Այն, որ ինչ-որ պահի Ալիեւը դա ասելու է, ինձ համար լրիվ սպասելի էր, անակնկալ չէր: Այս մասին NEWS.am-ի հետ զրույցում նշեց քաղաքագետ Գարիկ Քեռյանը՝ անդրադառնալով Ադրբեջանի նախագահ Ալիեւի նախօրեին արած հայտարարությանը, թե Արցախի ԱԺ-ն պետք է լուծարվի, կառավարությունը պետք է հրաժարական տա, եւ պետական այդ ինստիտուտները չպետք է լինեն:
Քեռյանի խոսքով, Ալիեւը հասկանում է, որ քանի դեռ Ստեփանակերտում կա հայկական ադմինիստրացիա, օրենսդիր, գործադիր իշխանության մարմիններ եւ այնտեղ Ադրբեջանի պտական մարմիններն ու ուժային կառույցները չեն գործում, բնականաբար, ցանկացած խոսակցություն այն մասին, թե ով ում տարածքային ամբողջականությունն է ճանաչել, դա զրոյական արժեք ունի:
«Նույնիսկ այն դեպքում, երբ ամբողջ աշխարհը ճանաչի, որ Արցախն Ադրբեջան է եւ որեւիցե վիճարկում չլինի այդ հարցում, քանի դեռ այնտեղ ապրում է հայություն եւ կա հայկական կառավարում, բնականաբար, այնտեղ Ադրբեջանի սուվերեն տիրապետության կամ իշխանության խոսք լինելն ավելորդ է: Պարզապես, Ալիեւը մի փոքր առաջ է ընկնում իրադարձություններից: Նա կառչել է 86 600 եւ 29 800 քառակուսի կիլոմետրերի արտահայտություններից եւ հետեւություն է անում, որ կարող է պահանջել Արցախում չճանաչված պետական մարմինների լուծարում:
Բայց նա մոռացել է մի հանգամանք, որ եւ ռուսական կողմը, եւ Բրյուսելում ու Վաշինգտոնում, ճնշում գործադրելով կողմերի վրա եւ պահանջելով, որ ճանաչեն միմյանց տարածքային ամբողջականությունը, զուգհեռ նշել են նաեւ Ղարաբաղում հայերի իրավունքների եւ անվտանգության պաշտպանության հանգամանքը: Պարզապես ես չեմ կարողանում պատկերացնել, թե ինչպես կարող է լինել իրավունքների ու անվտանգության պաշտպանություն, եթե կատարվի Ալիեւի այս պահանջը: Այդ պահանջի իրգործումը մեխանիկորեն բերելու է Արցախի դատարկման հայությունից, որովհետեւ Ղարաբաղում ապրող ոչ մի հայ երեւիցե չի վստահի իր անվտանգությունը եւ իրավունքները, եթե հայկական վարչակազմը Արցախում վերանա»,-ասաց Քեռյանը:
Հարցին,թ ե ընդհանրապես, հնարավո՞ր է Ադրբեջանի կազմում խոսել արցախահայության իրավունքների եւ անվտանգության մասին, քաղաքագետը պատասխանեց. «Երբեմն մենք շատ ենք բացարձակացնում տարածքային ամբողջականության ճանաչումը: Այն եզրակացությունը, որ Հայաստանը ճանաչել է Արցախն Ադրբեջանի կազմում, մենք բխեցնում ենք այն դրույթից, որ դրանով Հայաստանը ճանաչել Արցախը ոչ հայկական: Բայց եկեք մյուս կողմից նայենք. Կարո՞ղ էր արդյոք Հայաստանը, ասենք, չճանաչել տարածքային ամբողջականությունը: Դրանով Հայաստանը դեմ էր գնալու ամբողջ միջազգային հանրությանը եւ միջազգային օրենքներին: Հայաստանը լինելով ՄԱԿ-ի, ԵԱՀԿ-ի, ԱՊՀ-ի անդամ, բազմիցս ստորագրել ու ճանաչել է: մենք չպետք է կապենք բանակցային գործընթացում տարածքային ամբողջականության ճանաչումը Արցախի հարցի հետ: Արցախի հարցը պետք է լուծվի այլ հարության մեջ, Արցախի կատարյալ անվտանգության երաշխիքների ընդհանուր համալիր գործողություններով:
Եթե ենթադրում ենք, որ պետք է այդպիսի բան լինի, դեկլարատիվ հայտարարությունը տարածքային ամբողջականությունը ճանաչելու մասին, ոչինչ չի նշանակում»:
Ինչ վերաբերում է տեսակետին, որ բանակցային մոսկովյան ֆորմատը կարծես տապալվել է, Քեռյանն ասաց. «Ես չէի ասի, որ ռուսական ֆորմատը տապալվեց: Ըստ էության, թերեւս, բոլոր ֆորմատներն էլ առայժմ տապալված են: Եթե չկա խաղաղության պայմանագիր, որն ընդունելի է բոլոր կողմերի համար եւ կնքումից հետո վավերացված է խորհրդարանների կողմից, խոսել, որ ինչ-որ մի ֆորմատ հաղթանակել է, վաղաժամ է: Իրականությունն այն է, որ գնում է պայքար հայ-ադրբեջանական բանակցությունների մոդերատորության համար: Ռուսաստանն իր կողղմն է քաշում, ԵՄ-ն՝ իր կողմը, ԱՄն-ն՝ իր կողմը: Թվում է, էթե ԱՄՆ-ի եւ ԵՄ-ի դիրքորոշումները նույնն են, բայց այդտեղ եւս կան էական տարբերություններ, որոնց մասին մենք նույնպես չգիտենք: Կարող է ստացվել այնպես, որ նույն բովանդակությամբ փաստաթուղթ առաջարկի նաեւ Մոսկվան, Բրյուսելը, Վաշինգտոնը, բայց եթե այն ստորագրվի Մոսկվայում, Բրյուսելն ու Վաշինգտոնը չընդունեն եւ հակառակը: Իրենց համար ոչ թե կարեւոր է, որ այստեղ լիակատար խաղաղություն հաստատվի եւ հարգվեն արցախցիների իրավունքները, այլ իրենց պայքարի առարկան մոդերատորությունն է: Եթե ասենք, համաձայնագիրը ստորագրվի Բրյուսելում, դա կընկալվի որպես Ռուսաստանին այս գտարածաշրջանից դուրս մղելու ազդակ»:
