Սեպտեմբերի 17-ին Հայաստանում ննջեցյալների հիշատակի օր է (Մեռելոց)` ոչ աշխատանքային օր: Հայաստանում ննջեցյալների հիշատակի օրերը նշվում են Հայ առաքելական եկեղեցու գլխավոր 5 տոներից հետո: Ըստ Հայաստանի կառավարության որոշման` դրանք ոչ աշխատանքային օրեր են:
Սեպտեմբերի 16-ին ՀԱԵ-ն նշում էր Սուրբ Խաչի (Խաչվերաց) տոնը: Գլխավոր տոներից են նաեւ Սուրբ Ծնունդը եւ Մկրտությունը, Սուրբ Քրիստոսի Հարությունը, Տիրոջ վերափոխումը (Վարդավառ), Սուրբ Աստվածածնի վերափոխումը:
Հայաստանի բնակիչների համար ընթացիկ աշխատանքային շաբաթը կլինի կարճ: Սեպտեմբերի 21-ին Հայաստանը նշում է Անկախության օրը:
Խաչվերացը նշվում է Տիրոջ կենսական խաչի վերադարձի պատվին: Ըստ ավանդության` Երուսաղեմի առաջին եպիսկոպոս Հակոբը` Տիրոջ եղբայրը, գտնելով Քրիստոսի խաչի մասունքը, այն բարձրացրել է պատվանդանին: Այլ ավանդույթ ասում է, որ Կոնստանտին Մեծ կայսեր մոր` Հեղինեի գտած Սուրբ Խաչը դրվել է երուսաղեմյան պատրիարք Մակարի կողմից հավաքվածների գլխավերեւում, որպեսզի նրանք խոնարհվեն (326 թ.):
335 թ. Կոնստանտին կայսրը Քրիստոսի հուղարկավորության վայրում կառուցել է Սուրբ Հարության տաճարը: Սեպտեմբերի 14-ին հավաքվել են Գողգոթայում, որտեղ բոլորի առաջ Սուրբ Խաչը բարձրացվել է հավատացյալների երկրպագության համար:
Սուրբ Խաչի տոնը առավել նշանակություն է ստացել VII դարի առաջին կեսին պարսից գերությունից Խաչի վերադարձից հետո: 610 թվականին պարսից Խոսրով արքան հարձակվել էր Բյուզանդական կայսրության վրա: Պարսիկնեըր զավթել էին Երուսաղեմը եւ գրավել Քրիստոսի Խաչը (614 թ.):
Բյուզանդացիները բազմաթիվ տարիներ պատերազմից հետո հաղթել են եւ ազատել Սուրբ Խաչը (628թ.): Այդ իրադարձություններին մասնակցել են նաեւ հայկական զորքերը Մժեժ Գնունու գլխավորությամբ: Քրիստոսի Խաչի ազատագրումը փառավոր է եղել, այն հանդիսավորությամբ Հայաստանից Կոստանդնուպոլիս է տարվել, իսկ հետո`Երուսաղեմ:
