Պաշտոնական վիճակագրությամբ՝ այսպես կոչված «ֆիզիկական անձինք» քիչ տեղ չեն զբաղեցնում Հայաստանի արտաքին առեւտրաշրջանառությունում: Ընդ որում, ապրանքների ներմուծման եւ արտահանման հարաբերակցությունն արտացոլում է արտաքին առեւտրի ընդհանուր պատկերը: Այսինքն՝ առկա է հսկայական բացասական սալդո:
Ներկայացնենք սեպտեմբերին հրապարակված անցյալ տարվա տվյալները: Այդ ընթացքում ֆիզիկական անձանց կողմից արտահանման գծով 27.2 մլն դոլարի ապրանք է հայտարարագրվել: Իսկ ահա ներմուծման ծավալները գրեթե 8 անգամ ավելի են եղել՝ 217.3 մլն դոլարի: Ինչպես տեսնում ենք՝ բացասական սալդոն գերազանցում է 190 մլն դոլարը: Հավելենք, որ ֆիզիկական անձանց մասնաբաժինը մեր ոչ մեծ ծավալով արտահանման մեջ կազմում է 1.9%, իսկ ահա ներմուծման մեջ հսկայական է՝ 5.2%:
Ապրանքների արտահանման կառուցվածքում ֆիզիկական անձանց հատկացված է «խոշոր եղջերավոր անասունների չմշակված կաշին»: Անցյալ տարի արտահանվել է ավելի քան 3.300 տոննա չմշակված կաշի՝ 1.3 մլն դոլարից քիչ պակաս ընդհանուր արժեքով: Միջին մաքսային գինը կազմել է 383 դոլար՝ 1 տոննայի դիմաց:
Բոլորն էլ գիտեն, որ այդ հումքն արտահանվում է հարեւան Թուրքիա, որտեղից մեր առեւտրականները կաշվից պատրաստի արտադրանք են ներմուծում: Արտահանման ծավալներով առանձնանում են նաեւ խաղողը, մրգերն ու հատապտուղները, ինչպես նաեւ բանջարաբոստանային կուլտուրաները, որոնց ընդհանուր քաշն անցյալ տարի գերազանցել է 3.800 տոննան, արժեքը՝ ավելի քան 3.7 մլն դոլար:
Ներմուծումը ներկայացված է ֆիզիկական անձանց կողմից հայտարարագրված ապրանքների ոչ մեծ խմբաքանակներով՝ մեկ բացառությամբ. թեթեւ մարդատար ավտոմեքենաներ: Ֆիզիկական անձանց կողմից ներմուծված ապրանքների ընդհանուր ծավալում դրանց մասնաբաժինն անցյալ տարի կազմել է 88.5%:
Հայաստան է ներմուծվել 253.7 մլն դոլարի ավտոմեքենա, որոնցից ֆիզիկական անձանց մասնաբաժինը կազմել է 192.2 մլն դոլար կամ 75.8%: Նկատենք, որ պետական գանձարանը բավականաչափ եկամուտ է ստանում մասնավոր անձանց կողմից ավտոմեքենաների ներմուծումից: Հաշվարկների համաձայն՝ այս գծով պետբյուջե մուտք գործած հարկերը կազմել են շուրջ 64 մլն դոլար:
Հետաքրքիր են նաեւ Հայաստան ներմուծված թեթեւ մարդատար ավտոմեքենաների ընդհանուր կշռի մասին տվյալները. 54.500 տոննա, որոնցից 49.500 տոննան «ապահովել են» ֆիզիկական անձինք: Սա մեր ճանապարհների ծանրաբեռնվածության ավելացումն է միայն մեկ տարվա ընթացքում՝ չհաշված մթնոլորտ վնասակար նյութերի արտանետումը եւ նման այլ բացասական հետեւանքներ, ինչպես նաեւ արտաքին առեւտրում բացասական հավասարակշռության «ներդրումը»:
