Արաբական Միացյալ Էմիրությունների դե-ֆակտո կառավարիչը մոտ մեկ տասնամյակի ընթացքում առաջին անգամ այցելել է Թուրքիա՝ ազդարարելով տարածաշրջանի ամենաբարդ հարաբերությունների ջերմացման մասին եւ աջակցելով թուրքական լիրային՝ 10 միլիարդ դոլար էմիրաթական ներդրումների խոստումով, գրում է Financial Times-ը։
Աբու Դաբիի թագաժառանգը եւ արաբական աշխարհի ամենաազդեցիկ առաջնորդներից մեկը՝ շեյխ Մուհամմեդ բեն Զաիդ Ալ Նահայանը Անկարայի նախագահական պալատում հանդիպել է նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի հետ։
Շեյխ Մուհամմեդն ավելի ուշ Twitter-ում գրել է, որ իրենք «արդյունավետ քննարկումներ են ունեցել երկրների միջեւ հարաբերությունների ամրապնդման ուղիների շուրջ»: «Ես անհամբեր սպասում եմ համագործակցության նոր հնարավորությունների բացահայտմանը` ի շահ մեր երկու երկրների եւ զարգացման ընդհանուր նպատակների»:
Լիրան, որը Էրդողանի տնտեսության կառավարման հետ կապված աճող մտահոգությունների պայմաններում երեքշաբթի կորցրել է դոլարի նկատմամբ իր արժեքի գրեթե 12%-ը, բարձրացել է 10%-ով, քանի որ շուկաները ողջունել են ԱՄԷ-ի ներդրումների հեռանկարը Թուրքիայում:
Թուրքիայի եւ Պարսից ծոցի հարաբերությունների հարցերով վերլուծաբան Սինեմ Ջենգիզը հանդիպումը բնութագրել է որպես տարածաշրջանի աշխարհաքաղաքականության շրջադարձային պահ։ «Այցը խորհրդանշում է շրջադարձային կետ՝ Թուրքիայի եւ ԱՄԷ-ի միջեւ հարաբերություններում տասնամյա թշնամանքից հետո»,- ասել է նա։
Երկու պետությունները մրցակցում էին տարածաշրջանում ազդեցության համար այն բանից հետո, երբ 2011 թվականին արաբական աշխարհը ցնցեցին ժողովրդական ապստամբությունները, եւ նրանց կատաղի մրցակցությունը անդրադարձավ Աֆրիկայի եղջյուրի նավթով հարուստ ծոցից մինչեւ եւ Լիբիայի հակամարտություն:
Բանակցությունները Մերձավոր Արեւելքում դեէսկալացիայի ուղղությամբ նախնական տեղաշարժի եւս մեկ նշան են, քանի որ ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենի ընտրությունը եւ կորոնավիրուսային համավարակի հետեւանքով առաջացած տնտեսական ցնցումները ստիպեցին տարածաշրջանի առաջնորդներին վերանայել իրենց արտաքին քաղաքականությունը:
ԱՄԷ-ն իր շեշտադրումը տեղափոխում է տնտեսական դիվանագիտության վրա՝ ձգտելով արագացնել վերականգնումը համավարակից հետո, մինչդեռ Էրդողանը ցանկանում է վերականգնել հարաբերությունները տարածաշրջանային մրցակիցների հետ, քանի որ սրվում են հարաբերությունները արեւմտյան ուժերի հետ:
«Երկու երկրներն էլ հասկացել են, որ 10 տարվա լարվածությունից հետո կողմերից ոչ մեկը ջախջախիչ հարված չի հասցրել, եւ նահանջելու ժամանակն է»,- ասում է Դուբայից քաղաքագիտության պրոֆեսոր Աբդուլհալեկ Աբդուլլահը:
Երկու երկրները մի շարք տնտեսական համագործակցության համաձայնագրեր են ստորագրել, այդ թվում՝ Abu Dhabi Development Holding-ի եւ Թուրքիայի բարեկեցության հիմնադրամի միջեւ փոխըմբռնման հուշագիր (ADQ)։ ADQ-ն Աբու Դաբիի նորագույն եւ ամենաակտիվ հանրային ներդրումային գործիքներից մեկն է: ADQ-ի գործադիր տնօրեն Մուհամմեդ Հասան ալ-Սուվայդին թուրքական պետական «Անադոլու» գործակալությանը հայտնել է, որ ԱՄԷ-ն 10 միլիարդ դոլարի հիմնադրամ է հատկացրել Թուրքիային։
Ակնկալվում է, որ գործարքները կներառեն ներդրումներ էներգետիկայի, տեխնոլոգիաների եւ առողջապահության, ինչպես նաեւ նավահանգիստների եւ լոգիստիկայի ոլորտներում, հայտնում է TRT-ն:
Reuters-ը հայտնել է, որ Թուրքիայի կենտրոնական բանկի ղեկավարը հանդիպել է նաեւ Էմիրությունների պաշտոնյաների հետ, որպեսզի քննարկի սվոպային համաձայնագրի հնարավորությունը, որը կմեծացնի երկրի արժութային պահուստները։
Վերլուծաբանները զգուշացնում են, որ նրանց վեճի հիմքում ընկած շատ հիմնախնդիրներ մնում են չլուծված: Հարաբերությունները սրվել էին, երբ Թուրքիան եւ Պարսից ծոցի նրա դաշնակից Կատարը աջակցել էին 2011 թվականի արաբական ապստամբություններին: ԱՄԷ-ն եւ նրա գլխավոր դաշնակից Սաուդյան Արաբիան հեղափոխությունները համարում էին սպառնալիք տարածաշրջանային կայունության եւ իրենց հզորության համար:
Աբու Դաբին եւ Անկարան աջակցել էին Լիբիայի պատերազմի հակառակորդ կողմերին, մինչդեռ ԱՄԷ-ի պաշտոնյաները դեմ էին արտահայտվել արաբական գործերին Թուրքիայի միջամտությանը։
Երբ 2017 թվականին Սաուդյան Արաբիան եւ ԱՄԷ-ն առեւտրային եւ զբոսաշրջային էմբարգոներ սահմանեցին Կատարի դեմ, Թուրքիան արագացրեց զորքերի տեղակայումը Դոհայում գտնվող ռազմակայանում՝ աջակցություն ցուցաբերելով իր ամենամոտ արաբ դաշնակցին: Սակայն լարվածությունը սկսեց թուլանալ այն բանից հետո, երբ Սաուդյան Արաբիան այս տարվա սկզբին որոշեց դադարեցնել Կատարի տարածաշրջանային բոյկոտը:
