Երեսունվեց տարի առաջ ԱՄՆ նախագահ Ռոնալդ Ռեյգանը համարձակվեց անել այն, ինչ մինչ այդ չէր համարձակվում անել ոչ մի նախագահ: Նա արտասանել է «ցեղասպանություն» բառը` խոսելով 1915-23 –ին Օսմանյան Թուրքիայում հայոց զանգվածային ջարդերի մասին: Այս մասին ասվում է Ամերիկայի հայկական վեհաժողովի հոգաբարձուների խորհրդի համանախագահ Էնթոնի Բարսամյանի եւ կազմակերպության հոգաբարձու Նուբար Աֆեյանի հոդվածում, հաղորդում է «The Hill»-ը:
Հեղինակների խոսքով` այսօր ամբողջ աշխարհում 10 մլն հայ է բնակվում, նրանցից` 1,5 միլիոնն` ԱՄՆ-ում, ինչը հնարավոր է դարձել առանձին մարդկանց հերոսական արարքների շնորհիվ, որոնք թշնամու առջեւ գործել են որպես փրկիչներ:
«Հայ փախստականները 20-րդ դարի փախստականների առաջին խոշոր հոսքն են, եւ, դժբախտաբար, պատմությունն այսօր կրկնվում է, քանի որ մենք տեսնում ենք, որ մոտ 65 միլիոն տեղահանված անձինք փախչում են անվտանգության նկատառումներով»,- նշվում է հոդվածում:
Նրան խոսքով` վտանգավոր է ճշմարտությունը խոստովանել չկարողանալը, բաց ավելի սարսափելի է այն մոռացության մատնելը: 1951-ին Միացյալ Նահանգները Միջազգային դատարանում հավերժացրել են ցեղասպանության ժամանակ բռնության ենթարկված զոհերի հիշատակը` հայտարարելով. «Ցեղասպանության պրակտիկան գործել է մարդկության գոյության ողջ ընթացքում: Հռոմեացիների հանցագործությունները քրիստոնյաների նկատմամբ, թուրքերի կողմից հայկական կոտորածները, նացիստների կողմից միլիոնավոր հրեաների ու լեհերի ոչնչացումը ցեղասպանության հանցագործություննրի ակնհայտ օրինակներ են»: Սակայն հիշողությունը միշտ չէ, որ հարմար է ժամանակակից դիվանագիտությանը:
«Նախագահ Ռեյգանը գիտակցել է անցյալը հիշելու կարեւորությունը` որքան էլ այն բարդ լինի քաղաքական տեսանկյունից»,- նշում են հեղինակները:
Դրանից ի վեր երկու կուսակցություններից նախագահի թեկնածուները խոստանում են ճանաչել հայոց Ցեղասպանությունը` պետության ղեկավարի պաշտոնում ընտրվելու դեպքում, սակայն, դժբախտաբար, «քաղաքական զգայունությունը» գերակա է դառնում, երբ նրանք հայտնվում են այդ պաշտոնում: «Ներկայիս նախագահի առջեւ ծառացած շատ խնդիրների համեմատ հայերի դեմ գազանությունների նկարագրությունը «ցեղասպանություն» բառով կարող է բավականին փոքրիկ խնդիր թվալ, բայց պատմությունը իրավացիություն է պահանջում: Ոմանք նախագահ Թրամփին համեմատում են նախագահ Ռեյգանի հետ, հատկապես, երբ նա խախտում է «հին կարգը»:
Հանուն պատմության, եկեք հուսանք, որ ապրիլի 24-ին, հայոց Ցեղասպանության 102-րդ տարելիցին, Թրամփը կկարողանա ի մի բերել այն, ինչով հեռացավ նախագահ Ռեյգանը 36 տարի առաջ»,- գրել են հեղինակները:
