Հայկական ու ադրբեջանական զորքերի շփման գծում վերջին օրերին ուժեղացած լարվածությունը կարող է դառնալ դիմակայության սկիզբ, որը կարող է լիածավալ պատերազմի վերածվել: Այս մասին «Ազատություն» ռադիոկայանի հետ զրույցում հայտարարել է ռուս փորձագետ Պավել Ֆելգենհաուերը:
«Պատերազմները սկսվում են այն ժամանակ, երբ կողմերից մեկը կարծում է, թե լայնածավալ ռազմական գործողությունները կարող են իր համար շահեկան լինել: Պատճառները տարբեր են լինում . ներքաղաքական, արտաքին ... Պատերազմը առավել հավանական է դառնում, երբ երկու կողմերը ենթադրում են, որ այն կարող է օգուտ տալ ոչ թե երկրներին, այլ ղեկավարներին, ռեժիմներին: Արդյոք հիմա նման իրավիճակ է, թե ոչ, ես այստեղից՝ Մոսկվայից, չեմ կարող վստահաբար ասել, բայց առհասարակ դա հնարավոր է, քանի որ խաղաղ քաղաքական կարգավորման հնարավորություններն այսօր չեն դիտարկվում»,- ասել է փորձագետը:
Ֆելգենհաուերի կարծիքով, զուտ տեսականորեն պատերազմն անխուսափելի է, «բայց թե երբ այն կսկսվի, անհայտ է, գուցե այսօր, գուցե՝ ոչ»: Նրա խոսքով, ոչ Հայաստանը, ոչ Ադրբեջանը խաղաղապահներ տեղակայելու ցանկություն չունեն: «Պետք է հասկանալ, որ ՀԱՊԿ-ը Հայաստանի համար չէ, պետք է գիտակցել, որ ՀԱՊԿ-ը Միջին Ասիայի համար է, ու Պուտինը Դուշանբեում հենց այս մասին էր խոսում՝ միջինասիական հանրապետությունների առաջնորդներին վախեցնելով «Իսլամական պետությունով», նրանց վստահեցնելով, որ նրանք պետք է ապավինեն Ռուսաստանի աջակցությանը: Հայաստանը չի մտնում այս հարցերի շրջանակ»,- ասել է փորձագետը՝ հավելելով, որ Հայաստանը, իհարկե, Ռուսաստանի դաշնակիցն է, ու Ռուսաստանը Հայաստանին անվտանգության երաշխիքներ է տվել, չնայած դեռ ոչ մի անգամ դրանք գործնականում չեն դրսեւորվել:
«Իհարկե Ղարաբաղում ստեղծված իրավիճակը կարող է շատ ծանր հետեւանքներ ունենալ, եթե այդ հակամարտությանը միջամտի Թուրքիան»,- ասել է Պավել Ֆելգենհաուերը: «Ամեն անգամ, երբ սահմանին կրակոցներ են լսվում, իսկ վերջերս՝ նաեւ հրթիռակոծություններ, զինվորներ ու խաղաղ բնակիչներ են զոհվում, Երեւանը շունչը պահած սպասում է իր ռազմական դաշնակցի՝ Մոսկվայի արձագանքին, որը Հայաստանի անվտանգության երաշխիքներ է ստանձնել: Եվ սովորաբար՝ համենայն դեպս վերջին տարիներին, նման արձագանք չի լինում, կամ լավագույն դեպքում լինում է չափազանց կոմպլիմենտար, որպեսզի Բաքուն հանկարծ չվիրավորվի»,- ասել է փորձագետը, նշելով, որ ասօր այս տարածաշրջանում Ադրբեջանը Ռուսաստանի համար ավելի կարեւոր գործընկեր է, քան Հայաստանը:
«Ադրբեջանից Ռուսաստանը նյութական շահ ունի: Միայն զենքի վաճառքից Մոսկվան միլիարդավոր դոլարների օգուտ է ստանում, ես էլ չեմ ասում այն մասին, թե Ռուսաստանի համար որքան կարեւոր է Ադրբեջանի վարած քաղաքականությունը էլերգառեսուրսների հարցում: Եվ ստացվում է, որ անվտանգության՝ այսպես կոչված երաշխիքները տարածվում են միայն Թուրքիայի վրա: Այսինքն Ռուսաստանը Հայաստանին ռազմական օգնություն կտրամադրի միայն այն դեպքում, եթե տեսականորեն պատերազմին միջամտի Թուրքիան»,- ասել է փորձագետը:
Ֆելգենհաուերը չի բացառել, որր թուրքական հասարակության ուշադրությունը շեղելու նպատակով Անկարան կարող է որոշել միջամտել Ղարաբաղի շուրջ ծավալվող ռազմական գործողություններին: « Ռազմական գործողությունների համար այսօր դրսից պատվեր չկա, դրա փոխարեն՝ թե Ադրբեջանում,թե Հայաստանում կա ներքին իրավիճակ, որը նպաստում է ռազմական գորոծղությունների սկզբին: Ներքին խնդիրների լուծման համար արտաքին հակամարտություններ են սկսում: Այս առումով թե Բաքվում, թե Երեւանում իրավիճակը ծայրաստիճան վտանգավոր է »,- ասել է ռուսաստանցի փորձագետը, նշելով, որ արտաքին աշխարհն այսօր այնքան շատ խնդիրներ ունի, որ մոռացել է հայ-ադրբեջանական հակամարտության մասին՝ մենակ թողնելով հայերին ու ադրբեջանցիներին:
Փորձագետի խոսքով, եթե այսօր տարածաշրջանում,որը մնացել է առանց միջազգային համայնքի ուշադրության, լայնածավալ ռազմական գործողություններ սկսվեն, կողմերից ոչ մեկին չի հաջողվի միանշանակ հաջողության հասնել: «Այսօր հայկական ու ադրբեջանական բանակները հավասար ներուժ ունեն: Եթե առաջ հայկական բանակն էր համարվում ավելի ուժեղ ու մարտունակ, ապա այսօր իրավիճակը փոխվել է, ու ուժերը հավասար են: Այսինքն, առանց արտաքին ուժերի միջամտության, այս պատերազմը կարող է երկար շարունակվել՝ առանց հակամարտ կողմերի համար լուրջ հաջողությունների ու Հայաստանի ու Ադրբեջանի իշխանությունները դժվար թե չհասկանան դա»,- ասել է Պավել Ֆելգենհաուերը:
