Հարկային օրենսգրքում փոփոխությունները ենթադրում են այն քաղաքացիների համար արտոնությունների չեղարկում, որոնք բնակարան են գնել նորակառույց շենքերում։ Այս մասին ԱԺ տնտեսական հարցերի մշտական հանձնաժողովի նիստում Հարկային օրենսգրքում լրացումներ կատարելու մասին օրինագծի քննարկման ժամանակ ասաց ֆինանսների նախարարի տեղակալ Արման Պողոսյանը։
Նրա խոսքով` նախագիծը վերաբերում է միայն նոր հիփոթեքային վարկերին եւ ոչ մի կերպ հետադարձ ուժ չի ունենա: «2015-ին «Եկամտային հարկի մասին» օրենքում կատարվեց փոփոխություն, որը հետագայում ամրագրվեց Հարկային օրենսգրքում, համաձայն որի՝ նոր շենքերի բնակարանների գնորդներին, ինչպես նաեւ նոր առանձնատների գնորդներին վերադարձվել է եկամտահարկ՝ հիփոթեքային վարկերի տոկոսներ: Օրինագիծը խթանեց շինարարական արդյունաբերության աճը: Հատկապես վերջին երկու տարվա ընթացքում կտրուկ աճել է ֆինանսավորման տեսքով պետական օգնություն ստացող քաղաքացիների թիվը: Եթե 2015-2017 թվականներին ծրագրի շուրջ նոր շահառուներ դարձան տարեկան մոտ 800 մարդ, ապա 2018-2019 թվականներին տարեկան աճը կազմում էր մոտ 2000 մարդ, իսկ 2020 թվականին՝ արդեն 5200:
Տարիների ընթացքում կտրուկ աճել է նաեւ պետական բյուջեից մեր հայրենակիցներին վերադարձվող եկամտահարկի չափը: Եթե 2016-2017 թվականներին պետբյուջեից այս ծրագրին հատկացվող ֆինանսական միջոցների տարեկան աճը կազմում էր մոտ 1 մլրդ դրամ, ապա 2019-ին աճը կազմում էր 3.3 մլրդ դրամ, իսկ 2020-ին՝ 5.4 մլրդ դրամ՝ դրանով իսկ հասնելով 13.3 մլրդ դրամի»,-պարզաբանեց նա։
Այժմ, ըստ օրինագծի, հիփոթեքային վարկի դիմաց վճարված տոկոսների գծով հարկի նվազեցման վերադարձն աստիճանաբար կչեղարկվի, թեկուզ 6 ամիս ընդմիջումով:
«2022 թվականի հուլիսի 1-ից փոփոխությունները կազդեն Երեւանի փոքր կենտրոնի, 2023 թվականի հունվարի 1-ից՝ խոշոր կենտրոնի, 2023 թվականի հուլիսի 1-ից՝ կենտրոնին հարող շրջանների, եւ 2025 թվականի հունվարի 1-ից՝ ամբողջ Երեւանի վրա: Այնուամենայնիվ, պետությունը կշարունակի այս գործելակերպը մարզերում»,-ասաց Պողոսյանը:
Նա նաեւ նշել է, որ օրենքի գործողության ընթացքում մարզերին բաժին է ընկել բնակարանաշինության ընդամենը 7%-ը, իսկ Երեւանը `93%-ը:
Ըստ փոխնախարարի՝ միանգամայն ակնհայտ է, որ կառուցապատողները ձգտում են առավելագույն ֆինանսական շահի, եւ քանի որ մարզերում եւ Երեւանի կենտրոնում շինարարության ծախսերը գործնականում հավասար են, բացառությամբ հողի արժեքի, կառուցապատողը ձգտելու է կառուցել մայրաքաղաքի կենտրոնում`հնարավորինս թանկ բնակարաններ վաճառելու համար:
«Քննարկվում է մայրաքաղաքի բնակարանային ֆոնդի արդիականացման նոր սխեմա: Այսպիսով, կառուցապատողը քանդում է վթարային շենքը, դրա փոխարեն կառուցում նորը՝ ավելի մեծ հարկերով, անվճար տեղավորում է նախկին վարձակալներին եւ վաճառում մնացած բնակարանները»,-ասաց նա։
Այդուհանդերձ, ֆինանսների նախարարության նախաձեռնությունը բազմաթիվ հարցեր ու տարակուսանք առաջացրեց պատգամավորների, այդ թվում՝ իշխող մեծամասնության ներկայացուցիչների մոտ:
Այսպես, «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության պատգամավոր Հովիկ Աղազարյանն առաջարկեց ուժի մեջ թողնել եկամտահարկի վերադարձումը, բայց միայն մինչեւ 25 մլն դրամ արժեքով բնակարանների համար։
«Այսինքն՝ միջին եւ միջինից ցածր արժեքով բնակարանների, որպեսզի արտոնությունը իրապես սոցիալական բնույթ ստանա։ Միեւնույն ժամանակ, մարզերում այդ շեմը պետք է սահմանվի մինչեւ 35 մլն դրամի սահմաններում»,-ասաց պատգամավորը։
Աղազարյանի մտահոգությունը պաշտպանեցին նաեւ ընդդիմության պատգամավորները։ Օրինակ, «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Հռիփսիմե Ստամբուլյանը հիշեցրեց, որ հանրապետության շատ քաղաքներ եւ գյուղեր 44-օրյա պատերազմից հետո փաստորեն դարձել են սահմանամերձ։ Նա ուշադրություն հրավիրեց լուրջ խնդիրների վրա՝ կապված սահմանամերձ համայնքների անվտանգության ապահովման, աշխատանքի բացակայության եւ սոցիալական շատ այլ հարցերի հետ։ Այս ամենի պատճառով, պատգամավորի կարծիքով, ներդրողները հազիվ թե ցանկանան դիմել լրացուցիչ ռիսկերի՝ մասշտաբային շինարարության մեջ ներդրումներ անելու համար։
«Կապան քաղաքում կանգնած է բազմաբնակարան նորակառույց։ Բայց այնտեղ ոչ ոք այդպես էլ չի բնակեցվել»,-ընդգծեց Ստամբուլյանը։
Բավական երկարատեւ քննարկումներից հետո խորհրդարանական հանձնաժողովը ձայների մեծամասնությամբ դրական եզրակացություն տվեց այս օրենսդրական նախաձեռնությանը։ Արժե նշել նաեւ, որ հանձնաժողովի նախագահը՝ «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Վահե Հակոբյանը, չպաշտպանեց կառավարության առաջարկած օրինագիծը։