Ֆրանսիացի փորձագետները նոր տեխնոլոգիաներ են գործարկել հանրային կարծիքի ձեւավորման եւ աստրոտուրֆինգ երեւույթի, ինչպես նաեւ ֆեյք նորությունների եւ տեղեկատվության մանիպուլյացիայի ուսումնասիրման համար: Բարդ տեխնոլոգիաների ինստիտուտի տնօրեն (ISC), Ազգային գիտահետազոտական կենտրոնի հետազոտությունների (CNRS) բաժնի պետ, Վերլուծության եւ սոցիալական մաթեմատիկայի կենտրոնի տնօրեն Դավիդ Շավալարիասն այս ուղղությամբ աշխատանքի մասին պատմեց Ֆրանսիայի ԱԳՆ կազմակերպած լրագրողական շրջագայության շրջանակում Ֆրանսիայի Ազգային ժողով այցելած հայաստանցի լրագրողների հետ զրույցում։
Փորձագետը որպես աստրոտուրֆինգի օրինակ բերեց կնոջ վրա հարձակման մասին տեղեկության տարածման դեպքը: Միջադեպը ներկայացվել էր կրոնական լույսի ներքո, իսկ հաշված օրերի ընթացքում տեղի ունեցածի քննարկումը հասել էր ազգային մակարդակի: Սակայն հետազոտությունը ցույց էր տվել, որ նման հունով քննարկումը նախաձեռնել էր ինչ-որ խումբ՝ հանրային կարծիք ձեւավորելու նպատակով:
Անցած նախագահական ընտրություններից կես տարի առաջ մեխանիզմների ավելի մանրակրկիտ ուսումնասիրման համար ստեղծվեց պոլիտոսկոպ տեխնոլոգիան՝ Facebook-ում գործունեության կետային գունավոր արտապատկերումը: Որպես հետազոտական «նյութ» ընտրվել էին քաղաքական միջավայրից մի քանի հազար «հարցվողներ»: Մի քանի օր շարունակ հետեւել էին մեկնաբանություններին, ուսումնասիրվել էին տասնյակ միլիոնավոր թվիթներ: Ստացված գունավոր գրաֆիկական պատկերը ցուցադրում էր դասավորությունը ընտրված «հարցվողների» շրջանում:
Փորձագետը որպես տեղեկատվության մանիպուլյացիայի երկրորդ օրինակ ներկայացրեց Ալեն Ժյուպեի «վերափոխումը» Ալի Ժյուպեի. կատարվող մեջբերումներն այս դեպքում էլ զգալի էին:
Վերջին երեք տարում դիագրամները ցույց են տալիս քաղաքական ուժերի նկատմամբ համեմատաբար նման եւ հստակ արտահայտված համակրություններից անցումը երկբեւեռ, իսկ այնուհետեւ եռաբեւեռ համակարգին:
Ուշագրավ է, որ կեղծ տեղեկությունների դեպքում հրապարակումն իրականացնում է մի խումբը, իսկ տարածում են այլ օգտատերեր:
Պարզվեց, որ ֆրանսիացի փորձագետի հետազոտությունն անդրադարձել է նաեւ Հայաստանին. դիագրամը ցույց է տալիս, թե քանի օգտատերեր են քննարկել Հայաստանում անցյալ տարի տեղի ունեցած իրադարձությունների թեման: Ճիշտ է, գրաֆիկը ցուցադրում է միայն քննարկման փաստը՝ առանց դրա տոնայնության:
