Անցած երկուշաբթի՝ սեպտեմբերի 19-ին, տեղական ժամանակով ժամը 11:05-ին, 7,6 մագնիտուդով երկրաշարժ է տեղի ունեցել Մեքսիկայի խաղաղօվկիանոսյան ափին:
Հինգ րոպե անց եւ 2400 կիլոմետր հեռավորությամբ Կալիֆոռնիայի «Մահվան հովիտ» ազգային պարկի աշխատակիցը տարօրինակ բան է նկատել, գրում է Science Alert-ը։
Տեխնիկ-կենսաբան Ամբրե Շոդուենը նայել է ներքեւ՝ հանրահայտ կրաքարե քարանձավին, որը հայտնի է որպես «Սատանայի փոս», երբ անապատի ջրատար շերտի սովորական հանգիստ մուտքը սկսել է փոթորկվել եւ բլթբլթալ:
Երեւույթը, երբ երկրաշարժը փոթորկում է լիճը կամ մասամբ փակված ջրավազանը, կոչվում է սեյշ։ Բայց երբ դա տեղի է ունենում չորային տարածքում, ինչպիսին է «Մահվան հովիտը», խոսակցական լեզվով անվանում են «անապատային ցունամի»:
Թեեւ այս ալիքներն այնքան հսկայական չեն, որքան օվկիանոսում ցունամին, դրանք շատ ավելի մեծ են, քան սովորաբար դիտարկվում են այս մասամբ լցված քարանձավում:
««Սատանայի փոսը» պատուհան է դեպի այս հսկայական ջրատար հորիզոնը եւ սեյսմիկ ակտիվության անսովոր ցուցանիշ ամբողջ աշխարհում»,- ասվում է ազգային պարկի կայքում:
Ճապոնիայում, Ինդոնեզիայում եւ Չիլիում տեղի ունեցած ուժեղ երկրաշարժերի պատճառով «Սատանայի փոսում» ջուրը «բլթբլթում է ինչպես լոգարանում»։
Երկրաշարժերի հետեւանքով առաջացած այս ալիքները նախկինում ունեցել են մինչեւ 2 մետր բարձրություն, եւ նման էքստրեմալ իրավիճակներում ջուրը կարող է ջրիմուռներ եւ դիատոմային ջրիմուռներ քաշել արեւով լուսավորված Փոսից:
Սա կարող է լուրջ խնդիր դառնալ փոքրիկ ձկների մեկուսացված պոպուլյացիայի համար, որոնք ավելի քան 10 000 տարի սնվում եւ ձվադրում են քարանձավում:
Ներկայումս Cyprinodon diabolis ձկները գտնվում են ծայրահեղ վտանգի տակ, թեեւ վերջերս նրանց թիվը սկսել է վերականգնվել:
Ինը տարի առաջ Սատանայի փոսում մնացել էր ընդամենը 75 արարած։ Այս տարի, մարտին կատարված պաշտոնական հաշվարկներով նրանց թիվը հասել է 175-ի։
Սատանայի փոսում ալիքները կարող են իրականում օգնել էկոհամակարգին՝ մաքրելով այն օրգանական նյութերից, որոնք ժամանակի ընթացքում կարող են սպառել ջրատարի թթվածինը:
Այս վերջին երեւույթը լավ հիշեցում է այն մասին, որ աշխարհի մի մասում տեղի ունեցած աղետը կարող է շատ լավ ազդել հազարավոր մղոն հեռավորությամբ գտնվող էկոհամակարգի կամ տեսակների վրա: