Թուրքիայի նախագահ Թայիփ Էրդողանի հաստատուն աջակցությունն Ադրբեջանին Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության հարցում, որն Անկարային առանձնացնում է մյուս խոշոր երկրների շարքում, անհանգստացրել է նաեւ ՆԱՏՕ-ի դաշնակիցներին, ովքեր հրադադար են պահանջում, գրում է Reuters-ը:
«Սակայն Էրդողանի համար վճռական դիրքորոշումը ռազմավարական գերակայություն եւ թանկարժեք անհրաժեշտություն է, որը հիմնավորում է նրա` արտասահմանում ռազմական մկանների օգտագործման ռազմավարությունը` ներքին աջակցությունը պահպանելու համար:
Նախագահն Անկարայի աջակցությունն Ադրբեջանին որպես Թուրքիայի` «աշխարհակարգում իր արժանի տեղը գրավելու» ձգտման մի մաս է որակել: Նա հնարավորություն է տեսնում փոխել ստատուս-քվոն Լեռնային Ղարաբաղի հարցում:
«Թուրքիայի տրամաբանությունը խախտումն է քարտեզի գրեթե բոլոր անկյուններում: Ստատուս քվոն խարխլող ցանկացած բան լավ է նրա համար, քանի որ նախկին ստատուս-քվոն հակասում էր նրա շահերին»,- ասել է Ռոբերտ Բոշի ակադեմիայի գիտաշխատող Գալիպ Դալայը:
«Լեռնային Ղարաբաղում սառեցված հակամարտություն կար: Թուրքիան ցանկանում է խարխլել այդ խաղը, նույնիսկ եթե այն չի կարող ամբողջությամբ ավարտել` հաշվի առնելով Ռուսաստանի ավանդական ազդեցությունը տարածաշրջանում»,- ասել է նա:
Քաղաքական վերլուծաբանների կարծիքով` Թուրքիայի դիրքորոշումը` ոչ բացահայտ սպառնալիքը եւ նախազգուշացումը Ռուսաստանին, որը պաշտպանական պայմանագիր է կնքել Հայաստանի հետ, արտացոլում է նրա վստահությունն անօդաչու թռչող սարքերի օգտագործման հարցում Սիրիայում, Լիբիայում եւ Իրաքում:
Թուրքական անօդաչու թռչող սարքերն այժմ գլխավորում են ադրբեջանական հարձակումները, եւ Անկարայի բարձրաստիճան մի պաշտոնյա Reuters-ին ասել է, որ թուրքերը ենթակառուցվածքներ եւ աջակցություն են ապահովել` հավաստիացնելով, որ այնտեղ թուրքական զորքեր չկան:
Էրդողանն ակնկալում է, որ, չնայած Լեռնային Ղարաբաղի հարցում իրենց տարաձայնություններին, Թուրքիան եւ Ռուսաստանը բավական լավ լեզու են գտնում`տարածաշրջանում ավելի լայն հակամարտությունը կանխելու համար:
Ռուսաստանը, ԱՄՆ-ն եւ Ֆրանսիան կոչերով հանդես եկան` դադարեցնել կրակը Լեռնային Ղարաբաղում, սակայն Էրդողանը հայտարարում է, որ նրանք անտեսել են ճգնաժամը վերջին երեք տասնամյակի ընթացքում եւ չպետք է գլխավորեն խաղաղապահ ջանքերը: Թուրքիան հայտարարում է, որ տեւական խաղաղությունը կախված կլինի արված առաջարկներից այն մասին, թե ինչ տեղի կունենա ռազմական գործողությունների ավարտից հետո: Էրդողանի դիրքորոշումը սրել է լեզվական պատերազմը Ֆրանսիայի հետ:
Ռազմական հաջողությունները եւ ռազմական դեմոնստրացիաներն աշխարհի այլ մասերում օգնեցին իշխող «Արդարություն եւ զարգացում» կուսակցությանը, դաշնակից ազգայնականների հետ միասին, առաջատար դիրք պահպանել հարցումներում` չնայած արժույթի արժեզրկմանը, որը վատթարացրեց տնտեսական կորուստը կորոնավիրուսի համավարակի պատճառով:
Ըստ MetroPoll հետազոտական խմբի` անցած ամիս Էրդողանի աշխատանքի հավանությունը գրեթե 5 տոկոսով աճել է Միջերկրական ծովի նկատմամբ տարածքային իրավունքների շուրջ Եվրամիության հետ հակասությունից հետո: «Այս բոլոր հակամարտությունները սրում են այն ընկալումը, որ Թուրքիան շրջափակման մեջ է` արդարացիորեն կամ ոչ արդարացիորեն»,- ասել է Ստամբուլում տեղակայված EDAM վերլուծական կենտրոնի նախագահ Սինան Ուլգենը: Ըստ նրա` «ի վերջո, հենց տնտեսությունն է որոշում քաղաքական մրցակցությունը»:
Moody’s վարկանիշային գործակալությունը հայտարարում է, որ այս տարի լիրայի գրեթե 25 տոկոսով անկումից հետո Թուրքիային վճարային բալանսի ճգնաժամ է սպառնում:
Անկարայի կախվածությունը Ադրբեջանից գազի ներկրումից, որը 2020 թվականի առաջին կեսին աճել էր 23 տոկոսով, նույնպես խթան է Լեռնային Ղարաբաղի հարցում հաստատուն դիրքորոշում ցուցաբերելու համար:
Պաշտպանության ծախսերն այս տարի աճել են 16 տոկոսով եւ կազմել 7 մլրդ դոլար կամ ընդհանուր բյուջեի 5 տոկոսը, իսկ 10 տարվա ընթացքում ռազմական բյուջեն աճել է գրեթե 90 տոկոսով:
Սակայն միջսահմանային արշավները, ինչպիսիք Թուրքիան վարում է Սիրիայի հյուսիսում, Իրաքում եւ Լիբիայում, առաջնահերթություն են Էրդողանի համար, ասել է երկրորդ թուրք պաշտոնյան: «Ո՛չ համավարակը, ո՛չ էլ վատթարացող բյուջեն չեն խոչընդոտելու պաշտպանական ծախսերին»,- ասել է պաշտոնյան: «Դա ցանկալի չէ, բայց պարտադիր է: Թուրքիան նույն դաշտում է ԱՄՆ-ի ու Ռուսաստանի հետ: Մենք չենք կարող մանր մտածել կամ գործել »:
ԱՄՆ ներկայության կրճատումը տարածաշրջանում բացեր է թողել, որոնք Թուրքիան եւ Ռուսաստանը փորձել են լրացնել դիվանագիտության միջոցով` Սիրիայի Իդլիբ նահանգում եւ Լիբիայում հակամարտությունները զսպելու համար:
Անկարան հերքում է պնդումները, այդ թվում` Ռուսաստանի կողմից, այն մասին, որ սիրիացի վարձկաններ է ուղարկել Ադրբեջանին աջակցելու համար: Մոսկվայի հետ սերտ համագործակցությունը մի շարք ոլորտներում նշանակում է, որ «Ռուսաստանի հետ հակամարտության մեջ մտնելու կապակցությամբ մտավախություն չկա»,- ասել է մեկ այլ պաշտոնյա:
