Հայոց ցեղասպանությունը վերապրածներից մեկի ժառանգ, հանրային հարաբերությունների ոլորտի փորձագետ, Սան Ֆրանցիսկոյի բնակիչ Ստեֆան Փեչիմալջին (Stephan Pechdimaldji) Washington Examiner-ում հոդված է գրել Հայոց ցեղասպանության նկատմամբ ԱՄՆ քաղաքականության մասին:
««Իդեալիստի դաստիարակությունը» իր վերջին գրքում Սամանտա Փաուերը պատմում է Հայոց ցեղասպանության մասին: Նա պայքարել է Հայոց ցեղասպանության ճանաչման համար նախքան Օբամայի վարչակազմին միանալը, սակայն պարտվել է Ազգային անվտանգության խորհրդում նախագահի հատուկ օգնականի պաշտոնում եւ ՄԱԿ-ում իր ծառայության ժամանակ:
Որպես ներողություն Փաուերը պնդել է, որ փորձել է ճիշտ բալանս գտնել իդեալիզմի եւ ռեալիզմի միջեւ: Արդյունքում նա եզրակացության է եկել, որ ցեղասպանության քաղաքականությունը շատ բարդ է:
Փաուերի գիրքը հրատարակվեց այն ժամանակ, երբ անցած տարի ԱՄՆ Կոնգրեսը 1915-1923 թվականների օսմանյան թուրքերի կողմից 1,5 մլն հայերի զանգվածային կոտորածը ցեղասպանություն ճանաչեց:
Ինձ համար դա պատմական որոշում էր, ես դրան ամբողջ կյանքում սպասում էի: Ես ցանկանում էի իմանալ, որ իմ պապի՝ Հարություն Թուֆայանի պատմությունը զուր չի փոխանցվել սերունդներին. նա ավելի քան 40 օր թաքնվել է թուրք զինվորներից խոտի դեզի մեջ, երբ նրա հորն ու եղբորը տարել են:
Եվ վերջապես Կոնգրեսը ճանաչեց Ցեղասպանությունը:
Մենք արդեն այդ ճանապարհին ենք, եւ նախկինում եւս նմանատիպ իրադարձություններ են եղել՝ 1951 եւ 1984 թվականներին Ռոնալդ Ռեյգանի նախագահության ժամանակ:
Անկարան պաշտոնական պատասխան տվեց՝ Կոնգրեսի բանաձեւը քաղաքական թատրոն անվանելով: Դրանից հետո Թուրքիայի հետ հարաբերությունները սրվեցին՝ կապված Սիրիա ներխուժման եւ ռուսական Ս-400 հրթիռային համակարգեր գնելու հետ:
Չնայած նրան, որ հաճախ ցեղասպանությունն անվանում են «մոռացված», Հայոց ցեղասպանությունն աստիճանաբար վերածվում է «քաղաքական իրադարձության»:
Մենք տեսնում ենք, թե ինչպես են նախագահի թեկնածուները ձայներ եւ գումար հավաքելու համար խոստանում ճանաչել Ցեղասպանությունը:
Փորձելով չվշտացնել Թուրքիային՝ ԱՄՆ-ն խուսափում է այդ վայրագություններն ու մարդկության դեմ հանցագործությունը ճանաչելուց: Սառը պատերազմի ժամանակ ԱՄՆ-ն հաճախ հայտարարում էր, որ դա իր պետական շահերից չի բխում, քանի որ Թուրքիան ՆԱՏՕ-ի դաշնակիցն է: Երբ Սառը պատերազմն ավարտվեց, հարաբերությունների լավացման առիթ դարձան ահաբեկչության դեմ պատերազմը, Ինջիրլիքում ԱՄՆ ռազմաբազայի տեղակայումը:
Սեպտեմբերի 11-ի հարձակումներից հետո Վաշինգտոնն անգամ ավելի հեռու գնաց՝ Թուրքիային հայտարարելով Մերձավոր Արեւելքում ժողովրդավարության մոդել, չնայած մարդու իրավունքների եւ խոսքի ազատության վատ տվյալներին:
Այս ամենը հանգեցնում է նրան, որ Թուրքիան, օգտվելով իր աշխարհաքաղաքական դիրքից, ազդում է այնպես, ինչպես ցանկանում է, որ աշխարհը տեսնի: Ցավոք, ընկալումը իրողություն է, երբ խոսքը Թուրքիայի մասին է: Սա է պատճառներից մեկը, թե ինչու է Թուրքիայի կառավարությունն ամեն տարի այդքան շատ փող ծախսում Թուրքիայի իմիջի ձեւավորման լոբբինգի վրա:
Այս խնդիրը, ցավոք, վերածվել է քաղաքական ֆուտբոլի, որում քաղաքական գործիչներն օգտագործում են փուչ սպառնալիքներ՝ Թուրքիայի վրա ազդեցության լծակներ ստանալու համար:
Նույնիսկ Իսրայելը՝ երկիր, որը հիմնադրվել է ցեղասպանությունից հետո, Թուրքիայի հետ հարաբերություններում Հայոց ցեղասպանությունն օգտագործում է որպես քաղաքական մահակ: Օրինակ անցյալ տարի օրենսդիրները քվեարկեցին Քնեսեթում Հայոց ցեղասպանության ճանաչումը քննարկելու օգտին, երբ Իսրայելի եւ Թուրքիայի հարաբերությունները վատթարացել էին դրա հետ չկապված իրադարձությունների պատճառով: Իսրայելի վարչապետ Բենյամին Նեթանյահուի որդին համացանցում Թուրքիային մեղադրել էր ցեղասպանության մեջ:
Քաղաքական գործիչները չեն հասկանում, որ ցեղասպանությունը քաղաքական հարց չէ. դա մարդու իրավունքների հարց է: Այս վեճում քաղաքական նպատակահարմարությունը չպետք է դերակատարում ունենա: Մենք չափից ավելի երկար ենք տեսել, թե թուրքերի հնարքները ինչպես են այդ հարցը որոշում ամերիկացի քաղաքական գործիչների համար, որոնք անխուսափելիորեն համաձայնում են Թուրքիայի ցանկություններին: Երբ որոշումները կայացվում են քաղաքական նպատակների հասնելու համար, օրենսդիրներին ուղղված հարցեր են ծագում նրանց եկամուտների օրինականության առիթով:
Ավելին, դա կասկած է հարուցում նրանց մտադրությունների վերաբերյալ եւ կարող է ձեռնտու լինել ստախոս դերասաններին: Այն ժամանակ, երբ մեր կառավարության առաջնորդների նկատմամբ վստահությունը ցածրագույն մակարդակի է հասել, Էրդողանի նման ավտոկրատները պատասխանատու են իրենց երկրի գործողությունների եւ պատմության համար: Մեր կողմից այս պատասխանատվությունը չեղարկելը վճռականություն է հաղորդում Թուրքիային` քողարկելով նրան մեր մտադրությունների ազնվության մասին մտորելու համար:
Անհավատալի է ուժի եւ ազդեցության մակարդակը, որ ունի Թուրքիան Վաշինգտոնի նկատմամբ, երբ խոսքը արտասահմանյան քաղաքականություն թելադրելու մասին է:
Արդյո՞ք մենք պետք է առաջնորդվենք մի երկրի հրահանգներով, որը ենթադրաբար ժողովրդավարական է, մինչդեռ Թուրքիայի բանտերում ավելի շատ լրագրողներ կան, քան աշխարհի ցանկացած այլ վայրում: Արդյո՞ք մենք պատրաստվում ենք նախընտրել նրանց խոսքը մերին:
Այսօր լրանում է Հայոց ցեղասպանության 105-րդ տարելիցը: Ճիշտ Ժամանակն է, որպեսզի Միացյալ Նահանգները հարգի եւ ճանաչի Ցեղասպանությունը. ոչ թե քաղաքական շահերին, կուսակցությանը կամ արտաքին կառավարությանը ծառայելու համար, այլ այն պատճառով, որ դա ճիշտ է: Մենք դա պարտք ենք իմ պապին, այնպես, ինչպես բոլոր ցեղասպանությունների վերապրածներին եւ զոհերին»,- նշված է հոդվածում:
