Ամերիկացիները կարող են Չինաստանը, Ռուսաստանը, Հյուսիսային Կորեան եւ Իրանը անվանել իրենց գլխավոր արտաքին մարտահրավերներ, բայց փորձությունը, որին, ամենայն հավանականությամբ, ստիպված կլինի բախվել Ջո Բայդենը իր նախագահության սկզբում, աճող մարտահրավերն է, որը Թուրքիան ներկայացնում է միջազգային իրավունքին, անվտանգությանը եւ կայունությանը Միջերկրական ծովի արեւելքում:
Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանին հովանավորումը ինչպես Դոնալդ Թրամփի, այնպես էլ Գերմանիայի կանցլեր Անգելա Մերկելի կողմից, առաջին դեպքում ամբարտավանությունից է, երկրորդում՝ վախից, միայն քաջալերել է Էրդողանին: Նա իր հակառակորդներին համարում էր թույլ եւ ավելի արմատական դիրքորոշում էր ընդունում՝ ավելացնելով ագրեսիան ամբողջ աշխարհում, գրում է Մայք Ռուբինը Kathimerini-ի իր հոդվածում:
Էրդողանը եւ նրա օգնականները, ինչպիսիք են Էգեմին Բաղիշը (այժմ Չեխիայի Հանրապետությունում Թուրքիայի դեսպան), սպառնացել են գազի ծովային պաշարները իրացնելու Կիպրոսի կառավարության ջանքերով, բայց գործնականում քիչ բան են արել: Այժմ թուրքական ռազմածովային նավերը պարբերաբար հետապնդում են կիպրական եւ միջազգային փոխադրումները Կիպրոսի ջրերում, թուրքական սեյսմիկ-հետախուզական նավերը ներխուժում են կիպրական եւ հունական ջրեր, իսկ թուրքերը հասել են Վարոշա՝ առողջարանային քաղաք, որտեղից նրանք քշել են հույն տերերին մի քանի տասնամյակ առաջ:
Սա միայն այսբերգի գագաթն է: Թուրքական ռազմական ինքնաթիռներն ու ռազմածովային նավերը սպառնում են Կաստելորիզոյին, եւ այժմ Թուրքիան այժմ հավակնում է Կրետեի ջրերին: Թուրքական եւ Թուրքիայի կողմից աջակցվող ուժերը նույնպես ներխուժել են սիրիական Աֆրին շրջան եւ էթնիկական զտումներ են իրականացրել, ինչպես նաեւ փաստացի անեքսիայի են ենթարկել Սիրիայի հյուսիսային այլ քաղաքներ:
Իրաքում թուրքական ռազմական ինքնաթիռները ռմբակոծում են «Իսլամական պետության» կողմից արդեն տրավմայի ենթարկված Սինջարի շրջանի եզդիական գյուղերը։
Թուրքիան Լիբիա եւ Ադրբեջան է ուղարկել այդ թվում «Ալ-Քաիդա»-ի եւ «Իսլամական պետության» հետ կապված սիրիացի վարձկաններին եւ օգտագործել է սեփական ուժերը՝ Լեռնային Ղարաբաղում հայերի դեմ պայքարելու համար:
Էրդողանը բացահայտ կասկածի տակ է դնում Լոզանի պայմանագրի օրինականությունը: Պարզ ասած՝ Էրդողանի թշնամանքը հարեւանների ինքնիշխանության եւ ազատական կարգի նկատմամբ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո, նրան դնում է Վլադիմիր Պուտինի եւ Սլոբոդան Միլոշեւիչի, այլ ոչ թե եվրոպական ժողովրդավարական ցանկացած առաջնորդի հետ նույն խմբում: Մինչ Թուրքիայի տնտեսությունը գտնվում է բարդ իրավիճակում, Էրդողանը, ամենայն հավանականությամբ, միայն կակտիվացնի իր բեւեռականությունն ու ագրեսիան՝ թուրքերին աղետից շեղելու համար:
Հենց այդ դինամիկան է, որ հավանաբար կստիպի Բայդենին ավելի ակնդետ ուշադրություն կենտրոնացնել Միջերկրական ծովի արեւելքի վրա: Հենց այստեղ, բացի Վաշինգտոնին բնորոշ կուսակցական պառակտումներից, Բայդենը կարող է օգտագործել Թրամփի եւ պետքարտուղար Մայք Պոմպեոյի թողած ժառանգությունը: Ռազմավարական երկխոսությունը Հունաստանի եւ Կիպրոսի հետ Բայդենի օրոք կշարունակվի: Վերնագրերը գրել են Պոմպեոյի կողմից Կիպրոսի ռազմական էմբարգոն մասնակի չեղարկելու մասին, բայց գործնականում դա ավելի շատ խորհրդանշական, քան էական քայլ է եղել: Բայդենը, սակայն, կարող է դրան իմաստ հաղորդել եւ ապահովել Կիպրոսին ինքնապաշտպանվելու համար անհրաժեշտ սարքավորումներով ու տեխնոլոգիաներով: սպասեք, որ Սուդա Բեյը լավ հայտնի անուն կդառնա ԱՄՆ-ում, նույնքան ծանոթ ամերիկացիներին, որքան Ռամշտայնը կամ Օկինավան։
Էրդողանի նկատմամբ Թրամփի հանդուրժողականությունը թուրք առաջնորդին թույլ է տվել խուսափել իր գործողությունների համար պատասխանատվությունից: Էրդողանը կարծում էր, որ Կոնգրեսը եւ ԱՄՆ դատական համակարգը նշանակություն չունեն: Նա հույս ուներ, որ Թրամփը կարգելափակի պատժամիջոցները: Բայդենի թիմը չի հանդուրժի այդպիսի գործողություններ: Թուրքիային կամ թուրքական հաստատություններին պատժամիջոցներ են սպասվում: Թուրքիայի տնտեսության փխրունությունը կամրապնդի նրանց ազդեցությունն այսօր: Էրդողանը կարող է բողոքել, բայց ավելի քիչ կոնգրեսականներ կլսեն նրան: 20 տարի առաջ Թուրքիայի դեսպանատունը գրեթե նույն ազդեցությունն ուներ, ինչ Գերմանիայի կամ Ֆրանսիայի դեսպանատունը, այսօր այն նույնքան ազդեցություն ունի, որքան Մալավիի կամ Մավրիտանիայի դեսպանատները:
Դիվանագիտական եւ տնտեսական բախում է մոտենում: Էրդողանը Բայդենին կփորձարկի Միջերկրական ծովի արեւելքում: Նա կարող է Բայդենի մեջ տեսնել ծերունու, որն արդեն ապրել է իր ծաղկուն շրջանը, բայց պետք չէ թերագնահատել նոր նախագահի վճռականությունը: Եթե միայն Թրամփը կամ Օբաման նույն կերպ վարվեին, Միջերկրական ծովի արեւելքում վտանգը երբեք այսքան լուրջ չէր դառնա:
