Ղարաբաղյան կարգավորման շուրջ ներկայիս իրադարձությունների շարժիչ ուժն առավել տեղական բնույթ է կրում, քան թե կապ ունի տարածաշրջանում տեղի ունեցող իրադարձությունների հետ: NEWS.am-ին տված հարցազրույցում նման կարծիք է հայտնել «Caucasus Survey»-ի խմբագիր, «Chatham House»-ի վերլուծաբան Լոուրենս Բրոերսը։
Բրոերսն ընդունում է, որ 2001 թվականից ի վեր հակամարտությունն, իհարկե, մթագնվել է այլ գլոբալ եւ տարածաշրջանային խնդիրներով, բայց նա վստահ է, որ միջազգային դերակատարները հազիվ թե կարողանան շատ բան անել առանց տեղական խաղացողների:
«Նախ, քառօրյա պատերազմը ցույց տվեց բոլոր կողմերին՝ պատերազմին պատրաստ լինելու սահմանները: Այնուհետեւ, 2017 թվականի մայիսին ադրբեջանական բանակում հետագա «լրտեսական սկանդալը» նույնպես ցույց տվեց, որ բանակում ինստիտուցիոնալ բարեփոխումներն իրենց սահմաններն ունեն», - կարծում է փորձագետը:
Նա նշում է, որ թեեւ տարածքային շահերը 2016 թվականի ապրիլին չափազանց աննշան էին, Բաքուն մի գիծ է առաջ տանում, որը կարող է որակվել որպես վերջին տարիների հսկայական ռազմական ծախսերի արդարացում: «Հայաստանի համար «թավշյա հեղափոխությունը» դարձավ հայ-ադրբեջանական հարաբերություններում «վերաբեռնավորում»: Նա զրոյացրեց անվտանգության եւ ժողովրդավարության միջեւ փոխհարաբերությունների մասին մտածողությունը, եւ «ուժայինի եւ կայազորի» քաղաքականությունից հեռանալու գաղափարը դարձրեց օրինական եւ կոլեկտիվ նպատակ: Գաղափարն առ այն, թե ինչ ասել է «անվտանգություն», զարգանում է Հայաստանի վերաձեւավորման հավակնոտ ծրագրի հետ միասին։ Դեէսկալացիան չափազանց կարեւոր է այս օրակարգի համար, եւ որպես ժողովրդավարական մանդատի առաջնորդ, Նիկոլ Փաշինյանը կարող է դիմակայել ավելի կոշտ դիրքորոշումների», - ասել է Բրոերսը:
Փորձագետը նշում է, որ դիվանագիտական լուրջ էներգիան հակամարտությանը կուղղվի միայն այն ժամանակ, երբ արտաքին ուժերը տեսնեն բուն կողմերի խաղաղության պահանջն ու ունակությունը:
Ի պատասխան հարցին՝ Թրամփի վարչակազմն արդյոք շահագրգռվա՞ծ չէ գործընթացին ակտիվ մասնակցությամբ եւ արդյոք բավականին պասի՞վ չի գործում Օբամայի վարչակազմի համեմատությամբ, փորձագետը շեշտեց, որ «ի դեմս դեսպան Էնդրյու Շոֆերի՝ ԱՄՆ-ն հոյակապ բանագնաց ունի, որը պակաս շահագրգռված կամ ակտիվ չէ, քան իր նախորդը՝ դեսպան Ջեյմս Ուորլիքը»:
Բրոերսի կարծիքով՝ առաջնորդները պետք է ցույց տան, որ չեն պատրաստվում ստորագրել հապճեպ մտածված «գործարքը», որը համապատասխանում է իրենց շահերին, այլ պետք է համոզեն Հայաստանի եւ Ադրբեջանի հոռետեսորեն տրամադրված քաղաքացիներին: «Սա կարող է տեղի ունենալ փոքր, բայց աստիճանական քայլերով, որպեսզի քաղաքական տարածքը բացվի ռազմատենչության եւ հարկադրանքի այլընտրանքի համար, որոնք վերջին տարիներին ակնհայտորեն չեն կարողացել ստատուս քվոն փոխել: Տնտեսական վստահության խորացման միջոցառումները, ինչպես անցյալ շաբաթ իրենց հայտարարության մեջ նշել են Մինսկի խմբի համանախագահները, կարող են դրա մի մասը լինել: Բայց դա պետք է զուգակցվի այլ քաղաքական բանավեճի եւ մարդկանց միջեւ շփումների սահմանափակումները հանելու հետ»,- կարծում է բրիտանացի փորձագետը:
