Էթնիկ հայերը հիասթափված են Լեռնային Ղարաբաղի անկլավի շուրջ աճող հումանիտար ճգնաժամում որպես միջնորդ հանդես գալու ԵՄ անհաջող փորձերից, քանի որ տարածքի բնակիչների կեսից ավելին փախել են ՝ վախենալով ադրբեջանական բանակի կողմից էթնիկ զտումներից, գրում է Politico-ն։
«Անցյալ շաբաթ Բաքվի կայծակնային առաջխաղացումը դեպի Լեռնային Ղարաբաղ եւ փախստականների հետագա արտագաղթը դառը դիվանագիտական ձախողում է ԵՄ-ի համար, որը վտանգի տակ է դրել զգալի քաղաքական կապիտալ՝ փորձելով իրեն դիրքավորել որպես խաղաղարար: ԵՄ-ն պետք է ճանաչի Լեռնային Ղարաբաղի անկախությունը։ Եվրոպական խորհրդի նախագահ Շառլ Միշելը տարածաշրջանում նկատելի անձնավորություն է դարձել, եւ ԵՄ դիտորդներ են ուղարկվել հայ-ադրբեջանական սահման։ Սակայն այժմ ԵՄ-ն դժվար թե դիմի Ադրբեջանի դեմ պատժամիջոցների, քանի որ չի ցանկանում փչացնել հարաբերությունները մի երկրի հետ, որին նա անվանում է բնական գազի մատակարարման կարեւոր գործընկեր։
50 200 մարդ, որը կազմում է ընդհանուր բնակչության մոտ կեսից ավելին, արդեն հատել է Հայաստանի սահմանը։ Քաոսի ավելացման հետ մեկտեղ շատ ավելի շատ մարդիկ կարող էին չգրանցված ժամանել: Նոր ժամանողների թվում էր 58-ամյա Սպարտակը, որը նախկին անվտանգության աշխատակից էր, ով իր երեխաների եւ թոռների հետ ճանապարհորդության էր մեկնել: «Բոլորն ասում են, որ անհանգստանում են մեր համար, բայց որտե՞ղ են նրանք։ Որտե՞ղ են Ֆրանսիան, ԱՄՆ-ն, Շառլ Միշելը»,-ասում է նա։
Մոսկվան խաղաղապահներ է տեղակայել տարածաշրջանում, սակայն չի ցանկացել կամ չի կարողացել ապահովել ստատուս քվոյի պահպանումը, ինչը հրահրել է բախումներ եւ հրադադարի ռեժիմի խախտումներ: Չնայած այն հանգամանքին, որ բանակցությունները կազմակերպվել էին հենց այդպիսի աղետը կանխելու նպատակով, որն այժմ տեղի է ունենում, եւ՛ Միշելը, եւ՛ Եվրահանձնաժողովի նախագահ Ուրսուլա ֆոն դեր Լյայենը, կարծես, փակուղի են մտել ճգնաժամի պատճառով: Ֆոն դեր Լյայենը, ով Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիեւին անվանել է Եվրոպայի «ամենահուսալի եւ վստահության արժանի» գործընկերներից մեկը, չի մեկնաբանել իրավիճակը: Միշելը լավատեսական շտապ հեռախոսազանգ է ունեցել Ալիեւի հետ եւ խնդրել, որ ղարաբաղցի հայերի հետ լավ վերաբերվեն, բայց, կարծես, Եվրոպան ազդեցության որեւէ լծակ կամ Ալիեւին պատժամիջոցներով պատժելու ցանկություն չունի: Չնայած այն հանգամանքին, որ այս հումանիտար ճգնաժամը թեժանում է Եվրոպայի անմիջական հարեւանությամբ, նա ավելի քիչ օգնություն է խոստացել, քան ԱՄՆ-ն. դաշինքը խոստացել է 5 միլիոն եվրո ուղղել, իսկ Վաշինգտոնը կտրամադրի 11,5 միլիոն դոլար: «Թեեւ Ռուսաստանը համարվում է հայերին դավաճանած, չնայած նրանց պաշտպանելու իր ստանձնած պարտավորություններին, ԵՄ-ն այժմ կորցնում է հայերի հավատը»,-ասում է ժողովրդավարության եւ անվտանգության հայկական տարածաշրջանային կենտրոնի ավագ վերլուծաբան Կարեն Ավետիսյանը:
Երեքշաբթի օրը Հայաստանի պաշտոնյաների հետ բանակցություններից առաջ Բրյուսելում կայացած ճեպազրույցում Ադրբեջանի ԱԳՆ խոսնակ Հիքմեթ Հաջիեւը հայտարարել է, որ իր կառավարությունը ԵՄ-ի կողմից պատժամիջոցներ չի ակնկալում եւ քննադատել է «էմոցիոնալ» եվրոպացի օրենսդիրներին, որոնք պատժիչ գործողությունների կոչ են անում: Բանակցությունների ընթացքին անմիջականորեն ծանոթ երկու դիվանագետներ անանունության պայմանով հայտնել են, որ երկրների միջեւ փակ բանակցություններում քչերն են ցանկանում պատժամիջոցներ կիրառել Ադրբեջանի նկատմամբ: Դիվանագետների խոսքով՝ միայն Լիտվան է առաջարկել դիտարկել բոլոր տարբերակները, մինչդեռ Հունգարիան ամենամեծ թերահավատությունն է ցուցաբերել, իսկ մյուս երկրները, ինչպիսիք են Ռումինիան եւ Ավստրիան, նույնպես վերապահումներ են ունեցել:
«Այս պահին իրավիճակը փակուղում է...»,-ասել է դիվանագետներից մեկը ՝ հավելելով, որ պատճառներից մեկը կարող է լինել Ադրբեջանի հետ երկրների հարաբերությունների ամրությունը: Հունգարիան, մասնավորապես, «բարդ երկիր է»,ասել է մյուս դիվանագետը։
Կարնեգի կենտրոնի ավագ գիտաշխատող եւ հակամարտության հարցով փորձագետ Թոմաս դե Վաալն ասել է․ «Ֆոն դեր Լյայենը գովաբանում էր Ալիեւին եւ ոչ մի անգամ չի հիշատակել հակամարտությունը կամ հայերին։ Ադրբեջանը գիտեր, որ կարող է օգտագործել ինչպես բանակցությունները, այնպես էլ ուժը, եւ կարող է օգտագործել ինչպես Եվրոպայի, այնպես էլ Ռուսաստանի թույլ կողմերը»»,-գրում թերթը։
