Թուրքական Milliyet-ի ազդեցիկ թուրք սյունակագիր Քադրի Գյուրսելը ապրիլի 24-ին Երեւան այցից հետո ընթերցողներին ներկայացրել է 1915-ի հետ կապված իր տեսակետները՝ «Հայկական հարցի արժեքը մեծանալու է փոխհատուցման պահանջներով» վերնագրի ներքո։
1915-ից առաջ Թուրքիայում ապրող հայերը կազմում էին բնակչության 10 տոկոսը, իսկ այսօր նրանց թիվը շատ չնչին է՝ 50 հազար։
2015-ի ապրիլի 24-ը հետեւում թողեցինք, սակայն բոլորս էլ գիտենք, որ դրանից հետո էլ կյանք կա։
Իսկ Թուրքիային Հայկական հարցում ի՞նչ մարտահրավերներ են սպասվում, եւ Թուրքիան դրանք ինչ ձեւով է դիմավորելու։
Թուրքիայի դրական կողմը.
Թուրքիայում Հայկական տաբուն վաղուց վերացել է։
Թուրքիան վերջապես ընդունել է, որ Հայկական հարց գոյություն ունի։
Թուրքիան արդեն հասկացել է, որ Հայաստանի հետ հարաբերությունների կարգավորման անհրաժեշտություն կա, եւ դրա համար նույնիսկ 2009-ին արձանագրություններ ստորագրվեցին։
Թուրքիայի բացասական կողմը.
Հայկական հարցի տաբուի վերացմամբ՝ Թուրքիան չգիտի թե ինչպես գլուխ հանի ստեղծված իրավիճակից։
Թուրքիան խուսափում է առերեսվել Հայկական հարցի հետ։ Իշխող կուսակցության բավականաչափ քաղաքական գաղափարախոսության բացակայությունը թույլ չի տալիս մտնել Հայկական հարցի կարգավորման ճանապարհ։
«Լեռնային Ղարաբաղի հարցի կարգավորում» նախապայմանով արձանագրությունները, թեկուզ եւ իրավական առումով կան, սակայն քաղաքական առումով դրանք մեռած են ծնվել։
Թուրքիան Գալիպոլիի ճակատամարտի տարելիցը ամեն տարի նշում էր մարտի 18-ին, սակայն այս տարի նշեց ապրիլի 24-ին։ Սա խորամանկ տակտիկա կարող է լինել, սակայն հնարավոր չէ պնդել, որ դրանով Թուրքիան բարոյական առավելություն ստացավ։
Հայկական հարցի ծանրացող մարտահրավերների առաջ Թուրքիան հիմնականում նման տիպի խորամանկություններով է աշխատում դիմակայել։
Նոր մարտահրավերներից հասկացվում է, որ «1915-ի իրադարձությունների» հետեւանքով փոխհատուցման եւ հետ վերադարձի պահանջներ են լինելու։
Երեւանում հասկացա, որ առաջիկայում օրակարգում են լինելու օսմանցի հայերի թողած ունեցվածիք վերադարձի կամ փոխհատուցման հարցերով նրանց թոռների կողմից բացվելիք դատերը։
Թուրքիան դեմ առ դեմ է մնալու հատկապես եկեղեցիների գույքը վերադարձնելու պահանջով միջազգային դատական գործընթացների դեմ։
Արձանագրությունների չվավերացումը իրար ավելի շատ մոտեցրեց Սփյուռքին եւ Հայաստանին։ Եթե սահմանը բացվեր ու հարաբերությունները ստեղծվեին, ապա դա հեռու կպահեր Սյփուռքին։
