Պերուի Բարանկա քաղաքի մոտ գտնվող Սերրո Կոլորադո բլրի վրա գտնվող չորս խորհրդավոր գերեզմանաքարերը ճանաչվել են որպես պոտենցիալ հնագիտական նշանակության վայրեր: Ավելի ուշ պարզվել է, որ թմբերի մեջ մարդկային աճյուններ եւ տաճարային կառույցի մնացորդներ կան։
Պեղումներն իրականացվում են Յագելոնյան համալսարանի եւ Սուրբ Մարկոսի համալսարանի հնագետների կողմից՝ Programa de Investigacion «Los valles de Barranca» նախագծի շրջանակներում: Տարածքը ուսումնասիրելու նախագիծը սկսվել է 2022 թվականին, իսկ արդյունքները հայտարարվել են այս տարվա փետրվարին։
Երկու թմբերի ուսումնասիրության ընթացքում հայտնաբերվել են չորացած աղյուսներից եւ քարե բլոկներից պատրաստված մարդկային գերեզմաններ եւ մոնումենտալ ճարտարապետություն։ Սա հանգեցրել է տեղանքի լայնածավալ պեղումների, որտեղ նախագծի շրջանակներում հայտնաբերվել են ավերված գերեզմաններ՝ գերեզմանային կապոցների տեսքով, որոնք եղել են չորացրած աղյուսներից պատրաստված տաճարային համալիրի ավերակներում:
Ավերված գերեզմաններից մեկում հայտնաբերվել են տղայի մնացորդներ, որի գանգը միտումնավոր դեֆորմացվել է։ Նա սկզբում թաղված է եղել զարդարված գործվածքներով, ինչը վկայում է, որ նա բարձր կարգավիճակ ունեցող ընտանիքից է: Գործվածքը երեք մերտրանոց է եղել եւ զարդարված բոլորովին յուրահատուկ կենդանական պատկերներով։
Տաճարի համալիրի կառուցումը ֆիզիկաքիմիական անալիզի եւ օրգանական մնացորդների ածխածնային ուսումնասիրման միջոցով թվագրվել է մ.թ.ա. 2500-2200 թվականներով, մինչդեռ թաղումների թվագրման համար օգտագործված նույն մեթոդը ցույց է տալիս, որ դրանք թաղվել են մ.թ. 772-989 թվականներին:
Խոտի եւ շինարարական լուծույթի խառնուրդը, որն օգտագործվել է փոքր բուրգը կազմող բլոկները կապելու համար, ընտրվել է կառուցվածքը թվագրելու համար: Մ.թ.ա III հազարամյակում Անդերում կառուցվել են տպավորիչ ճարտարապետությամբ բնակավայրեր, իսկ գյուղատնտեսությունը տարածվել է Ամազոնում ապրող համայնքների հետ փոխգործակցության միջոցով:
Հետազոտված գերեզմանները վերագրվում են տարածաշրջանում Վարի կայսրության տիրապետության ժամանակաշրջանին։ Castillo de Huarmey-ը՝ այս մշակույթի կարեւորագույն հուշարձաններից մեկը, գտնվում է Բարանկայից ընդամենը 70 կմ հյուսիս։ Երկու բլուր դեռ պետք է հետազոտվեն:
