Ընթացիկ տարին անցնում է զգալի գնաճի պայմաններում, որը ծայրահեղ բացասաբար է անդրադարձել Հայաստանի բնակչության մեծամասնության կյանքի որակի վրա:

Հիշեցնենք, որ ընթացիկ տարվա հուլիսի 1-ի դրությամբ միջին կենսաթոշակը կազմել է 43,4 հազար դրամ: Այդ ցուցանիշն առ այսօր չի փոփոխվել: Օգոստոսին ամսական միջին աշխատավարձը կազմել է, պաշտոնական տվյալներով, շուրջ 201,7 հազար դրամ, եւ տարվա ընթացքում աճել 6 տոկոսով: Միեւնույն ժամանակ նույն ամսում գնաճը հասել է 8,8 տոկոսի: Արդյունքում իրական աշխատավարձն անկել է 2,6 տոկոսով, իսկ կենսաթոշակը՝ 8,8 տոկոսով:

Ի դեպ, մեր բազմաթիվ քաղաքացիներ համարում են, որ իրականում աշխատավարձն ավելի ցածր է, իսկ գնաճն ավելի բարձր, քան պաշտոնական տվյալներն են: Աշխատավարձի վերաբերյալ նրանց եզրակացությունները բավականին օբյեկտիվ են՝ ելնելով սեփական փորձից: Դե իսկ ներկայիս գներին սպառողները բախվում են մթերային խանութներում ու սուպերմարկետներում:

Օգոստոսի դրությամբ սննդամթերքը (այդ թվում՝ ոչ ալկոհոլային խմիչքները) միջինում 15 տոկոսով ավելի թանկ են, քան անցած տարի: Հենց դա է որոշիչ գործոնը, որը հանգեցրել է կենսաթոշակառուների եւ շարքային աշխատողների սպառողունակության, բառացիորեն, անկմանը: Բազմաթիվ քաղաքացիներ իրենց աղքատիկ ընտանեկան բյուջեն ծախսում են հենց մատչելի սննդամթերքի ու կոմունալ ծախսերը մարելու վրա: Թանկարժեք ապրանքների ու ծառայությունների համար (որոնց գներն օգտագործվում են հնաճը հաշվելիս) նրանց փողը պարզապես բավարար չէ:

Սակայն կա քաղաքացիների կատեգորիա, որոնց կյանքի որակի վրա գնաճն առանձնապես չի ազդել: Հնարավոր է, մասամբ նաեւ նպաստել է նրանց անձնական եկամտի ավելացմանը: Որպես ապացույց բերենք հանրապետության կոմերցիոն բանկերում քաղաքացիների ներդրումների մասին տվյալները:

Կոմերցիոն բանկերում ներդրումների մասին պաշտոնական տեղեկատվության մեջ կա «տնային տնտեսություն» հասկացությունը: Ընթացիկ տարվա օգոստոսի դրությամբ, տնային տնտեսությունների ներդրումների ուղիղ կեսը (ավելի ստույգ՝ 50,6 տոկոսը) արտարժույթ է:

Հրատապ ներդրումները կարելի է հաշվել դրամական կապիտալով, որը բավականաչափ տարեկան եկամուտ է ապահովում: Այս հոդվածի շրջանակում հատուկ հետաքրքրության են արժանի տնային տնտեսությունների արտարժութային ներդրումները: Պաշտոնական հրապարակումներում դրանք ներկայացվում են դրամով փախանակված: Դրանց դինամիկան, ըստ ընթացիկ տարվա տվյալների, բավականին հետաքրքրական է (տես ներոնշյալ գրաֆիկը):

Հունիս-հուլիսին արտարժութային ավանդների թիվը (դրամերով փոխանակված) կրճատվեց՝ ի տարբերություն մայիսի ցուցանիշների: Սակայն խուճապի համար հիմքեր չկան: Այդ անկման պատճառը կապված է համաշխարհային տարադրամի՝ ԱՄՆ դոլարի ու եվրոյի արժեքի հետ: Նկատենք, որ արտարժույթով ավանդների ճնշող մեծամասնությունը կատարվում է ԱՄՆ դոլարով:

Նախ նշենք, որ եկամտի տեսանկյունից ավանդներն ավելի շահավետ են դրամով, քան ԱՄՆ դոլարով: Այսպես, օգոստոսին դրամով ավանդների միջին տարեկան եկամուտը (1 տարի եւ բարձր ժամկետով) կազմել է 9,85 տոկոս, իսկ դոլարով՝ «ընդամենը» 4,23 տոկոս: Տարբերությունը զգալի է՝ ավելի քան 5,6 տոկոս: Սակայն «տնային տնտեսությունների» մի մասը, այնուամենայնիվ, գերադասում է արտարժույթով խնայողությունները:

Այսպիսով, ինչպես երեւում է ներքոնշյալ գրաֆիկից, հաշվետու ութ ամիսների ընթացքում որեւէ անկում տեղի չի ունեցել: Գրաֆիկի առանձին տողով ցուցադրված է Հայաստանում ԱՄՆ դոլարի փոխարժեքի դինամիկան: Հունիս-հուլիսին հենց ԱՄՆ դոլարի «թուլացումը» մեխանիկորեն հանգեցրեց վերոնշյալ անկմանը՝ այդ ամիսների ընթացքում հրատապ ոչ արտարժութային (դրամային) ներդրումներին:

Օգոստոսին, ի տարբերություն հունվարի, «տնային տնտեսությունների» արտարժութային ավանդների թիվն ավելացավ 165,8 միլիոն դոլարով կամ 13,7 տոկոսով: Դա հաստատում է մեր ենթադրությունը, որ մեր հասարակության որոշ շրջանակների ֆինանսական դրությունը փոխվեց, անգամ ամրապնդվեց:

Սմբատ Գրիգորյան