Քրեագետ նկարիչը երեք տղամարդու արտաքին տեսքի եռաչափ ռեկոնստրուկցիա է ստեղծել, ովքեր ապրել են ավելի քան 2000 տարի առաջ Հին Եգիպտոսում: Որպես հիմք օգտագործվել է հին եգիպտական երեք մումիաների մնացորդների ԴՆԹ-ն, գրում է «Վեստի»-ն: Թվային ռեկոնստրուկցիայում տղամարդիկ պատկերված են 25 տարեկանում:
Աբուսիր էլ-Մելեք նեկրոպոլիսում հայտնաբերված մումիաների ԴՆԹ-ն սեկվենացվել էր դեռեւս 2017 թվականին: Դա հին եգիպտական մումիայի գենոմի առաջին հաջող վերակառուցումն էր, եւ ոչ թե մեկ, այլ` երեք:
Հին եգիպտացիների տեսքը վերստեղծելու համար հետազոտողների կողմից կիրառվող տեխնիկան կոչվում է ԴՆԹ ֆենոտիպավորում: Արդեն գիտնականների ձեռք բերած տվյալներից նկարիչը «հավաքել» է տղամարդկանց դիմանկարները:
Պարզաբանենք, որ ֆենոտիպն առանձին օրգանիզմների արտաքին եւ ներքին բնութագրերի ամբողջություն է, որոնք կախված են ինչպես գենոտիպից, այնպես էլ պատահական մուտացիաներից եւ շրջակա միջավայրի գործոններից: Բանն այն է, որ վաղուց հայտնի է, որ գեներն են որոշում դիմագծերը, մազերը, մաշկը եւ աչքերի գույնը: Ավելին, գիտնականները վաղուց են հաստատել, թե որ գեներն են կոդավորում արտաքին տեսքի որոշ առանձնահատկություններ:
Տղամարդկանց մումիաները թաղվել են մ.թ.ա. 1380 թ. Եւ 425 թ. Սա առաջին անգամն էր, որ ԴՆԹ-ի բարդ ֆենոտիպավորումն իրականացվել է այդքան պատկառելի տարիքի ԴՆԹ-ի հիման վրա:
Գիտնականները պարզել են, որ հին եգիպտացիներն ունեին մուգ մաշկ, մուգ աչքեր եւ մազեր: Սակայն պարզվել է, որ գենետիկորեն դրանք ավելի շատ նման են Միջերկրական ծովի եւ Մերձավոր Արեւելքի ժամանակակից բնակիչներին, քան ժամանակակից եգիպտացիներին:
Հնագույն ԴՆԹ-ի հետ աշխատանքը կարող է դժվար լինել երկու պատճառով. այսքան դարեր անց մոլեկուլները կարող են խիստ վնասված լինել: Բացի այդ, սովորաբար նմուշներում բակտերիալ գենետիկական նյութի խառնուրդ կա:
Բայց գիտնականներին պետք չէ վերծանել յուրաքանչյուր առանձին մարդու ամբողջական գենոմը, քանի որ ԴՆԹ-ի մեծ մասը բոլոր մարդկանց մոտ նույնն է: Հետազոտողներին անհրաժեշտ է վերլուծել գենոմի միայն փոքր հատվածներ, որոնք կոչվում են միանուկլեոտիդային պոլիմորֆիզմներ (ՄՆՊ): Դրանցից շատերում տարբեր մարդկանց արտաքին տեսքի հատկություններ են կոդավորված:
Երբ հին ԴՆԹ-ն բավականաչափ ՄՆՊ չի պարունակում, որոնք թույլ են տալիս մարդու բավականին ճշգրիտ դիմանկար ստանալ, գիտնականները կարող են հաշվարկել, թե կոնկրետ որ նուկլեոտիդն է բացակայում առկա ԴՆԹ-ի շղթայում: Նման վիճակագրական կանխատեսումը մեզ թույլ է տալիս «լրացնել գենոմի բացերը» եւ առավել ամբողջական պատկեր կազմել, այս դեպքում` մարդու արտաքինի:
Հավելենք, որ այս աշխատանքում օգտագործվող ԴՆԹ-ի վերլուծության մեթոդն օգտագործվում է նաեւ ժամանակակից մարդկանց արտաքին տեսքի վերստեղծման համար: Եւ հենց դատաբժշկական պրակտիկայում էլ աշխատում է այս աշխատանքի առաջատար հեղինակը:
