Ամերիկացի գիտնականները աշխարհում ամենաարագ խցիկը կատարելագործել են այն նպատակով, որ նկարահանեն թափանցիկ օբյեկտներն ու հարվածային ալիքների կամ լազերային իմպուլսների նման անտեսանելի պրոցեսները, հայտնում է Science Advances-ը:
Ավելի քան մեկ տարի առաջ Կալիֆոռնիական տեխնոլոգիական ինստիտուտի պրոֆեսոր Լիհուն Վանը մշակել էր աշխարհում ամենաարագ խցիկը. սարքը, որը կարող էր վայրկյանում կատարել 10 տրլն լուսանկար: Այն այնքան արագ է, որ կարող է դանդաղեցված նկարահանմամբ ցույց տալ անգամ լույսի շարժումը: Բայց այս սարքը պիտանի չէր թափանցիկ օբյեկտների կամ պրոցեսների նկարահանման համար, որոնք տեղի են ունենում թափանցիկ միջավայրում:
Հիմա Լիհուն Վանը եւ նրա գործընկերները նոր մշակում են ներկայացրել, որի մեջ համադրված են վայրկյանում 1 տրլն լուսանկար կատարող գերարագ խցիկը եւ ֆազակոնտրաստային մանրադիտակը: Սարքը թույլ է տալիս ստանալ թափանցիկ օբյեկտների գերարագ պատկերները եւ անգամ այնպիսի անտեսանելի երեւույթների, ինչպիսին են հարվածային ալիքները կամ լազերային իմպուլսները:
Ֆազակոնտրաստային մանրադիտակի մեթոդը մշակվել է գրեթե 100 տարի առաջ հոլանդացի ֆիզիկոս Ֆրից Ցերնիկայի կողմից՝ ապահովելու համար թափանցիկ օբյեկտների վիզուալացումը, ինչպիսին են բջիջները, որոնք մեծ մասամբ բաղկացած են ջրից: Մեթոդը հիմնված է տարբեր նյութերով անցնելիս լուսային ալիքների դանդաղեցման կամ արագացման վրա: Օրինակ՝ եթե լույսի ճառագայթն անցնում է ապակու կտորի միջով, այն ապակու մեջ մտնելիս դանդաղում է եւ այնուհետեւ կրկին արագանում դրանից դուրս գալիս: Արագության այս փոփոխություններն արտացոլվում են ալիքների անցնելու ժամանակի մեջ: Որոշ օպտիկական հնարքների միջոցով կարելի է ապակու միջով անցած լույսը տարբերակել լույսից, որը չի անցել դրա միջով, եւ ապակին սարքերի համար տեսանելի է դառնում:
Գերարագ վիզուալացմանը հասնում են Վանի մշակած գերարագ կոդավորման սեղմված տեխնոլոգիայի հաշվին՝ առանց LLE-CUP-ի կորստի: Ի տարբերություն գերարագ տեսապատկերման մյուս տեխնոլոգիաների մեծ մասի, որոնք հաջորդաբար կատարում են պատկերների շարք, LLE-CUP համակարգը կատարում է մեկ նկարահանում՝ գրանցելով ամբողջ շարժումը սկզբից մինչեւ վերջ:
Վանը նոր տեխնոլոգիան անվանել է ֆազազգայուն սեղմված գերզգայուն լուսանկարչություն: Սարքի հնարավորությունները ցույց տալու համար գիտնականները նկարահանել են ջրի մեջ հարվածային ալիքի եւ բյուրեղային նյութում լազերային իմպուլսի տարածումը:
Հետազոտողի խոսքով՝ տեխնոլոգիան դեռեւս մշակման վաղ փուլում է, բայց ժամանակի ընթացքում կարող է կիրառություն գտնել ֆիզիկայի, քիմիայի եւ կենսաբանության տարբեր ոլորտներում: Որոշակի վերջնամշակման դեպքում հնարավոր կլինի տեսանկարել նույնիսկ այն, թե ազդանշանն ինչպես է անցնում նեյրոններով: Նեյրոնների ցանցում փոխազդեցությունը տեսնել թույլ կտան նյարդային մանրաթելերի ոչ մեծ լայնացումները, որոնք առաջանում են ազդանշանների անցնելու ժամանակ:
