«Էխո Մոսկվի» ռադիոկայանը բավականին մանրակրկիտ անդրադարձել է Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ իրավիճակի վերջին սրացումներին: Հաղորդավար և գրող Միխայիլ Վելլերի կարծիքով Ադրբեջանի գործողությունների հետևում Թուրքիան է երևում
Սկսելով տարածաշրջանի պատմությունից՝ Միխայիլ Վելլերը հիշեցրել է, որ Ղարաբաղը մոտավորապես 2700 տարվա պատմություն ունի: Եվ այդ ժամանակահատվածից 2500 տարին այն եղել է հայկական թագավորության կազմում այս կամ այն անվանումով, այս կամ այն կարգավիճակով, մոտավորապես 200 տարի էլ եղել է նախ Օսմանյան կայսրության, հետո էլ Պարսկաստանի կազմում: «Հայերն այնտեղ միշտ են ապրել ու այդ տարածքը հայկական հող է: Այս կապակցությամբ հարց է ծագում, որը ոչ ոք չի ուզում տալ»,- նկատել է հաղորդավարը՝ հիշեցնելով Յալթայի համաժողովի արդյունքները:
«Բայց քանի որ հավերժ սահմաններ չեն լինում՝ դրանք երկու ձևով են փոխվում՝ խաղաղ ու ռազմական: Չե՞ք ուզում խաղաղ ձևով, ուրեմն երբ խնդիրը հասունանա՝ դրանք կփոխվեն ռազմական ճանապարհով»,- համարում է Վելլերը՝ նշելով, որ ԽՍՀՄ սահմանները գծվել են այն հաշվարկով, որ հակամարտության ներուժ պարունակեն, որպեսզի կողմերը ստիպված լինեին դիմել Կրեմլին, իսկ նա էլ կարողանար պարզաբանել, պատժել կամ ներում շնորհել: «Լեռնային Ղարաբաղի սահմանը միանշանակ սխալ է գծվել»- եզրակացնում է Վելլերը:
Գրողի կարծիքով նման խնդիրները լուծելու համար իդեալական կլիներ պատմաբանների, ազգագրագետների ու այլ նման մասնագետների միջազգային հանձնաժողով կազմել: Հանձնաժողովը պետք է մի քանի տարի լսի կողմերի փաստարկները, որից հետո սահմանները որոշի. «Նա ով կհաղթի՝ կստանա հավելյալ տարածք, ով կպարտվի՝ կստանա նյութական փոխհատուցում: Իսկ եթե չեք ուզում այդպես՝ ուրեմն արյուն է հեղվելու»,- համարում է Միխայիլ Վելլերը:
Ներկա իրադարձությունների համատեքստում հաղորդավարը հիշեցրել է, որ Հայաստանի տարածքում բավականին խոշոր ռուսական ռազմակայան կա: «Հայաստանը այս տարածաշրջանում Ռուսաստանի միակ դաշնակիցն է: Հայաստանը սահմանակից է Թուրքիային, Իրանին, Ադրբեջանին ու Վրաստանին: Դեպի ծով ելք չունի: 4 հարեւաններից 3-ը իսլամական երկրներ են: Բայց Վրաստանի հետ էլ հարաբերությունները կատարյալ չեն: Հայաստանը ՀԱՊԿ անդամ է: Սա նշանակում է, որ Ղարաբաղին հասցված հարվածը փաստացի հարված է Հայաստանին ու անուղղակիորեն նաեւ Ռուսաստանին: Ո՞վ է շահագրգռված: Էրդողանը. Դուք մեր շահերն եք ոտնահարում, մենք էլ ձեզ համար հիբրիդային պատերազմ կկազմակերպենք»,- նշել է Միխայիլ Վելլերը, հավելելով, որ ինքը ապացույցներ չունի, բացի նրանից, որ ադրբեջանական վերնախավը թուրքամետ է, իսկ Թուրքիան Ադրբեջանի համար մեծ մայր պետություն է: Նրա խոսքով, եթե ենթադրենք, որ Թուրքիան որոշել է Ռուսաստանի համար գլխացավանք սարքել, դա «կբարդացնի մեջ կյանքը»:
«Ադրբեջանը հայտարարել է, դադարեցնելու է մարտական գործողությունները: Բայց նա նախկինում էլ էր բազմիցս խոստացել դադարեցնել: Իհարկե նրանք հայտարարել են, որ հայերն են առաջինը հարձակվել: Հայերն էլ ասել են, որ ադրբեջանցիք են առաջինը հարձակվել: Երկու կողմերն էլ հայտարարել են կենդանի ուժի ու տեխնիկայի ոչնչացման մասին»,- նշել է հաղորդավարը:
Իրադարձություններն ավելի լավ բացատրելու նպատակով Միխայիլ Վելլերը հիշեցրել է տարիներ առաջ կատարված մի պատմություն «12 տարի առաջ մի ադրբեջանցի սպա, որի ազգանունը չեմ ուզում հավելյալ անգամ հիշատակել ( Ռամիլ Սաֆարով-խմբ.), Բուդապեշտում կացնով սպանել էր քնած հայ սպային ( Գուրգեն Մարգարյանին-խմբ.) անձնական ատելության ու ազգային թշնամանքի հողի վրա: Դատարանը նրան դատապարտել էր ցմահ ազատազրկման, նա 8 տարի բանտում էր անցկացրել, իսկ հետո արտահանձնվել Ադրբեջանին, որպեսզի մնացած պատիժն էլ այնտեղ կրի: Բայց այնտեղ նրան դիմավորեցին որպես ազգային հերոսի, հերթական զինվորական կոչումը տվեցին, բնակարան ու դրամական պարգեւատրում: Դա ճիշտ չէ: Երբ մի սպան կացնով գլխատում է մեկ այլ բանակի սպային, դա ոչ մի նորմալ տրամաբանության մեջ չի կարող մտնել: Նրան պետք է պարզապես կախաղան հանեին: Եվ ոչ ոք այդ դեպքում չէր համարձակվի ասել, որ դա սխալ է ու անարդար:
«Կամ սահմանների խաղաղ վերաձեւման ինչ -որ ինստիտուտ պետք է ստեղծվի, կամ էլ արյունահեղ հակամարտությունները կշարունակվեն: Եթե նման ինստիտուտ լիներ, Ղրիմում ու Դոնբասում էլ հուզումներ չէին սկսվի: Իսկ տվյալ դեպքում, կասկած չկա, որ Ադրբեջանը ինչ- որ տեղ Թուրքիային է ապավինել, ու նա շահագրգռված է Ռուսաստանին վատ դրության մեջ դնել»,- ամփոփել է Վելլերը:
