Նոր հետազոտությունը ցույց է տվել, որ սառցադաշտերի հալմանը ու մոտակա լճեր հսկայական քանակությամբ ջուր լցվելուն զուգընթաց՝ ամբողջ աշխարհում 15 միլիոն մարդ անսպասելի եւ մահաբեր ջրհեղեղների վտանգի տակ է հայտնվել:

Nature Communications ամսագրում հրապարակված հետազոտության համաձայն, սառցադաշտային լճերի հեղեղումներ կոչվող աղետի ստվերում ապրողների կեսից ավելին գտնվում է ընդամենը չորս երկրներում՝ Հնդկաստանում, Պակիստանում, Պերուում եւ Չինաստանում: Երկրորդ հետազոտությունը, որը կհրապարակվի ամսագրում, պատմության ընթացքում եւ վերջին ժամանակներում ավելի քան 150 սառցադաշտային ջրհեղեղների բռնկումների կատալոգ է պարունակում:

Սա սպառնալիք է, որի մասին ամերիկացիներն ու եվրոպացիները հազվադեպ են մտածում, բայց մի ուսումնասիրության հաշվարկներով՝ 1 միլիոն մարդ ապրում է սառցադաշտերով սնվող, պոտենցիալ անկայուն լճերից ընդամենը 10 կմ հեռավորության վրա:

Ամենաավերիչ ջրհեղեղներից մեկը տեղի է ունեցել Պերուում՝ 1941 թվականին, որի հետեւանքով զոհվել է 1800-6000 մարդ: 2020 թվականին Կանադայի Բրիտանական Կոլումբիայում տեղի ունեցած սառցադաշտային լճի ջրհեղեղը մոտ 100 մետր բարձրությամբ ցունամի է առաջացրել, սակայն ոչ ոք չի տուժել:

«Կլիմայի փոփոխության հետ մեկտեղ սառցադաշտերը հալվում են, ուստի այս լճերը մեծանում են՝ պոտենցիալ դառնալով ավելի անկայուն»,- նշում են գիտնականները:

Միաժամանակ, հետազոտության հեղինակների կարծիքով, խնդիրն այն է, որ գիտնականները չափազանց մեծ ուշադրություն են դարձնում Պակիստանին, Հնդկաստանին, Չինաստանին եւ Հիմալայներին, որոնց հաճախ անվանում են բարձրալեռնային Ասիա, եւ որոշ չափով անտեսում են Անդերը։

1940-ականներին Անդերի մահացու ջրհեղեղից հետո տարածաշրջանը «մի տեսակ առաջատար է» եղել սառցադաշտային ջրհեղեղների վտանգի դեմ պայքարում, սակայն վերջին տասնամյակում բարձրալեռնային Ասիան առաջ է անցել հեղեղումների թվով, ասել է Դեյթոնի համալսարանի երկրաբանության պրոֆեսոր Ումեշ Հարիտաշիան: