Երկու տասնամյակ առաջ Ստամբուլում մեծ ամբոխի դիմաց մի մարդ դուրս եկավ ու մի քանի տող բանաստեղծություն կարդաց, որից հետո նրան անմիջապես ձերբակալեցին՝ կրոնական ատելություն սերմանելու մեղադրանքով: Այսօր այդ նույն մարդու ղեկավարած կառավարությունը ձերբակալում է բանաստեղծների, գրողների եւ լրագրողների: Այս մասին Newsweek.com-ում գրում է անկախ լրագրող Ջոանա Հոնգը:
Նրա խոսքով՝ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի ղեկավարմամբ Թուրքիան դարձել է լրագրողների՝ աշխարհում ամենամեծ բանտը. 2016 թվականի հեղաշրջման անհաջող փորձից հետո մինչ օրս ավելի քան 150 լրագրող է բանտարկվել: Մի քանիսին, որոնց թվում է Ահմեթ Ալթանը, ցմահ ազատազրկման դատավճիռ է կայացվել:
Հեղինակը նշում է, որ ավելի քան 180 լրատվամիջոցներ են փակվել, շուրջ 2500 լրագրողներ եւ լրատվության ոլորտի այլ աշխատակիցներ կորցրել են աշխատանքը:
Նշվում է, որ նախորդ շաբաթ Թուրքիայի Cumhuriyet թերթում նոր ղեկավար անձնակազմ է նշանակվել. պարբերականի մի քանի լրագրողներ հեռացվել կամ թոշակի են ուղարկվել: Թուրքիայում Եվրախորհրդարանի զեկուցող թղթակից Քեթի Փիրին սա նկարագրել է որպես Թուրքիայում մամուլի ազատության վերջին մնացորդների վերջնական վերացում:
«Ռեյդերից, դատական վարույթներից, թերթի լրագրողներին կալանավորելուց եւ ազատազրկելուց հետո վերջին անկախ թերթը՝ Cumhuriyet-ը, այժմ գրավել են նախագահ Էրդողանի կողմնակից ծայրահեղ ազգայնականները»,- գրում է Փիրին:
«Լրագրողներին ահաբեկչության մեղադրանքներ ներկայացնելը միայն նրա համար, որ նրանք չեն պաշտպանում իշխող ռեժիմին, տոտալիտար պետության կառուցման առաջին քայլն է: Երբ Եգիպտոսում Փեթեր Գրեստեն, Բահեր Մոհամադը եւ Մոհամադ Ֆահմին դատապարտվեցին, մենք հասկացանք, որ մեր լավագույն զենքն ամբողջ աշխարհի մամուլի միասնականությունն է: Թուրքիայում լրագրողներն այժմ իրենց մասնագիտության համար նույն հարձակմանն են ենթարկվում՝ արդեն հայտնի հետեւանքներով»,- ասում է Սյու Թուրթոնը, ով #FreeAJStaff քարոզարշավի հեղինակն էր, ում օգնությամբ Al Jazeera-ի երեք լրագրողներին 2015 թվականին ազատ արձակեցին:
Սակայն, Հոնգի համոզմամբ, չնայած շարունակական բռնությանը՝ Թուրքիայում լրագրողների վիճակի լուսաբանումը խիստ սահմանափակ է, եւ Անկարայի գործընկերների հետ միասնությունը միջազգային հարթակում դանդաղ է կառուցվում:
Հեղինակի կարծիքով՝ հրատապ լուրերով ողողված մամուլում հասկանալի է, թե ինչու Թուրքիայի լրագրողների եւ կառավարության հավանական քննադատների վիճակը բավարար կերպով չի լուսաբանվում: Սակայն Թուրքիայի բռնաճնշումներին բավականաչափ նշանակություն չտալու հետ մեկտեղ՝ Էրդողանին ազատ հարթակ է տրամադրվել կարծիք արտահայտելու համար: Հեղաշրջման փորձի մեկ տարին լրանալիս Էրդողանին հնարավորություն է ընձեռվել The Guardian-ում հոդված գրելու, որում նա պնդում է, որ Թուրքիան պաշտպանում է ժողովրդավարական արժեքները:
Իսկ անցյալ ամիս The New York Times-ի խմբագրական էջերում նրան տեղ է հատկացվել՝ գրելու, թե ինչպես են «չար երկրներն աշխարհում խաբեություն տարածում»: Wall Street Journal-ում էլ անցյալ շաբաթ նրան հնարավորություն է տրվել Սիրիայի մասին իր կարծիքն արտահատող հոդված գրել:
Հոնգի համոզմամբ՝ դժվարին ժամանակներում լրագրողները պետք է միմյանց կողքին կանգնած լինեն եւ սատարեն իրենց ձերբակալված գործընկերներին: Նրանք պետք է հասկանան, որ մեկուսացված չեն աշխատում, պետք է աշխարհին հիշեցնեն, որ խոսքի ազատությունը խիստ կարեւոր է առողջ հասարակություն ունենալու համար:
