Ապագայում՝ մարդը կարողանալու է բազմաթիվ գործառույթներ իրականացնել առանց տանից դուրս գալու՝ ինտերնետի միջոցով: Կրթությունը դրանցից միայն մեկն է: Եւ օնլայն վճարումը պետք է նույնքան հեշտ եւ խնդիր չառաջացնող գործընթաց լինի, որքան հեռախոսազանգ կատարելը: Հույս ունեմ, որ Հայաստանի իշխանությունները կձեռնարկեն անհրաժեշտ քայլերը՝ օնլայն վճարային համակարգերի գործունեությունը մեր երկրում լիարժեք ապահովելու համար: Այս մասին NEWS.am-ի հետ հարցարզույցում ասաց «Սովորիր հայերեն առցանց» օնլայն դպրոցի հիմնադիր Գոհար Մարտիրոսյանը: Սեփական բիզնեսի հիմնադրումից հետո Գոհարը, ով մոտ 10 տարի լրագրությամբ էր զբաղվում, այսօր յուրացնում է ինտերնետում հաջողությամբ բիզնես վարելու նորագույն առարկաները: Գոհարը հարցազրույցում անդրադարձավ նաեւ օնլայն բիզնեսի դժվարություններին, որոնց լուծմանը պետք է աջակցի պետությունը, որովհետեւ դա մրցունակության գրավականներից է:
Պատմեք Ձեր բիզնեսի մասին, ե՞րբ եք բացել: Ի՞նչ նպատակ ունեիք, եւ արդյոք սպասելիքներն արդարացնում է:
«Սովորիր հայերեն առցանց» («Learn Armenian Online») նախագիծը գործարկելեմ 2015թ-ի հոկտեմբերին, գրեթե առանց ներդրումների, բայց կարեւոր գործ անելու մեծ ցանկությամբ: Դրան նախորդած ավելի քան տասնամյա լրագրողական աշխատանքիս ընթացքում բազմաթիվ երկրներ եմ այցելել՝ գործուղումների եւ սեմինարների, եւ մշտապես շփվել եմ տեղի հայ համայնքների ներկայացուցիչների հետ: Այդ շփումների ընթացքում գիտակցեցի, որ երիտասարդ սփյուռքահայերի շրջանում մայրենի լեզվի իմացության մեծ խնդիր կա: Հասկացա նաեւ, որքան դժվար է պահպանել հայկական ինքնությունը՝ ապրելով օտար երկրում, որտեղ միշտ չէ, որ հայկական կրթական կենտրոններ կամ հայերենի ուսուցիչներ կան: Միեւնույն ժամանակ ինձ համար ակնհայտ էր, որ արտերկրում բնակվող հայերի շրջանում մայրենիի ուսումնասիրման պահանջարկն ու ցանկությունը կա: Ու երբ տեղեկացա առցանց ուսուցման մեթոդների մասին, ծանոթացա առցանց լեզվական դպրոցներին, որոնք գնալով ավելի մեծ տարածում են գտնում աշխարհում, հասկացա, որ սա գերազանց տարբերակ է հայերենի իմացությունը տարածել այն վայրերում, որտեղ այլ եղանակով այն սովորելը դժվար է: Գաղափարը երկար ժամանակ խորհրդածելուց հետո անցա դրա իրագործմանը: Մի քրոջս խորհրդով գտա կայքերի կոնստրուկտոր եւ ինքնուրույն պատրաստեցի www.learnarmenianonline.com կայքը: Մյուս քույրս պատրաստեց նախագծի տարբերանշանը եւ վիզուալ մյուս ատրիբուտները: Կամաց-կամաց հավաքեցի նաեւ հիանալի ուսուցիչների թիմ եւ անցա գործի: Ինքս զբաղվում եմ սոցցանցերում նախագծի մասին տեղեկատվության տարածմամբ, կայքի օպտիմիզիացիայով, թիմի աշխատանքի համակարգմամբ, հաշվապահությամբ, կազմակերպչական եւ օժանդակ այլ գործառույթների իրականացմամբ: Սովորեցի նախկինում անծանոթ բազմաթիվ եզրույթներ՝ SEO, SMM, եւայլն, հմտանում եմ մի քանի նոր մասնագիտությունների մեջ: Երբ սեփական բիզնես ես նախագծում, քեզ պատկերացնում ես միանգամից ղեկավարի կաշվե բազկաթոռին սեփական գրասենյակում՝ լուրջ խնդիրներ լուծելիս: Բայց երբ գործի ես անցնում, հասկանում ես, որ այդ գրասենյակից, եւ նույնիս կկաշվե բազմաթոռից քեզ բաժանում են տքնաջան աշխատանքի բազմաթիվ ժամեր, ամիսներ եւ տարիներ: Բայց դա ինձ արդեն չի վախեցնում, քանի որ հիմա շատ ավելի մեծ բավականություն եմ ստանում նախագծի զարգացման գործընթացից, աշակերտների դրական գնահատականներից, հայերենի փայլուն մասնագետների հետ շփումից:
Շա՞տ են հայերեն սովորելու ցանկություն ունեցողները: Ո՞ր երկրներից են նրանք, եւ ինչի համար են ցանկանում հայերեն սովորել:
Քանի որ մեր նախագիծը չունի հովանավորներ, աշխատում ենք չնչին ներդրումներով ու գրեթե առանց գովազդային բյուջեի, հետեւաբար մեր մասին տեղեկատվությունը տարածում ենք հիմնականում սոցցանցերի միջոցով: Ինձ հաճելիորեն զարմացրեց ցանկացողների թիվը, որոնք մեզ դիմում են աշխարհի շատ երկրներից: Ունեցել ենք դիմումներ Ռուսաստանից, ԱՄՆ-ից, Ավստրալիայից, Շվեյցարիայից, Արաբական Միացյալ Էմիրություններից, Գերմանիայից, Մեծ Բրիտանիայից, Բելգիայից եւ այլ երկրներից: Ի զարմանս ինձ, դիմողները ոչ միայն էթնիկ հայեր են: Շատ են հայերի հետ ամուսնացած կանայք եւ տղամարդիկ, որոնք ցանկանում են տիրապետել իրենց կողակցի լեզվին, շփվել նրա բարեկամների հետ: Նման զույգերում օտարազգի կողակիցը հաճախ ցանկանում է, որ իրենց երեխաները նույնպես հայերեն իմանան: Բացի այս ամենից, մեզ դիմում են նաեւ պարզապես հայոց լեզվի եւ մշակույթի սիրահարներ: Մեր աշակերտուհիներից մեկը՝ ազգությամբ ռուս, ով մեզ միանալուց առաջ եւս մի քանի տարի հայերեն է սովորել, այժմ ապրում եւ աշխատում է Հայաստանում: Ասումէր. «Գիտեմ, որ մարդկանց հետ հաղորդակցվելու խնդիր չեմ ունենա, ռուսերեն էլ կարող եմ խոսել, բայց ուզում եմ հայաստանցիների հետ իրենց լեզվով շփվել»:
Օնլայն բիզնես գործունեության համար անհրաժեշտ է նաեւ օնլայն վճարային միջոցների կիրառման հնարավորություն: Այն, ըստ ձեզ, բավարա՞ր է հայաստանյան իրականության համար:
Կարեւոր հարցերից մեկը, որ ինձ տալիս էի նախագիծը գործարկելուց առաջ, դա վճարումներ ընդունելու եղանակն էր: Արտասահմանից վճարումներ ընդունելու ամենաունիվերսալ եւ տարածված եղանակը PayPal վճարային համակարգն է: Քանի որ գործարկման պահին բնակվում էի Ռուսաստանում, իսկ այնտեղ համակարգը լիարժեք գործում է, որոշեցի դրանից օգտվել: Սակայն ներկայում մեր ընտանիքը մտադիր է վերադառնալՀայաստան, եւ մեծագույն խնդիրներից մեկը, որի առջեւ կանգնած եմ ես, դա վճարային համակարգի հարցն է, քանզի Հայաստանում PayPal-ը գործում է միայն մեկ ուղղությամբ, առանց հաշվից գումար հանելու հնարավորության: Բացի այդ, Ռուսաստանում PayPal-ից օգտվելը եւս, այսպես ասած, «ստորջրյա քարեր» ունի: Երկրի գործող օրենսդրության համաձայն, գործարքների գերակշռող մասն իրականացվում է ռուսական ռուբլիով: Այս սահմանափակումը տարածվում է նաեւ PayPal-ի վրա: Էլեկտրոնային վճարային այս համակարգում ձեր հաշվից գումար կարող եք հանել միայն ռուբլիով: Տարադրամը բանկային հաշվի վրա դուրս բերելիս վերածվում է ռուբլիի՝ որոշակի կորուստներով: Հայաստանում որպես օնլայն վճարումներ ընդունելու այլընտրանքային տարբերակ այժմ ուսումնասիրում եմ Skrill վճարային համակարգը, որը, սակայն, այնքան լայնտարածում չունի արտասահմանում, ինչպես PayPal-ը: Ուստի, կարող եմ ասել, որ ներկայում Հայաստանում օնլայն բիզնեսի զարգացման հնարավորություններն այդքան էլ լիարժեք չեն: Եթե PayPal-ը Հայաստանում լիարժեք գործի, մտադիր եմ նախագիծը զարգացնել եւ ընդլայնել: Ունեմ շատ հետաքրքիր ծրագրեր դրա հետ կապված: Մտադիր եմ ավելացնել այն լեզուները, որոնցով դասավանդում ենք հայերեն: Ներկայում դրանք միայն անգլերենն ու ռուսերենն են: Մտածում եմ նաեւ այլ լեզուների դասավարդում ավելացնելու մասին: Կան նաեւ նախագծի զարգացման այլ ծրագրեր:
Ապագայում ինչպե՞ս եք ընդլայնելու ձեր բիզնեսը, եւ ի՞նչ ուղիներով:
Հեռավոր ապագայի համար ունեմ նախագիծս մի ամբողջ օնլայն համալսարանի վերածելու ամբիցիոզ ծրագիր: Չգիտեմ, կհաջողվի՞ այն իրագործել, թե՝ ոչ, բայց վստահեմ, որ ապագան օնլայն կրթությանն է պատկանում: Աշխարհի շատ խոշոր համալսարաններ արդեն օնլայն դասընթացներ են առաջարկում եւ լիարժեք ավարտական վկայականներ տալիս: Առաջատար երկրների հետ համընթաց քայլելու համար Հայաստանը եւս պետք է այդ ուղղությամբ քայլեր ձեռնարկի: Վստահ եմ, որ ապագայում մարդը կարողանալու է բազմաթիվ գործառույթներ իրականացնել առանց տանից դուրս գալու՝ ինտերնետի միջոցով: Կրթությունը դրանցից միայն մեկն է: Եւ օնլայն վճարումը պետք է նույնքան հեշտ եւ խնդիր չառաջացնող գործընթաց լինի, որքան հեռախոսազանգ կատարելը: Հույս ունեմ, որ Հայաստանի իշխանությունները կձեռնարկեն անհրաժեշտ քայլերը՝ օնլայն վճարային համակարգերի գործունեությունը մեր երկրում լիարժեք ապահովելու համար:
