Կտրականապես համամիտ չեմ այն հայտարարությունների հետ, թե եթե նախագահն ասում է, որ չի պլանավորում ստորագրել օրինագիծը, այն իրավունք ունի ստորագրել և հրապարակել ԱԺ խոսնակը: Այս մասին Tert.am-ի հետ զրույցում ասել է սահմանադրագետ, փաստաբան Արամ Օրբելյանը

«Սահմանադրության փոփոխություններից հետո, երբ հուշեցին, որ այս մասը մոռացել եք փոխել, ԱԺ-ն ձեռնամուխ եղավ ՍԴ-ի մասին և հարակից օրենքների փոփոխություններին: Դրանք ամբողջական պետք է ուժի մեջ մտնեն, որ Սահմանադրության փոփոխված տեքստը, անկախ նրանից ՝ օրինակա՞ն, թե՞ ապօրինի է ընդունված, սկսի կիրառվել: Անդրադառնալով դիտարկմանը, որ ՀՀ նախագահ Արմեն Սարգսյանը հայտնել է, որ չի ստորագրի «Սահմանադրական դատարանի մասին» սահմանադրական օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին օրենքը:

Օրբելյանն ասաց, թե կտրականապես համաձայն չէ այն հայտարարությունների հետ, որ եթե նախագահը չի պլանավորում ստորագրել օրինագիծը, այն իրավունք ունի ստորագրել և հրապարակել ԱԺ խոսնակը:

Փաստաբանն ընդգծեց՝ նախագահն ունի մեկ դեր՝ պետության գլուխ, արարողակարգային գործառույթներ, շատ կարևոր ֆունկցիա՝ Սահմանադրության պահպանումը: «Եթե նախագահն այդ պարտավորությունը կատարում է պատշաճ, այնպես, ինչպես նախատեսված է Սահմանադրությամբ, ինքն ունի մի քանի դեպքերում ՍԴ դիմելու հնարավորություն: Ինքը չունի քաղաքական գործընթացի վրա ազդելու հնարավորություն, բայց եթե ընդունված նախագիծը հակասահմանադրական է, ինքը պարտավոր է դիմել ՍԴ: Ինքը կարող է դիմել ՍԴ, կամ ստորագրել համապատասխան նախագիծը: Կա նաև երրորդ տարբերակը՝ ՍԴ չի դիմում, բայց նաև չի ստորագրում նախագիծը՝ դրանով հայտնելով իր անհամաձայնությունը քաղաքական գործընթացին»,-ասել է Օրբելյանը:

Նրա խոսքով՝ Սահմանադրության 129-րդ հոդվածի դրույթների համաձայն՝ եթե օրենքն ընդունվել է, ուղարկվել նախագահին, 21-օրյա ժամկետում կա՛մ պարտավոր է ստորագրել, կա՛մ պարտավոր է դիմել ՍԴ:

«Երկրորդ մասն ասում է՝ եթե ՍԴ-ն նախագիծը ճանաչում է սահմանադրական, նախագահը պարտավոր է ստորագրել, երրորդ մասն ասում է՝ եթե նախագահը չի կատարում սույն հոդվածով նախատեսված իր պարտականությունները, ԱԺ նախագահն իրավունք ունի 5-օրյա ժամկետում ստորագրել և հրապարակել օրենքը։ Նախագահը չի կարող խառնվել քաղաքական գործընթացին, ազդել դրա վրա, բայց պետք է կամ ստորագրի կամ դիմի ՍԴ»,- ընդգծել է Օրբելյանը:

Սահմանադրագետն ընդգծել է, թե պետք է ուշադրություն դարձնել մի կարևոր հանգամանքի՝ եթե նախագահը պարտավոր է 21-օրյա ժամկետում ստորագրել կամ դիմել ՍԴ, և որպեսզի կարողանան պնդել, որ նա իր պարտականությունը չի կատարել, պետք է լինի 22-րդ օրը, քանզի եթե ստորագրի անգամ 21-րդ օրը, նա կկատարի իր պարտականությունը:

«Եթե 21 օր չսպասենք, չենք կարող իմանալ՝ նախագահը կատարե՞ց իր պարտականությունը, թե՞ չկատարեց: Այսինքն՝ շատ կարևոր է, որ ԱԺ խոսնակի ստորագրելու իրավունքը նախատեսված է որպես պատասխան նախագահի կողմից իր պարտականությունը չկատարելուն»,-նշեց նա, օրինակ բերելով, որ եթե վարկը պետք է մարեք մինչեւ ամսի 20-ը, բանկը չի կարող ամսի 10-ին ասել՝ վարկը չեք մարում, ես ձեզ դատի եմ տալիս։ Նա կարող է ամսի 21-ին դա ասել։

Ըստ Արամ Օրբելյանի, քանի որ սահմանադրական վերջին 2 փոփոխությունները տեղի ունեցան ֆանտաստիկ արագությամբ, այսինքն՝ մեկ օրում երկու նիստ, երկու ընթերցումով, ինքը հետեւություն է անում, որ  իշխանություններն ինչ-որ տեղ շտապում են։

«Ինչպես ասում են՝ քննությունը ցույց կտա, թե ուր էին շտապում, բայց այս դեպքում պարտավոր են սպասել, մինչեւ նախագահը ստորագրի, քանի որ այդպես է պահանջում Սահմանադրությունը։ Եթե նախագահն ասում է, թե չի ծրագրում ստորագրել, դա չի կարող ունենալ հետեւանք, դա չի նշանակում, որ վերջ, չի ստորագրելու։ Եթե նա ասում է՝ ես չեմ դիմելու ՍԴ, բայց 19-րդ, 20-րդ օրը խորհրդականներն ասում են՝ գիտեք ինչ, պարոն նախագահը, այս օրենքը հակասահմանադրական է, եւ 21-րդ նա հասկանում է, որ հակասահմանադրական է եւ դիմում է ՍԴ։ Եթե դիմի, ՍԴ-ն չի կարող ասել՝ բա ասում էիք՝ չեմ դիմելու։ Նա կարող է 88 անգամ մտափոխվել», ասել է սահմանադրագետը։

Արամ Օրբելյանը հիշեցրել է, որ իշխանական պատգամավորներն արդեն մեկնաբնում են, թե նախագահն ասել է, թե չի պլանավորել ստորագրել։

«Բայց նա չի էլ ասել, որ չի դիմելու ՍԴ։ Նրա չստորագրելը չի պայմանավորում ԱԺ նաագահի ստորագրությունը, ԱԺ նախագահը ստորագրում է, երբ նախագահը չի կատարում իր պարտականությունները։ Իսկ այս օրենքը հակասահմանադրական է», ասել է Ա․Օրբելյանը։

Իրավագետի բնորոշմամբ՝ մենք արդեն ունենք սահմանադրական ճգնաժամ․

«Երբ ԱԺ-ն օրենք է ընդունում ՍԴ-ի վերաբերյալ, որի իրավունքը չունի, եւ կատարում է փոփոխություն ինչ-որ հոդվածում եւ ընդդիմադիր կուսակցությունները ինչ-ինչ պատճառներով չեն դիմում ՍԴ, տեսնում ենք, որ իշխանություննները սկսում են միմյանց շնորհավորել, վարչապետն է գրառում անում, թե 0։01 ժամին նրանք արդեն դատավոր չեն, ինչը նրա որոշելու հարցը չէ, եւ ինքը որեւէ շահագրգռություն չպետք է ունենա, այդ ամենը հանգեցնում է նրան, որ ունենում ենք ՍԴ ճգնաժամ։ Այն ավելի է խորանում, երբ նախագահը հրաժարվում է իր իրավասությունից։ Վերջին տարիների միֆերից է, որ իրավագիտությունը ճշգրիտ գիտություն չէ, ոչ, իրավագիտությունը ճշգրիտ է, վերջերս շատ են ասում՝ ժողովրդի իշխանություն, երբ դա հաճախ են ասում՝ սկսվում են մարդու իրավունքների ոտնահարումներն ու ռեպրեսիաներ», ասել է Արամ Օրբելյանը։