, ինչը, ըստ Մինասյանի, բավարար է ոռոգման կարիքները հոգալու համար:
Փորձագետը նշեց, որ Սեւանում առկա իրավիճակը մոտ է աղետալիին, եւ նույնիսկ օրենքով թույլատրված 170 մլն խորանարդ մետրի չափով ջրի բացթողումները կարող են աղետալի լինել լճի համար: «Խորհրդային Միության օրոք՝ 60-ականներին, առաջատար փորձագետները եկել էին այն եզրակացության, որ Սեւանա լճի եւ դրա էկոհամակարգի փրկության համար լճի մակարդակը պետք է բարձրացվի մինչեւ ծովի մակարդակից 1903,5 մետր: Սակայն ներկայիս իրավիճակն այնպիսին է, որ նույնիսկ դա իմ կարծիքով, բավարար չի լինի: Սեւանում անդառնալիորեն փոխվել է ջրի քիմիական բաղադրությունը, մակրոֆիտերի շերտը բացակայում է... Այս ամենն իր մեջ լուրջ ռիսկեր է պարունակում»,- ասաց Մինասյանը:
Այս կապակցությամբ փորձագետը դրական գնահատեց ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի վերջին հայտարարությունը, որով նա կոչ արեց ոռոգման ջրի խնդիրների լուծում գտնել՝ առանց Սեւանից ջրի բացթողումներին:
Հիշեցնենք, որ 2002 թվականին ռազմավարական ծրագիր էր ընդունվել, որի համաձայն մինչեւ 2031 թվականը Սեւանա լճի մակարդակը պետք է բարձրացվի 6 մետրով: 2018 թվականի հունվարի 1-ի դրությամբ Սեւանի մակարդակը 1900 մ 46 սանտիմետր է կազմել:
