Հայաստանի Կառավարությունը արձագանքելն է ոչ իշխանական քառյակի կողմից դեռեւս ամռանը առաջ քաշված 12 պահանջներին եւ հանդես եկել ծավալուն պատասխանով:
Կառավարության արձագանքում ասվում է.
10. Ընտրությունների ավարտից անմիջապես հետո ընտրություններին մասնակցած ընտրողների տվյալները հրապարակել ընտրատեղամասերում:
Հարցը բազմիցս քննարկվել է, և այն հակասում է ԵԽ, մասնավորապես, Վենետիկի հանձնաժողովի մոտեցումներին: Միաժամանակ, իրավակիրառական պրակտիկան վկայում է, որ ընտրողների ստորագրած ցուցակների ուսումնասիրության հնարավորությունը (վերահաշվարկ, դատական պաշտպանություն) լիարժեք և բավարար է եղել ընտրական իրավունքների պաշտպանության և դրանց անխոչընդոտ իրականացման առումով:
Ներկայացված առաջարկությունը խախտում է քվեարկության գաղտնիության սկզբունքը, քանզի ընտրություններին մասնակցությունը իրենում ևս պարունակում է գաղտնիության հատկանիշներ: Հանրային վերահսկողության առումով Հայաստանի Հանրապետության ընտրական օրենսգիրքը պարունակում է բազմաթիվ իրավան հնարավորություններ, որոնք լիարժեք հնարավորություն են ընձեռում ընտրական գործընթացի մասնակիցներին իրականացնելու հանրային վերահսկողություն:
Եվրախորհրդի «ժողովրդավարություն՝ իրավունքի միջոցով» եվրոպական հանձնաժողովի լիագումար նիստը դեռևս 2002 թվականի հոկտեմբերին ներկայացրել է իրավական դիրքորոշումը, ըստ որի՝ քվեարկությանը մասնակցածների կողմից արդեն իսկ ստորագրված և լրացված ընտրական ցուցակները համարվում են քվեարկության գաղտնիության տարրերից մեկը և հրապարակման ենթակա չեն: Եվրախորհրդի Վենետիկի հանձնաժողովի 30.10.2002թ. (CDL-AD (2002) 23) «Ընտրական հարցերում բարենպաստ գործունեության կանոնագիրք, ցուցումներ և բացատրական զեկույց»-ի 4-րդ կետի (գաղտնի ընտրական իրավունք (c)-րդ ենթակետում նշվում է. որ «Փաստացի քվեարկած անձանց ցուցակը չպետք է հրապարակվի», իսկ Բացատրական զեկույցի 54-րդ կետում պարզաբանվում է. «...քանի որ քվեարկության չմասնակցելը կարող է վկայել քաղաքական ընտրության մասին, ապա քվեարկած անձանց ցուցակը չպետք է հրապարակվի»: Միաժամանակ քվեարկած անձանց ցուցակի հրապարակումն արգելելու պահանջի խախտումը գնահատվում է որպես քվեարկության գաղտնիության սկզբունքի խախտում: Նշված փաստաթուղթը նախ ընդունվել է Եվրախորհրդի ժողովրդավարական ընտրությունների խորհրդի կողմից (Ցուցումները՝ 03.07.2002թ., Բացատրական զեկույցը՝ 16.10..2002թ.), հետագայում հաստատվել է Եվրախորհրդի Խորհրդարանական վեհաժողովի 2003 թվականի հունվարի 30-ի 1320 (2003) բանաձևով և հավանության է արժանացել Եվրախորհրդի Նախարարների կոմիտեի 2004 թվականի մայիսի 13-ի 114-րդ նիստում ընդունված «Ընտրական հարցերում բարենպաստ գործունեության կանոնագրքի մասին» հռչւսկագրով' գնահատելով դրանում ամրագրված ցուցումները որպես ժողովրդավարական հիմնարար սկզբունքներ:
ԵԱՀԿ Մարդու իրավունքների և ժողովրդավարական հաստատությունների գրասենյակը և Վենետիկի հանձնաժողովն այս հարցին անդրադարձել են նաև մի շարք այլ փաստաթղթերում: Մասնավորապես, ՀՀ Ազգային ժողովի՝ ընտրական օրենսդրության բարեփոխումների աշխատանքային խմբի ներկայացրած առաջարկությունների վերաբերյալ CDL-EL (2010) 003, 2010թ. փետրվարի 3-ի համատեղ դիտողություններում կրկին անդրադառնալով ընտրական հարցերով կանոնագրքի Բացատրական զեկույցի նշված 54-րդ կետին' վերահաստատել են դրանում արտահայտված դիրքորոշումը:
Հարկ ենք համարում տեղեկացնել նաև, որ վերոհիշյալ իրավական դիրքորոշումներն անրագրված են նաև ՀՀ սահմանադրական դատարանի 2012թ. մայիսի 5-ի ՍԴՈ-1027 որոշմամբ:
11. Ապահովել «Ընդդիմության մասին» օրենսդրական փաթեթի ընդունում՝ ընդդիմությանը օժտելով վերահսկողական գործառույթներով:
Վերահսկողական գործառույթները ևս իշխանության մաս են, և դրանց միանշանակ փոխանցումն ընդդիմությանը նշանակում է, որ ընդդիմությունը կոալիցիայի մեջ է քաղաքական մեծամասնության հետ: Առաջարկում ենք այս հարցը քննարկել սահմանադրական բարեփոխումների շրջանակներում, որի հայեցակարգում անդրադարձ է կատարվում նաև ըննդիմության ինստիտուցիոնալ դերի բարձրացմանը:
12. Չստորագրել որևէ համաձայնագիր, որով կփոխվի Հայաստանի և Արցախի միջև ներկա հարաբերությունները, այդ թվում՝ տնտեսական միասնական համակարգը:
Առաջարկում ենք ընդդիմությանը նման համաձայնագրերի ստորագրության հնարավորության գաղափարն անգամ այլևս անտեղի չշրջանառել:
13. Իրականացնել էլեկտրաէներգիայի արտադրության եւ բաշխման համակարգի ամբողջական, անկողմնակալ տեխնիկական, տեխնոլոգիական եւ ֆինանսական աուդիտ, բացահայտել համակարգի անարդյունավետության բոլոր պատճառները, պատասխանատվության կանչել մեղավորներին: Ոլորտում պետական կարգավորման լիարժեք համակարգ ձեւավորելու նպատակով` նախաձեռնել օրենսդրական փոփոխություններ, այդ թվում՝ վերանայել առանձին ձեռնարկությունների շահութաբերության մակարդակը, բարձրացնել համակարգի անվտանգությունն ու հուսալիությունը, ներդնել էլեկտրաէներգիայի սակագնի ձեւավորման կանխատեսելի համակարգ: Մինչեւ վերը նշված գործողությունները կատարելը՝ բացառել էլեկտրաէներգիայի սակագնի բարձրացումը:
ՀՀ էներգետիկ համակարգի ռազմավարական զարգացման, այդ թվում` հուսալիության եւ անվտանգության բարձրացման վերաբերյալ կառավարությունը Համաշխարհային բանկի հետ մի քանի ամիս է ինչ ձեռնամուխ է եղել լայնածավալ ուսումնասիրությունն»:
