Հունվար-սեպտեմբերին Հայաստանի 1.000 խոշորագույն հարկատուների՝ բյուջե կատարած վճարումները կազմել են ավելի քան 504.2 մլրդ դրամ, ինչը կազմել է պետբյուջեի հարկային մուտքերի գրեթե երկու երրորդը: Հատկանշական է, որ այդ գումարից 186.7 մլրդ դրամը (կամ 37%-ը) վճարվել է մաքսակետում:

Այդ ցուցանիշի կառուցվածքը հարկային մարմինները չեն ներկայացնում, բայց վստահաբար կարելի է ենթադրել, որ դրա զգալի մասը բաժին է հասել ավելացված արժեքի հարկին (ԱԱՀ): Նշենք, որ պետբյուջե ԱԱՀ-ի վճարման եւ մաքսատուրքի հարաբերակցությունը հասնում է 8.8 անգամի: Չնայած մաքսայինի համար այդ հարաբերակցությունն ավելի քիչ կլինի, ամեն դեպքում, տարբերությունը փոքր չափերով կպահպանվի:

Բացի խոշորագույն ներմուծողներից, արտաքին առեւտրում զբաղված է փոքր եւ միջին ձեռնարկատերերի մի ամբողջ բանակ, այդ թվում՝ բազմաթիվ «ֆիզիկական անձինք», ովքեր զբաղված են ավտոմեքենաների ներմուծմամբ: Նշենք, որ ամեն տարի Հայաստան ներմուծվող տասնյակ հազարավոր ավտոմեքենաների շուրջ 90%-ը բաժին է հասնում «ֆիզիկական անձանց»:

Հաշվարկների համաձայն, ավտոմեքենաներ ներմուծող ֆիզիկական անձանցից ստացված հարկերի եւ վճարների գումարն անցյալ տարի կազմել է շուրջ 25 մլրդ դրամ: Համեմատության համար նշենք, որ նույն տարում պետբյուջե վճարված եկամտահարկի գումարը հասել է 125 մլրդ դրամի:

Եվրասիական տնտեսական միությանը Հայաստանի անդամակցությունից հետո մաքսակետում ԱԱՀ-ի վճարման պրակտիկան դադարեցվելու է: Դա բավական կդժվարացնի հարկային մարմինների խնդիրները: Չի բացառվում, որ սկզբնական շրջանում այդ հարկատեսակի հավաքագրման հարցում լուրջ խնդիրներ կառաջանան, որոնք բացասաբար կանդրադառնան պետբյուջեի հարկային եկամուտների վրա: