Ինչ վերաբերում է վարկային արձակուրդներին եւ համաներումներին, ապա պետք է լուծումներ փնտել, դրանք կարող են իրականացվել կառավարության երաշխիքների ներքո, իսկ հնարավոր է` բանկերն իրենք կարող էին զիջումների գնալ տոկոսադրույքների վճարման մասով` բանկային համակարգի գերշահույթների շնորհիվ: Այս մասին NEWS.am-ին տված հարցազրույցում ասաց Հայաստանի պետական տնտեսագիտական համալսարանի ինովացիոն եւ ինստիտուցիոնալ հետազոտությունների կենտրոնի ղեկավար, տնտեսագետ Ատոմ Մարգարյանը:
Նրա խոսքով` վարչական մեթոդներով դրան հասնելը ռիսկային է, քանի որ ֆինանսական կազմակերպությունները կարող են սնանկանալ, ուստի անհրաժեշտ է գտնել «ոսկե միջինը»:
«Վարկային համաներումը բոլոր ուղղություններով եւ ամբողջությամբ` որպես պերմանենտ միջոց, իհարկե անհնար է: Մեր բանկային համակարգը որոշ չափով հիմնված է «օլիգոպոլիստական համաձայնագրերի» վրա, ինչը կապված է նաեւ տասնամյակների ընթացքում մշակված ավանդական մոտեցումների հետ, որոնք կոռուպցիայի տարրեր են պարունակում»,- շեշտեց նա:
Մարգարյանը նշեց, որ բանկային համակարգի մարժան գերբարձր կայունություն եւ գերշահույթ էր ապահովում նույնիսկ ամենադժվար ժամանակներում, օրինակ` 1997-1998 թվականներին Եւ 2007-2008 թվականների ճգնաժամերի պայմաններում:
«Հիմա նույն պատկերն է: Մենք տեսնում ենք, որ բանկերը շահույթով են աշխատում, եւ նրանցից ոչ մեկը չի սնանկացել: Սա նոնսենս է` հաշվի առնելով, որ նույնիսկ աշխարհի ամենազարգացած երկրներում ճգնաժամի պայմաններում այս երեւույթը մասսայաբար է դիտվում, եւ դա նորմալ է: Մեր տնտեսության իրական հատվածը, ըստ էության, սպասարկում է ամբողջ բանկային համակարգին: Բոլոր պայմանները ստեղծվել են այս կայունությունը ցանկացած գնով պահպանելու համար: Քաղաքական փոփոխություններին զուգահեռ ֆինանսական ոլորտում պետք է բարեփոխումներ իրականացվեն, ինչը չի արվել: Կենտրոնական բանկի վարքագծում որակական փոփոխություններ չկան, որոնք կարող էին սպասարկել այսպես կոչված «տնտեսական հեղափոխության» կարիքները: Չգիտես ինչու, չի լուծվում վարկային կազմակերպությունների հարցը, որոնք գործում են անվերահսկելի` գերբարձր տոկոսադրույքներով միջոցներ տրամադրելով, որոնք հասնում են 220-230 տոկոսի: Այս գործընթացը, չնայած համավարակին, խորանում է, եւ այստեղ հարց է առաջանում. ինչո՞ւ լիցենզիա տրամադրող Կենտրոնական բանկը չի կարգավորում այս ոլորտը: Ինչո՞ւմ է խնդիրը? Ի վերջո, սա ամենաիսկական «ստվերային վաշխառություն է»»,- շեշտեց նա:
Փորձագետը բպարզաբանեց, որ երկրում դեռ սոցիալական ճգնաժամ չկա, եւ դրա մասին կարելի էր խոսել, եթե պետությունն ու համապատասխան մարմինները չկարողանային կատարել ստանձնած պարտավորությունները նպաստների ու կենսաթոշակների, ինչպես նաեւ պետական հատվածում աշխատավարձերի վճարման մասով:
«Սոցիալական լարվածություն, այո, կա, եւ այն չի կարող չլինել: Երբ վճարումների հետ կապված խնդիրների առաջացման ռիսկ կա, պետությունը ստիպված է լրացուցիչ միջոցներ ներգրավել, այդ թվում` ավելացնելով արտաքին եւ ներքին պարտքերը: Այս ֆոնին Կենտրոնական բանկի դրամավարկային քաղաքականությունը կապված է պետության համար ներքին աղբյուրներն էժանացնելու ցանկության հետ, այդ թվում` հակաճգնաժամային աջակցության ծրագրերի իրականացման նպատակով: Իսկ Կենտրոնական բանկի վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքի իջեցման հիմնական նպատակն առեւտրային բանկերի կողմից տրամադրվող վարկերի տոկոսադրույքների իջեցումն է, սակայն մենք տեսնում ենք, որ այս իմաստով սինքրոն գործընթացներ չկան: Սա, իր հերթին, կապված է Կենտրոնական բանկի դրամավարկային քաղաքականության ավանդական մոտեցումների եւ կառավարության հարկաբյուջետային քաղաքականության հետ: Իհարկե, խոսելով վարկերի մասին, դուք պետք է հասկանաք, որ մենք խոսում ենք նաեւ քաղաքացիների ավանդային հաշիվների մասին, բայց դա չի նշանակում, որ վարկերի տոկոսադրույքները պետք է այսքան բարձր լինեն: Շատ դժվար է կտրուկ իջեցնել տոկոսադրույքները, սակայն կարելի է ադեկվատ գործիքներ ներդնել, որպեսզի աստիճանաբար դրան հասնել»,- եզրափակեց Մարգարյանը: