ԱՄՆ Ներկայացուցիչների պալատի Մարդու իրավունքների ենթահանձնաժողովի նախագահ, կոնգրեսական Քրիս Սմիթը օրինագիծ է ներկայացրել՝ կանխելու Ադրբեջանի կողմից արցախահայերի հետագա վայրագությունները և էթնիկ զտումները։
Սմիթի ակտը, որը կոչվում է Լեռնային Ղարաբաղի էթնիկ զտումների և վայրագությունների կանխարգելման ակտ 2023թ. մի շարք միջոցառումներ, այդ թվում՝
ԱՄՆ դիվանագետներ ուղարկել տարածաշրջան՝ իրավիճակը վերահսկելու և հետագա չարաշահումների մասին անհապաղ հայտնելու համար.
Հայկական մշակութային վայրերի 24-ժամյա տեսադիտարկում;
Մարդասիրական օգնության տրամադրում շրջափակումից և Լեռնային Ղարաբաղի վրա վերջին հարձակումից տուժած հայերին.
Լեռնային Ղարաբաղի շրջափակումն ու հարձակումը գլխավորած պաշտոնյաների դեմ նոր պատժամիջոցների կիրառում.
Օտարերկրյա ռազմական ֆինանսավորում տրամադրել Հայաստանի դեմոկրատական Հանրապետությանը, որն այժմ վտանգված է Ադրբեջանի կողմից.
Ամերիկյան ռազմական օգնության դադարեցում Ադրբեջանին՝ չեղյալ համարելով Ազատության աջակցության ակտի 907-րդ բաժնի բացառությունը:
«Լեռնային Ղարաբաղի ժողովուրդը լուրջ վտանգի տակ է», - ասում է միջազգայնորեն ճանաչված իրավապաշտպան Սմիթը, ով երկու անգամ հանդիպել է Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևին Բաքվում՝ 2013-ին և կրկին 2014-ին, քննարկելու Ալիևի կոպիտ չարաշահումները։
Սմիթը հետագայում դարձավ Ադրբեջանում ժողովրդավարության մասին օրենքի հեղինակը 2015 թվականին: «Ցավոք, նրանք ստիպված եղան զինաթափվել և իրենց անկախությունը հանձնել անողոք բռնապետին, որի կառավարությունը տարիների ընթացքում բազմիցս սարսափելի չարաշահումներ է կատարել նրանց դեմ, ցանկություն է հայտնել էթնիկ զտումների և նույնիսկ նախաձեռնել ցեղասպանություն՝ շրջափակելով Լաչինի միջանցքը», - ասաց Սմիթը: «Մենք պետք է ապահովենք, որ անցումային շրջանը չնշվի շարունակական վայրագություններով»:
Սմիթի օրինագիծը հաջորդում է Կոնգրեսի մի շարք լսումների՝ նվիրված Լեռնային Ղարաբաղում ապրող հայերի ծանր վիճակին, այդ թվում՝ այս ամսվա սկզբին տեղի ունեցած արտակարգ լսումներին: «Լեռնային Ղարաբաղում ապրող հայերը, ինչպես միշտ, բոլոր իրավունքներն ունեն շարունակելու անվտանգ ապրել իրենց հինավուրց հայրենիքում», - ասել է Սմիթը: «Իմ օրինագիծը որոշակի թեթևացում կբերի և կխրախուսի Բայդենի վարչակազմին գործել հիմա՝ տարածաշրջանում անմեղ կյանքեր փրկելու համար»:
