Շարունակվում է կենսաթոշակի անցնող անձանց աշխատանքային կեղծ ստաժերի հավելագրումը, իսկ աշխատանքային ստաժը կենսաթոշակի իրավունքի եւ չափի որոշման հիմքերից է: Այս մասին իր հոդվածում նշել է ՀՅԴ Բյուրոյի տնտեսական հետազոտությունների գրասենյակի ծրագրերի համակարգող Թադեւոս Ավետիսյանը:
Նա, մասնավորապես, նշել է.
«Կենսաթոշակային իրավունք տվող, առնվազն 10 տարվա ստաժ ունեցող քաղաքացիները կենսաթոշակի անցնում են 63 տարեկանից, իսկ չունեցողները՝ 65 տարեկանից: Առաջին 10 տարվա դեպքում կենսաթոշակային իրավունք տվող յուրաքանչյուր տարվա ստաժը բարձրացնում է կենսաթոշակի բազային չափը՝ 950 դրամով:
Օրինակ՝ եթե քաղաքացին ունի ասենք 8 տարվա ստաժ, ապա նրա ունեցած ստաժին 2 տարվա կեղծ ստաժ ավելացնելու պարագայում՝ այդ քաղաքացին կենսաթոշակի կանցնի իր համար օրենքով սահմանված տարիքից (65 տարեկան) 2 տարի շուտ: Հետեւաբար, պետական բյուջեից նրան կվճարվի անօրինական կենսաթոշակ՝ 660 հազար դրամ ընդհանուր չափով: Բացի սա՝ անօրինական ձեւով կավելանա նաեւ այդ քաղաքացու կենսաթոշակի ամսական չափը՝ կեղծ ստաժի տարիներին համապատասան:
Իհարկե, սա համակարգային լուրջ խնդիր է, որը հանգեցնում է կոռուպցիոն իրական դրսեւորումների: Ակնհայտ է նաեւ, որ միայն իրավապահ մարմինների պայքարը կոռուպցիա ծնող արատավոր այս երեւույթի դեմ չի կարող լիարժեք արդյունք ապահովել: Բնականաբար, այս երեւույթը հնարավոր է վերացնել միայն համակարգային բարեփոխումների արդյունքում: Վերջինիս մասին արդեն 2 տարի խոսում են գործող իշխանությունները, իսկ իրականում այն նոր դրսեւորումներ է ստանում՝ բարձիթողի կառավարման ֆոնին: Հետեւանքներն էլ լինում են՝ պահպանվող ռիսկերը եւ պետական բյուջեից անօրինական ծախսերը, ոլորտի մանր ու միջին չինովնիկների պարբերաբար ձերբակալությունները:
Մեկ անգամ եւ ամբողջական թվայնացնելով աշխատանքային գրքույկները՝ հնարավոր կլիներ լիարժեք ապահովել անհրաժեշտ տեղեկատվական հիմքը՝ աշխատանքային կեղծ ստաժի հիման վրա կենսաթոշակի նշանակումները բացառելու համար: Համակարգային լուծման այս աշխատանքները մեկնարկել են դեռեւս 2016 թվականի օգոստոսից, որը պետք է ավարտվեր 2018 թվականի դեկտեմբերի 31-ին: Սակայն 1 տարով հետաձգվեց օրենքվ սահմանված այդ ժամկետը՝ նոր կառավարության առաջարկով:
Այս ընթացքում բազմիցս ենք հայտնել հիմնավոր մտահոգություններ՝ նման անբավարար տեմպի ու անհետեւողականության պարագայում հնարավոր չի լինելու ժամանակին ավարտել աշխատանքային գրքույկների թվայնացման գործընթացը:
Հիմա էլ արձանագրում ենք. մեր մտահոգությունն այլեւս իրողություն է՝ օրենքով սահմանված ժամկետում պատասխանատու պետական մարմինը նորից չավարտեց համակարգային առումով այս կարեւոր գործընթացը:
ՀՀ աշխատանքի եւ սոցիալական հարցերի նախարարության պաշտոնական տեղեկատվության համաձայն՝ այս գործընթացն ավարտին հասցնելու նպատակով նախատեսվում է օրենսդրական փոփոխությամբ նորից երկարաձգել աշխատանքային գրքույկների թվայնացման (հավաքագրման եւ տեսաներածման) աշխատանքների ժամկետը: Նախարարության տարածած այս հաղորդագրությամբ, որպես աշխատանքները ժամանակին չավարտելու պատճառ, միայն բերված է գործատուների մի մասի կողմից իրենց պարտավորությունների չկատարումը:
Իրականում այս գործընթացի կազմակերպման ու իրականացման առաջնային պատասխանատուն ՀՀ աշխատանքի եւ սոցիալական հարցերի նախարարության սոցիալական ապահովության պետական ծառայությունն է: Խոսքը վերաբերում է վարձու աշխատողների աշխատանքային գրքույկներին, որոնք գործատուները պետք է ներկայացնեին պետական այդ ծառայություն, իսկ վերջինս էլ՝ ընդամենը պետք է դրանք սքանավորեր ու մուտքագրեր կենսաթոշակային համակարգի տվյալների շտեմարան: Ի դեպ, սոցիալական ապահովության պետական ծառայությունն ունի 50-ից ավել տարածքային բաժիններ շուրջ 650 աշխատողներով եւ այս աշխատանքները կատարելու համար ուներ 3 տարուց ավել ժամանակ:
Պարզ է, որ պատասխանատու պետական մարմինն օրենքով սահմանված ժամկետում չի ավարտել իրնեն վերապահված աշխատանքները՝ կա՛մ չկարեւորելով դրանց խիստ անհրաժեշտությունը, կա՛մ ոչ պատշաճ իրականացնելով իր հիմնական գործառույթները:
