ՀՀ երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի գործով դատական նիստը սկսվեց նախորդ նիստին փաստաբանների բացակայության փաստի քննարկումից:
Ռոբերտ Քոչարյանի փաստաբան Հայկ Ալումյանը հայտարարեց, որ բացակայությունը միակ միջոցն էր՝ ցույց տալու վերաբերմունքը տեղի ունեցածի նկատմամբ: Նա հիշեցրեց, որ տուժող կողմի ներկայացուցիչ Էդիկ Հարությունյանը հայտարարություն է արել, որը պաշտպանության կողմն ընդունել է որպես սպառնալիք եւ ատելության դրսեւորում:
«Դատարանը պարտավոր է ապահովել գործընթացի բնականոն ընթացը, որպեսզի պարզի՝ ինչ նկատի ուներ Հարությունյանը, սակայն պատշաճ կերպով արձագանք չտրվեց, որից հետո երկու կողմերին նկատողություն արվեց»,- նշեց փաստաբանը: Նա դատավոր Աննա Դանիբեկյանին հիշեցրեց, որ նա բացի իրավունքներից ունի նաեւ պարտավորություններ: «Մեր ֆրանսիացի գործընկերը արդեն որերորդ նիստն է՝ չի կարողանում ներկա գտնվել: Նա դրան սովոր չէ»,- նշեց Ալումյանը՝ հիշեցնելով, որ փաստաբանները պետք է զբաղվեն պաշտպանությամբ, այլ ոչ պատասխանեն սպառնալիքներին:
Փաստաբան Արամ Օբելյանը նախքան սեփական բացակայության պատճառը հայտնելը, դատարանին խնդրեց տեղեկացնել պատժամիջոցների առումով հետագա գործողությունների եւ կոլեկտիվ պատժամիջոցի հնարավորության մասին: Օրբելյանը հայտնեց, որ բացակայել է սեփական անվտանգության ապահովման պատճառով: Քանի որ դատարանում հնչած հայտարարությանը, ինչպես հայտնեց փաստաբանը՝ միջանցքում հավելվել են նաեւ անեծքները: Նա հիշեցրեց, որ դատավորը նիստում չլսեց ձայնագրությունը, չնայած եւ ավելի ուշ լսել է՝ այդ գործողությունն անհրաժեշտ համարելով: «Ես համաձայն չեմ դատարանի գնահատականի հետ այն մասին, որ դա սպառնալիք չէր, եւ առարկում եմ»,- նշեց Օբելյանը: Նա, միաժամանակ, դատարանին խնդրեց այսուհետեւ նման դրսեւորումներին արձագանքել:
Փաստաբան Ռուբեն Սահակյանը տեղեկացրեց, որ բացակայել է նույն պատճառով, ինչը որ իր գործընկերները: «Բացի այդ, ուզում եմ նշել, որ մենք մի քանի միջնորդություն ենք ներկայացրել, եւ օրենքը պահանջում է, որպեսզի Դուք հիմնավորեք ձեր որոշումները»,- հիշեցրեց փաստաբանը՝ հավելելով, որ դա չի արվել, եւ իր բացակայությունը կապված է նման գործողությունների դեմ բողոքի հետ: Փաստաբան Հովհաննես Խուդոյանը նշեց, որ դատարանը չի ապահովում դատավարական նորմերը, եւ դատավորին առաջարկեց վերանայել իր գործողությունների գնահատման համար ԲԴԽ դիմումը: Փաստաբան Արամ Վարդեւանյանը նշեց, որ մի քանի անգամ զրկվել է ելույթ ունենալու հնարավորությունից: Նա հիշեցրեց, որ տուժող կողմի հայտարարությանը նախորդել են հնարավոր սանկցիաների մասին դատավորի զգուշացումները: «Սակայն Դուք դա չեք արել կողմնակալության պատճառով: Ինչպե՞ս եք պատկերացնում արդյունավետ պաշտպանություն ներկայիս հանգամանքներում»,- հայտարարեց նա՝ հավելելով, որ տուժող կողմի որոշ ներկայացուցիչների, այդ թվում նաեւ փաստաբանների պալատի անդամների պահվածքը պատիվ չի բերում, սակայն նման բան տեղի չէր ունենա առանց դատարանի թողտվության: «Եթե փաստաբանների իրավունքները, այդ թվում՝ բոյկոտի իրավունքը, դատական սանկցիաների առարկա դառնան, մենք նույնպես գործողություններ կձեռնարկենք»,- խոստացավ Վարդեւանյանը:
Դատավորը հետաքրքրվեց, թե ինչով է պայմանավորված պնդումը: Ի պատասխան՝ փաստաբանը նշեց, որ թույլատրված է այն, ինչ արգելված չէ օրենքով: Նա խոստացավ այդ թեմայով տեղեկանք պատրաստել, ինչը օգտակար կլինի փաստաբանների համար:
Նախկին փոխվարչապետ Արմեն Գեւորգյանի փաստաբան Էրիկ Ալեքսանյանը հայտարարեց, որ դատարանի դահլիճում պարբերաբար սպառնալիքներով հայտարարություններ են հնչում, իսկ դատարանը համապատասխան միջոցներ չի ձեռնարկում: Ընդ որում, դատարանը պաշտպանության կողմին թույլ չի տալիս ելույթ ունենալ եւ արդյունավետ իրականացնել պաշտպանությունը, չի ապահովում կողմերի մրցունակությունը: «Քանի որ ես վստահ եմ, որ սանկցիա կլինի, նախապես անհամաձայնություն եմ հայտնում՝ նման գործողությունները անհամաչափ համարելով»,- հավելեց փաստաբանը:
Պաշտպանության նախկին նախարար Սեյրան Օհանյանի փաստաբան Կարեն Մեջլումյանը նշեց, որ փաստաբանների բացակայությունը բողոքի ակցիա է, սակայն դատարանը պետք է մտածի, թե ինչու է նման բան տեղի ունենում: «Հարգելի՛ դատարան, կարծում եմ, որ սանկցիա չպետք է կիրառվի: Դատարանը պետք է մտածի, թե ինչ կարելի է անել, որպեսզի նման բան չկրկնվի, եւ որպեսզի պաշտպանության կողմը ստիպված չլինի նման քայլի գնալ»,- նշեց Մեջլումյանը:
Լսելով փաստաբաններին՝ դատավորը հետաքրքրվեց, թե արդյոք վերացել է նրանց դժգոհության պատճառը: Փաստաբան Հայկ Ալումյանը նշեց, որ դժգոհությունը կապված է ոչ այնքան Հարությունյանի հայտարարության, որքան դատավորի գործողությունների հետ: «Մենք մեր բացակայությամբ ցույց տվեցինք մեր դժգոհությունը Ձեր կողմնակալությունից եւ ոչ պրոֆեսիոնալիզմից»,- պարզաբանեց փաստաբանը: Նրա խոսքով՝ քանի որ դատավորը, թեեւ երկշաբաթյա ուշացմամբ, բայց ուսումնասիրեց ձայնագրությունն ու հետաքրքրվեց, թե ինչ նկատի ուներ Հարությունյանը, փաստաբանները որոշեցին նրան եւս մեկ հնարավորություն տալ՝ ճիշտ հունով տանելու գործընթացը:
«Դուք արեցիք այն, ինչի մասին մենք նախապես պնդում էինք: Այսինքն՝ մենք ճիշտ էինք, իսկ Դուք սխալվում էիք: Մենք Ձեր գործողությունները գնահատել ենք որպես դատավարությունը բնական հունով ուղղելու փորձ: Եթե սխալվել ենք, վատ է»,- նշեց փաստաբանը՝ դատավորին առաջարկելով հայտարարությունները գնահատել այնպես, ինչպես՝ եթե դրանք հասցեագրված լինեին հենց իրեն:
Ասվածի արդյունքներն ամփոփելով՝ դատավորն արձանագրեց, որ փաստաբանների վարքագիծը համաձայնեցված էր եւ պայմանավորված մեկ պատճառով: Նա հիշեցրեց փաստաբանների պարտականությունները՝ ներկա լինել դատարանում եւ պաշտպանությունն ապահովել: Դատավորը համարեց, որ նրանց վարքագիծն ուղղված էր դատավարությունը խափանելուն, եւ բացակայության հարգելի պատճառ չկա: Դատարանն արձանագրեց, որ փաստաբանները չարամտորեն խուսափել են իրենց պարտականությունների կատարումից: Արդյունքում դատավորը որոշեց նկատողության ձեւով դատական պատժամիջոց կիրառել, ինչի մասին կտեղեկացվի Փաստաբանների պալատը: Դատարանի որոշումը բողոքարկման ենթակա չէ, սակայն եթե փաստաբանները որոշեն, որ անհրաժեշտ է բողոքարկել, կարող են քայլեր ձեռնարկել:
