Ըստ պաշտոնական վիճակագրության նախնական տվյալների ` հոկտեմբերին Հայաստանի տնտեսությունը արագընթաց զարգացում է ունեցել:
Օրինակ, գյուղատնտեսության օգոստոսի եւ սեպտեմբերի երկնիշ անկումից հետո, հոկտեմբերին համախառն արտադրանքի ծավալը տարեկան հաշվարկով 34,7տոկոսով աճել է: Այդպիսի աճը թույլ է տվել հունվար-հոկտեմբեր վերջնական ցուցանիշի համար անկումը նվազեցնել (մինչեւ 4,1 տոկոս): Սակայն, «ռեկորդը» որոշ չափով կասկածելի է, քանի որ ապահովվել է է հաշվարկների ցածր բազայով: Հիշեցնենք, որ նախորդ տարվա հոկտեմբերին ոլորտի արտադրանքի համախառն ծավալը նվազել է գրեթե 30 տոկոսով: Այնպես որ, 2 տարվա ընթացքում, ոչ թե աճ, այլ անկում է գրանցվել՝ գրեթե 6 տոկոսով:
Երկնիշ աճը գրեթե ավանդական է դարձել հայրենական արդյունաբերության համար: Այս իմաստով հոկտեմբերը բացառություն չէր. արդյունաբերական արտադրանքի ֆիզիկական ծավալը աճել է տարեկան 16,5 տոկոսով: Նշենք, որ բարձր տեմպը հիմնականում ապահովել է մշակող արդյունաբերությունը:
Այսպես, հունվար-սեպտեմբերին (որոնց վերաբերյալ ավելի մանրամասն տվյալներ կան), արդյունաբերական արտադրանքի ֆիզիկական ծավալը աճել է 11,9 տոկոսով: Միեւնույն ժամանակ, մշակող արդյունաբերության մասնակցության ցուցանիշը արտահայտվել է 9,3 տոկոսով, այսինքն՝ կանխորոշված էր: Մշակող արդյունաբերության ոլորտում առանձնացվել է խմիչքների եւ ծխախոտի արտադրությունը, որոնց մասնակցությունը ընդհանուր ցուցանիշում (այսինքն, նույն 11.9 տոկոսում) կազմել է համապատասխանաբար 2,7 տոկոս եւ 1,5 տոկոս:
Ինչպես գիտեք, արտահանումը մեծ դեր է խաղում նշված ապրանքների արտադրության մեջ: Այսպիսով, հունվար-սեպտեմբերին կոնյակի եւ ծխախոտի արտադրանքի ընդհանուր ծավալի մոտ 88 տոկոսը արտահանվել է հանրապետության սահմաններից դուրս: Ալկոհոլային խմիչքները եւ ծխախոտի արտադրանքը արտահանման ծավալների առումով առաջին եռյակում են: Իսկ առաջին տեղն այս շարքում տարիներ շարունակ զբաղեցնում է նույն արտադրանքը `պղնձի խտանյութը:
Արդյունաբերական արտադրանքի ընդհանուր ծավալում տեսակարար կշռով մետաղների արդյունահանումը 3 անգամ զիջում է մշակող ճյուղին (20,4 տոկոս`հունվար-սեպտեմբերի 61,8 տոկոսի դեմ): Այնուամենայնիվ, երկրի տնտեսության համար դրա նշանակությունը դեռեւս զգալի է, հատկապես ապրանքների արտահանման ոլորտում:
Ավելացնենք, որ հունվար-սեպտեմբեր ամիսներին մետաղական հանքաքարերի արդյունահանման արդյունաբերությունը ապահովել է արդյունաբերության ֆիզիկական ծավալների ընդհանուր աճի 1,8 տոկոսը: Դրա հետ տեխնոլոգիական շղթայով կապված հիմնական մետաղների արտադրությունը (արդեն մշակող արդյունաբերության ներկայացուցիչը) նույնպես նպաստել է 1,0 տոկոսին:
Տնտեսության այլ ոլորտներից, մասնավորապես, գնաճի դինամիկայի եւ միջին աշխատավարձի հարաբերակցությունն առանձնահատուկ հետաքրքրություն է ներկայացնում:
Պաշտոնական տվյալներով՝ հունվար-հոկտեմբերին գնաճը «միայն» 0,7 տոկոս է կազմել: Սակայն այս ժամանակահատվածում միջին ամսական անվանական աշխատավարձը աճել է տարեկան 2,6 տոկոսով է: Այսինքն՝ իրական աշխատավարձը աճել է 1,9 տոկոսով:
«Պաշտոնական» աշխատավարձի բարձրացումը, իհարկե, զուտ խորհրդանշական է: Սակայն, մի շարք հիմնական սննդամթերքների (մսամթերքի եւ ձկնեղենի, ինչպես նաեւ կարագի) նկատելի աճի ֆոնին, բավական հետաքրքիր է: Իրականում մեր հասարակության այն հատվածների կենսամակարդակն է լրջորեն վատթարացել, որտեղ սննդի ծախսերը ընտանեկան բյուջեում զգալի մասն են կազմում:
Սմբատ Գրիգորյան