Ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման հարցում հայկական կողմի առանցքային մոտեցումներն ու առաջնահերթությունները փոխվում են սրընթաց արագությամբ՝ ավելի ու ավելի ակներեւաբար մերկացնելով 2018 թվականի ապրիլին հասունացած մտահղացումը: Այս մասին գրում է «Գոլոս Արմենիի» պարբերականը՝ անդրադառնալով Մյունխենում Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի եւ Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիեւի վերջին շփումներին:

«Խոսքը հենց պաշտոնական Երեւանի մոտեցումների մասին է, որոնց էվոլյուցիան, ավելի ճիշտ՝ դեվալվալվացիան գործնականում ամեն օր իր հաստատումն է գտնում մե՛րթ Հայաստանի կողմից երկու գլխավոր բանակցորդների հարցազրույցներում (կառավարության եւ ԱԳՆ-ի ղեկավարների), մե՛րթ իրենց իսկ հայտարարություններում, մե՛րթ Մինսկի խմբի շրջանակում հերթական հանդիպման արդյունքների վերաբերյալ փաստաթղթերում։ Նախարարության պաշտոնական ներկայացուցիչների հռետորաբանության եւ ձեւակերպումների փոփոխությունը, կցկտուր ու անհամոզիչ շտկումները, իրողությունների եւ փաստերի մշտական հարկադրված ժխտումները, ինչպես եւ սեւը սպիտակի տեղ ներկայացնելու գերատեսչության անհաջող փորձերը լիակատար չափով բացահայտում են այն ոչ թե պարզապես անմխիթարական, այլ հայ ժողովրդի համար սպառնալի պատկերը, որ Փաշինյանի իշխանության դեռ չլրացած երկու տարիների ընթացքում ձեւավորվել է կարգավորման գործընթացում եւ ընդհանրապես համաշխարհային հանրության կողմից Արցախի խնդրի ընկալման հարցում։ Ադրբեջանի նախագահի եւ Հայաստանի վարչապետի մյունխենյան հանդիպումը դարձավ դրա եւս մեկ ակներեւ ու առավել քան համոզիչ հաստատումը։

Արտաքին ասպարեզում, թերեւս առաջին անգամ, այդչափ ակնբախ դրսեւորվեց պետության համար սարսափելի եւ ծայրաստիճան վտանգավոր փաշինյանական քաղաքական, իրավական ու մտավոր մերկությունն ու ողորմելիությունը։ Արդյունքում եվրոպացիների կազմակերպած «խաղաղարար» շոուի գլխավոր արդյունքը կարելի է բնորոշել հետեւյալ կերպ. հաղթող ժողովրդի ներկայացուցիչը պետության ղեկավարի պարզապես խղճուկ ու անօգնական ծաղրապատկերի տեսք ուներ՝ պատերազմում պարտված, ջախջախված եւ խայտառակված կողմը ներկայացնող Ալիեւի ու իր շքախմբի լկտի, ինքնավստահ, գռեհիկ պահվածքի խորապատկերին։

Սակայն Նիկոլ Փաշինյանը որոշեց գործել «ոչ մի օր՝ առանց սթրեսի» սկզբունքով եւ հենց հաջորդ օրը հրապարակեց «մյունխենյան սկզբունքները», որոնք, պետք է ենթադրել, Հայաստանի կառավարության պաշտոնական դիրքորոշումն են բանակցային գործընթացում։ Արժանին մատուցենք Փաշինյանին. նա ազնվորեն, չթաքցնելով ու չթաքնվելով, հասարկությանը հրամցնում է այն, ինչին, ըստ էության, փորձում է հասնել իր կառավարությունը բանակցությունների ընթացքում։ Եվ ապացուցում է, որ իրավացի էին նրանք, ովքեր առաջին իսկ օրվանից համարել են, որ Հայաստանում իրեն իշխանության բերելու հիմնական նպատակը Արցախի հարցը լուծելն է ի նպաստ Ադրբեջանի եւ Թուրքիայի, ինչպես նաեւ նրանց թիկունքում կանգնած նավթային կորպորացիաների շահերի։ Այն, ինչը չհաջողվեց Տեր-Պետրոսյանին 90-ականներին, ներկայումս հանձնարարված է Նիկոլ Փաշինյանին։ Հենց այդ մասին են առաջին հերթին պերճախոս կերպով վկայում նրա «մյունխենյան սկզբունքները»։

ԱՐՁԱՆԱԳՐՈՒՄ ԵՆՔ.

1. Փաշինյանի գրառման մեջ ոչ մի անգամ չի նշվում Արցախի Հանրապետություն կամ Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն։

2. Փաշինյանի գրառման մեջ ոչ մի անգամ չի օգտագործվում «պետություն» բառը Արցախի վերաբերյալ։

3. Փաշինյանի գրառման մեջ ոչ մի բառ չկա ինքնորոշման իրավունքի մասին։

4. Փաշինյանի գրառման մեջ ոչ մի բառ չկա Արցախի Հանրապետության անկախության միջազգային ճանաչման անհրաժեշտության մասին։

5. Փաշինյանի գրառման մեջ ոչ մի անգամ գործածված չէ «Արցախի Հանրապետության իշխանություններ» արտահայտությունը։

6. Փաշինյանի գրառման մեջ ոչ մի անգամ նշված չէ Արցախի կարգավիճակի հարցը լուծելու անհրաժեշտությունը՝ որպես հայկական կողմի համար առաջնահերթ եւ կարեւորագույն խնդիր։

7. Փաշինյանի գրառման մեջ ոչ մի անգամ հիշատակված չէ հայկական կողմի համար կարեւորագույն կանխադրույթը. Արցախը ոչ մի պարագայում չի կարող լինել Ադրբեջանի կազմում։

8. Փաշինյանի գրառման մեջ ակնարկ անգամ չկա Ադրբեջանի կողմից վերջին 32 տարիներին իրականացվող հայատյացության եւ ցեղասպանության պետական քաղաքականության մասին։

9. Փաշինյանի գրառման մեջ ոչ մի բառ չկա հայ փախստականների եւ նրանց իրավունքների մասին։

10. Փաշինյանի գրառումը վկայում է Արցախի կողմից պետական անկախության ձեռքբերման հարցում վարչապետի բացարձակ իրավաբանական անգրագիտության մասին։

11. Փոխարենը Փաշինյանի գրառման մեջ երկու անգամ օգտագործված է «հեղափոխություն» բառը, իսկ այդ «միկրո» եւ «մինի հեղափոխությունների» էությունը փաստացի հանգում է հարցի փուլ առ փուլ լուծմանը։

12. Փոխարենը Փաշինյանի գրառման մեջ կրկին ներկայացվում է ծայրաստիճան անհեթեթ թեզն այն մասին, թե «հարցի որեւէ լուծում պետք է ընդունելի լինի Հայաստանի ժողովրդի համար, Ղարաբաղի ժողովրդի համար, Ադրբեջանի ժողովրդի համար»։