ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային մշակութային ժառանգության ցանկում գրանցված Զամոշչ քաղաքի կենտրոնում՝ հայկական նախկին եկեղեցու տարածքում տեղի է ունեցել հայկական խաչքարի բացման հանդիսավոր արարողություն։
Հուշարձան-արձանախումբը, որն իր մեջ ամփոփում է հայկական խաչքար, Զամոշչի խորհրդանիշն ու հայկական նախկին եկեղեցու պատկերը, պատրաստվել է Երեւանում, քանդակագործ վարպետ Վարազդատ Համբարձումյանի կողմից։
Խաչքարը տեղադրվեց Լեհաստանի անկախության վերականգնման եւ Հայաստանի առաջին Հանրապետության 100-ամյակի հոբելյանական տարում՝ ի նշան հայ եւ լեհ ժողովուրդների բարեկամության։
Խաչքարի բացման հանդիսավոր արարողությանը մասնակցեցին եւ ելույթներով հանդես եկան Զամոշչի քաղաքապետ Անջեյ Վնուկը, Լեհաստանում ՀՀ դեսպան Էդգար Ղազարյանը, լեհ-հայկական հիմնադրամի նախագահ Արսեն Հովսեփյանը, խաչքարագործ վարպետ Վարազդատ Համբարձումյանը։
Իր ելույթում դեսպան Ղազարյանը շնորհակալություն հայտնեցլ Զամոշչի քաղաքապետին եւ խաչքարի տեղադրման գործում իրենց մասնակցությունը ցուցաբերած բոլոր անհատներին եւ գործիչներին, որոնց հետ համատեղ ջանքերով, հնարավոր դարձավ իրականացնել շատերի երազանքը եւ պատմական այդ հրաշալի քաղաքին վերստին հայկական շունչ հաղորդել։
ՀՀ դեսպան Ղազարյանի եւ Զամոշչի քաղաքապետ Վնուկի կողմից հուշարձանը պաշտոնապես բացելուց հետո, Հայ Առաքելական Սուրբ Եկեղեցու լեհահայոց հոգեւոր հովիվ Ներսես աբեղա Հարությունյանը` Լեհաստանի Հայ Կաթողիկե Եկեղեցու հոգեւորականներ Յուզեֆ Նաումովիչի եւ Հայր Հենրի Բուաշչեկի մասնակցությամբ, եկեղեցական հատուկ կարգով օծեց հայկական խաչքարը, որից հետո պաշտոնական պատվիրակությունները եւ արարողության մասնակցիները ծաղկեպսակներ եւ ծաղիկներ դրեցին խաչքարի առջեւ։
Խաչքարի բացման արարողությանը մասնակցեցին նաեւ Զամոշչ քաղաքի եւ Լյուբելսկե վոեւոդության տեղեկան եւ տարածքային իշխանությունների ներկայացուցիչներ, առաջին լեհ տիեզերագնաց, գեներալ Միրոսլավ Հերմաշեւսկին, Լեհաստանի տարբեր քաղաքներից ժամանած հայ համայնքի ներկայացուցիչներ, լրագրողներ, Զամոշչի բնակիչներ։
Զամոշչում տեղի ունեցած հայկական օրվա միջոցառումների շրջանակներում՝ Զամոշչի թանգարանում փոխտնօրեն, դոկտոր Պիոտեր Կոնդրաչյուկի կողմից ներկայացվեց ծավալուն զեկույց՝ նվիրված Զամոշչ քաղաքում հայերի պատմական ներկայությանն ու դերակատարությանը։
Միջոցառման ավարտին դեսպան Ղազարյանը Զամոշչի թանգարանի տնօրեն Անջեյ Ուրբանսկուն հանձնեց ՀՀ մշակույթի նախարարության Ոսկե մեդալը, որով նա պարգեւատրվել է Լեհաստանում հայ ժողովրդի պատմության եւ մշակույթի պահպանաման եւ տարածման գործում ունեցած նշանակալի ավանդի համար։
Նույն օրը Զամոշչի կենտրոնական հրապարակում, հայտնի հայկական շենքերի դիմաց ձեւավորված բեմից, բացօթյա համերգով հանդես եկավ Հայաստանից հատուկ այդ նպատակով հրավիրված «Միքայել Ոսկանյան եւ ընկերներ» համույթը։