Դժվար է որոշել Յուպիտերի Մեծ կարմիր բծի չափը, քանի որ փոթորիկը շատ մեծ է: Պարզվել է, որ այս հսկայական հորձանուտը ոչ միայն հսկայական է, այլ նաեւ սպասվածից շատ ավելի խորն է, գրում է «Новая наука» ամսագիրը։
Հակառակ ուղղություններով շարժվող երկու կոնվեյերների միջեւ ընկած լինելու պատճառով ժամացույցի սլաքի հակառակ ուղղությամբ շարժվող՝ Յուպիտերի Մեծ կարմիր բիծը գոյություն ունի ավելի քան 400 տարի: Մոտ 16000 կմ լայնությամբ այն արեգակնային համակարգի ամենամեծ մթնոլորտային հորձանուտն է։ Բայց որքա՞ն խորն է այն թափանցում: Նոր աշխատանքը, որը հնարավոր է դարձել «Յունոնա» զոնդի շնորհիվ, որը դեռ գտնվում է Յուպիտերի համակարգում, վերջերս հնարավորություն է տվել գնահատել դա: Այս ուսումնասիրության մասին գրել է Science ամսագրում:
Այս աշխատանքի համար դոկտոր Մարցիա Պարիզին եւ նրա թիմը հիմնվել են հենց տիեզերանավի շարժման վրա: Երբ «Յունոնան» թռել է Մեծ կարմիր բծիի վրայով, գրավիտացիոն անոմալիաները, որոնք առաջանում են տեղայնացված խտությունների պատճառով, փոքր-ինչ փոխել են նրա արագությունը մոլորակի շուրջ ուղեծրում: Այնուհետեւ այս գրավիտացիոն չափումները կարող են օգտագործվել մթնոլորտային կառուցվածքի խորությունը որոշելու համար:
Զինված այս տեղեկատվությամբ՝ հետազոտողները բավական տատանումներ են գտել Յուպիտերի գրավիտացիոն դաշտում, որպեսզի գնահատեն փոթորկի խորությունը՝ մոտ 500 կիլոմետր, մի քանի տասնյակ կիլոմետր ավելի խորը, քան նախկինում ենթադրվում էր: Համեմատության համար սա ավելի խորն է, քան Երկրի մակերեսի եւ Միջազգային տիեզերակայանի միջեւ եղած հեռավորությունը: Ի վերջո, պետք է հիշել, որ Մեծ կարմիր բիծը հայտնվել է երկու կոնվեյերների միջեւ, որոնք շարժվում են հակառակ ուղղություններով: Այս շթային հոսքերը, որոնք կլանում են փոթորիկը, կարող են շարժվել գրեթե 350 կմ/ժ արագությամբ՝ միաժամանակ շարունակելով թափը մղել հորձանուտ: Այս ուսումնասիրությունը նաեւ մեզ ասում է, որ այս երկու հոսանքները վեց անգամ ավելի խորն են, քան Մեծ կարմիր բծի արմատները: Քանի որ այս շիթերը վճռական դեր են խաղում Մեծ կարմիր բծի սնուցման գործում, այս տարբերությունները խորքում ավելացնում են այն առեղծվածը, թե ինչպես Յուպիտերի մթնոլորտը կարող է առաջացնել նման տպավորիչ փոթորիկներ:
Ոչինչ հավերժ չէ։ Մենք գիտենք, որ Յուպիտերի Մեծ կարմիր բիծը շարունակում է փոքրանալ: 1800-ականների վերջին փոթորկի տրամագիծը չորս անգամ գերազանցել է Երկրին: Երբ 1979 թվականին «Վոյաջեր 2»-ը թռավ դրա կողքով, հորձանուտը փոքրացավ մեր մոլորակի լայնության կեսից մի փոքր ավելի: Այժմ այն ընդամենը 1,3 անգամ է մեծ Երկրից։ Որոշ գնահատականներով, հենց այդ պատճատով այն կարող է անհետանալ։ Միեւնույն ժամանակ, «Յունոնա» տիեզերանավի առաքելությունը, որը 2016 թվականից ի վեր երկար, շրջադարձային ուղեծրեր է կատարել Յուպիտերի շուրջ, վերջերս երկարացվել է մինչեւ 2025 թվականը: Եթե ամեն ինչ ընթանա ըստ պլանի, ապա զոնդի ուղեծրի հետագիծը շուտով այն կհասցնի մոլորակի հյուսիսային բեւեռ: Այնուհետեւ նրա գործիքները կկարողանան դիտարկել եւ վերլուծել այլ առանձնահատկություններ, ինչպիսիք են բեւեռային ցիկլոնները: Նախատեսվում են նաեւ Իոյի եւ Եվրոպայի շուրջ հետագա թռիչքներ:
