Կենտրոնական բանկի մաքուր արտարժութային պահուստների սպառումը նշանակում է, որ դրա` արժույթը պաշտպանելու համար միջամտության հնարավորությունը սահմանափակ է: Լիրայի թուլության նախորդ նոպաների ժամանակ, այդ թվում` 2018-ին, Թուրքիան արդյունքում հայտարարեց տոկոսադրույքների արտակարգ բարձրացման մասին, ինչը կասեցրեց լիրայի անկումը եւ զսպեց կտրուկ գնաճը: Բայց հաշվի առնելով Էրդողանի՝ կենտրոնական բանկի նկատմամբ խիստ վերահսկողությունը եւ տոկոսադրույքների հետագա կրճատման մասին նրա ակնարկները, որոշ վերլուծաբաններ մտորում են այն հարցի շուրջ, թե ինչ է փոխվել այս անգամ:
Ըստ երեւույթին, կառավարությունը «հանդուրժող է թուլացող լիրայի նկատմամբ», ասել է Ստամբուլի Terra Investment-ի վերլուծաբան Էնվեր Էրջանը՝ հավելելով, որ դժվար է կանխատեսել, թե քաղաքական գործիչները որքան են պատրաստ թույլ տալ դրան ընկնել:
Թուրքիայի բանկերը մեծապես ապավինում են արտերկրից փոխառություններին իրենց տների վարկերի մարման համար:
Թեև օտարերկրյա ֆինանսավորումը կայուն էր մնացել նույնիսկ ծայրահեղ արժութային սթրեսի անցյալ դրվագներում, ինչպիսին է 2018 թվականը, օտարերկրյա վարկատուների տրամադրությունների հանկարծակի փոփոխությունը կարող է ճնշում գործադրել ֆինանսական համակարգի վրա:
«Վերջին տարիներին Թուրքիան մի քանի ճգնաժամ է ապրել, եւ մենք տեսել ենք, որ բանկերը պահպանել են ողջամիտ հասանելիությունը»,- ասել է Fitch-ի փորձագետ Հուսեյն Սեւինչը: Նրա խոսքով` այս տարի վարկատուները հաջողությամբ երկարաձգեցին իրենց սինդիկացված վարկերը արտերկրից։ Բանկերն «արտարժույթով իրացվելիության զգալի պահուստներ ունեն` շուկայի կարճաժամկետ փակումները ծածկելու համար, որոնք կարող են մոտ մեկ տարի տեւել,- ասել է նա, սակայն նախազգուշացրել է:- Շուկայի երկարաժամկետ փակումը կարող է զգալի ռիսկեր ունենալ»:
2018 թվականի արժութային ճգնաժամի ժամանակ, երբ ԱՄՆ-ի սկանդալից հետո մեկ օրում լիրան ընկավ 18.5 տոկոսով, տնտեսության վերաբերյալ ավելի լայն մտահոգություններ առաջացրեց ներդրողների համար, ամենամեծ մտահոգություններից մեկը խոշոր պարտք ունեցող երկրի կորպորատիվ հատվածի՝ դոլարով եւ եվրոյով վարկերը մարելու կարողությունն էր։ .
Barclays-ի տվյալներով՝ երեք տարի անց ընկերություններն անում են առավելագույնը` արտաքին պարտքը կրճատելով 74 միլիարդ դոլարով: Փոխարենը, այս արտաքին պարտքի մի մասը տեղափոխվեց պետական հատված այն բանից հետո, երբ ֆիննախը սկսեց տեղական արտարժույթով պարտքի թողարկումը՝ ֆինանսների նախկին նախարար Բերատ Ալբայրաքի հսկողության ներքո:
Կենտրոնական կառավարության պարտքի արտարժութային բաղադրիչը նախորդ ամսվա ընթացքում հասել է ընդհանուր գումարի 60 տոկոսին՝ 2017 թվականի 39 տոկոսի դիմաց։ Սա նշանակում է, որ արժույթի անկման հետ մեկտեղ ֆիննախի համար պարտքային բեռի սպասարկումն ավելի թանկ է դառնում:
Թուրքիայի ընդհանուր պարտք-ՀՆԱ հարաբերակցությունը դեռեւս ցածր է ձեւավորվող շուկայի տնտեսությունների համեմատ եւ կազմում է ՀՆԱ-ի մոտ 40 տոկոսը: Սակայն վերլուծաբաններն ասում են, որ պարտքի սպասարկման ծախսերի աճը կարող է սահմանափակել կառավարության բյուջետային տարածությունը, մինչդեռ այն նախատեսում է ավելացնել բոնուսների բաշխումն ընտրություններին ընդառաջ:
