Երեւանի մի շարք բուհեր տեղ են զբաղեցնում 300 խոշոր հարկատուների ցուցակում։ Բուհերից խոշորագույն հարկատուն ավանդաբար Երեւանի պետական համալսարանն է, որը 2010 թ. առաջին կիսամյակի արդյունքներով վճարել է 333 մլն դրամի (մոտ 900 հազ. դոլար) հարկեր։ ԵՊՀ-ն խոշոր հարկատուների ցանկում 108-րդ տեղում է։

Խոշոր հարկատու է նաեւ Մխ. Հերացու անվան պետական բժշկական համալսարանը, որը վճարել է 162 մլն դրամ (մոտ 430 հազ. դոլար) եւ գտնվում է 209-րդ տեղում։ 300 խոշոր հարկատուների ցանկում առկա են նաեւ 4 այլ բուհեր՝ Ճարտարապետա-շինարարական պետական համալսարանը, Ռուս-հայկական համալսարանը, Խ. Աբովյանի անվ. պետական մանկավարժական համալսարանը եւ Պետական տնտեսագիտական համալսարանը։

Երեւանյան բուհերի առկայությունը խոշոր հարկատուների ցանկում նորություն չէ, սակայն առկա է մի ուշագրավ հանգամանք։ Բուհերի վճարած հարկերի հիմնական մասը ուղղակի հարկեր են՝ շահութահարկ եւ եկամտահարկ։ Ստացվել է այնպես, որ շահույթների մակարդակով բուհերը գերազանցում են Հայաստանի խոշորագույն ընկերությունների մեծ մասին։ Այսպես՝ ԵՊՀ-ն վճարել է 317 մլն դրամի (մոտ 800 հազ. դոլար) ուղղակի հարկեր եւ այդ ցուցանիշով 26-րդ տեղում է։ Իր շահութաբերության մակարդակով ԵՊՀ-ն գերազանցում է նույնիսկ «Ալեքս Գրիգին», որը մի շարք շուկաներում (շաքարավազի, կարագի, ձիթապտղի, հացահատիկի ներմուծման եեւ այլն) գերիշխող դիրք ունի։

Այնպիսի կազմակերպություններ, ինչպես «Ֆլեշը», «Միկա քորփորեյշնը», «Տոյոտա Երեւանը», «Մաքուր երկաթը», «Ռուսալ Արմենալը» ավելի քիչ շահութահարկ են վճարում։ Կամ՝ բանկերի մեծ մասի շահութահարկը չի գերազանցում 300 մլն դրամը։ Գերշահույթներ ստանալու մեջ կասկածվող դեղային բիզնեսի ներկայացուցիչներից որեւէ մեկը 100 մլն դրամից ավելի ուղղակի հարկ չի վճարել։ Չկա հայ օլիգարխներին պատկանող որեւէ ընկերություն, որը ԵՊՀ-ից ավելի շահութահարկ վճարած լինի։ Նման հարկային անոմալիա հավանաբար հնարավոր է միայն Հայաստանում։

Սամվել Ավագյան