Այս տարի ԱՄՆ դոլարը թանկանում է: Դա լավ նորություն է Եվրոպայում ճանապարհորդող ամերիկացի զբոսաշրջիկների համար, բայց վատ նորություն աշխարհի գրեթե բոլոր երկրների համար: 2022 թվականին դոլարը թանկացել է ավելի քան 10 տոկոսով՝ այլ առաջատար արժույթների համեմատ։ Համաշխարհային անկումից անհանգստացած ներդրողները շտապել են դոլար ձեռք բերել։ ԱՄՆ ներդրումներն ավելի գրավիչ են դարձրել, քանի որ այժմ դրանք ավելի բարձր եկամուտ են առաջարկում: ԱՄՆ ճանապարհորդները կարող են ուրախանալ, որ Հռոմում մեկ գիշերը, որը նախկինում արժեր 100 դոլար, այժմ արժե մոտ 80 դոլար, բայց դա ավելի բարդ պատկեր է ստեղծում բազմազգ կազմակերպությունների եւ օտարերկրյա կառավարությունների համար:
Միջազգային առեւտրի մոտ կեսը տեղի է ունենում դոլարով: Կառավարությունները, որոնք պետք է մարեն իրենց դոլարային պարտքերը, նույնպես կարող են խնդիրներ ունենալ, հատկապես, եթե պահուստները սպառվեն:
Դոլարի թանկացումն արդեն վնասում է որոշ խոցելի տնտեսությունների: Շրի Լանկայում դոլարի պակասը նպաստել է երկրի պատմության մեջ ամենավատ տնտեսական ճգնաժամին, որն ի վերջո ստիպել է երկրի նախագահին հրաժարական տալ։ Հուլիսի վերջին Պակիստանի ռուփին դոլարի նկատմամբ իջել է ռեկորդային նվազագույնի` այն դնելով դեֆոլտի եզրին: Իսկ Եգիպտոսը, որը տուժել է պարենային ապրանքների գների աճից, կանգնած է դոլարի սպառման եւ օտարերկրյա ներդրումների արտահոսքի առաջ: Երեք երկրներն էլ ստիպված են եղել դիմել Արժույթի միջազգային հիմնադրամի օգնությանը։ ԱՄՆ դոլարը թանկանալու միտում ունի, երբ ամերիկյան տնտեսությունը շատ ուժեղ է կամ ինչ-որ չափով պարադոքսալ է, երբ այն թույլ է, եւ աշխարհը կանգնած է ռեցեսիայի առաջ: Ցանկացած իրավիճակում ներդրողները երկրի արժույթը դիտարկում են որպես աճը փակելու հնարավորություն կամ որպես համեմատաբար ապահով վայր փող կուտակելու համար, քանի դեռ փոթորիկը չի մարել: .Այս երեւույթը հաճախ կոչվում է «դոլարի ժպիտ», քանի որ այն տեղի է ունենում երկու ծայրահեղությունների դեպքում: Բայց մնացած աշխարհը ժպտալու ավելի քիչ պատճառներ ունի:
Շրի Լանկայում ռուփիի արժեքը դոլարի նկատմամբ փլուզվել է: Կառավարությունը սպառել է իր առանց այն էլ ցածր արտարժույթի պահուստները՝ մասամբ համավարակի ընթացքում զբոսաշրջության անկման պատճառով: Հազարավոր մարդիկ փողոց են դուրս եկել առաջին անհրաժեշտության ապրանքների բացակայության պատճառով։ Նախագահ Գոտաբայա Ռաջապակսան փախել է երկրից եւ հրաժարական է տվել հուլիսին այն բանից հետո, երբ զայրացած ցուցարարները գրոհել են կառավարական շենքերը։
Երբ երկրի արժույթը կտրուկ թուլանում է, հարուստ անհատները, ընկերությունները եւ օտարերկրյա ներդրողները սկսում են հանել իրենց գումարները՝ հույս ունենալով թաքցնել այն ավելի ապահով վայրում: Սա սրում է հարկաբյուջետային խնդիրները:
Եթե ընկերությունները չկարողանան իրենց թույլ տալ ներմուծումը, որն անհրաժեշտ է իրենց բիզնեսը վարելու համար, նրանք չեն ունենա պաշարներ: Սա նշանակում է, որ նույնիսկ պահանջարկը կայուն մնալու դեպքում նրանք չեն կարողանա այդքան վաճառել, ինչը կազդի արտադրության ծավալների վրա։ Քանի որ ԱՄՆ-ի տնտեսությունը առաջ է շարժվում, այն կարող է մեղմել որոշակի հարվածը: Շատ զարգացող շուկաներ ապրանքներ են արտահանում աշխարհի խոշորագույն տնտեսություն։
Կա վտանգ, որ զարգացող շուկաներում տեղի ունեցող ցնցումները կարող են թափանցել ֆինանսական էկոհամակարգ՝ առաջացնելով կողմնակի ազդեցությունների լայն շրջանակ: Արտաքին հարաբերությունների խորհրդի անդամ Բրեդ Սեթսերը վերջերս գրել է, որ հետեւում է Թունիսին, որը պայքարում է բյուջետային կարիքները բավարարելու համար, ինչպես նաեւ Գանային եւ Քենիային, որոնք մեծ պարտքեր ունեն: Էլ Սալվադորը պետք է վերադարձնի պարտատոմսերը հաջորդ տարվա սկզբին, մինչդեռ Արգենտինան շարունակում է պայքարել 2018 թվականի արժութային վերջին ճգնաժամից հետո: ԱՄՀ-ի գնահատմամբ՝ ցածր եկամուտ ունեցող երկրների 60 տոկոսը գտնվում է պետական պարտքի ճգնաժամի մեջ կամ գտնվում է բարձր ռիսկային գոտում՝ մեկ տասնամյակ առաջվա մոտ մեկ հինգերորդի համեմատ: Բայց կան նաեւ հիմնական տարբերություններ ներկայիս իրավիճակի եւ անցյալի ճգնաժամերի միջեւ: Դոլարային պարտքն ավելի քիչ տարածված է, քան նախկինում: Ամենամեծ խաղացողները, ինչպիսիք են Բրազիլիան, Մեքսիկան եւ Ինդոնեզիան, սովորաբար մեծ արտարժույթ չեն վերցրել եւ այժմ ունեն բավականաչափ արտարժութային պահուստներ իրենց արտաքին պարտքը կառավարելու համար։
Բացի այդ, այնպիսի ապրանքների գները, ինչպիսիք են նավթը եւ գունավոր մետաղները, շարունակում են բարձր մնալ: Սա օգնում է զարգացող երկրներին, որոնք խոշոր արտահանողներ են, ծառայել որպես վստահելի միջոց՝ ապահովելու, որ դոլարները շարունակեն հոսել պետական գանձարաններ: