Այսօր՝ հիշատակի երրորդ տարեդարձի առթիվ, ռուսական Էրեբունի ավիաբազայի հրամանատարության և անձնակազմի ներկայացուցիչները հարգել են բանակի ավիացիայի ականավոր օդաչուների հիշատակը, որոնց անունները հավերժ ընդգրկված են Հայաստանում տեղակայված Հարավային ռազմական օկրուգի ավիաբազայի պատմության մեջ։
Հայաստանի (Արարատի մարզ) Երասխ գյուղի «Հիշողության բլուր» հուշահամալիրում «ՄԻՐ» միջազգային մարդասիրական հիմնադրամի նախաձեռնությամբ ռուս զինվորականները, ՀՀ պաշտպանության նախարարության ներկայացուցիչները՝ մարզպետը, Արարատի մարզի վարչակազմի ներկայացուցիչներ և հասարակության ներկայացուցիչներ, Ռուսաստանի ՊՆ թիվ 21 ռուսական դպրոցի աշակերտները ծաղկեպսակներ և ծաղիկներ դրեցին 2020թ.-ի նոյեմբերի 9-ին ադրբեջանցիների կողմից գնդակահարված մայոր Յուրի Իշչուկի և ավագ լեյտենանտ Ռոման Ֆեդինայի կիսանդրիներին։
«ՄԻՐ» միջազգային մարդասիրական հիմնադրամի խորհրդի նախագահ Անդրանիկ Նիկողոսյանն իր հերթին նշեց, որ հանգուցյալներին հիշելն ու նրանց ընտանիքներին օգնելն անհրաժեշտ է ամեն օր, և ոչ միայն տարեդարձերին. «Կարևորը հիշատակն է։ Ռուս ժողովուրդն ուժեղ ժողովուրդ է։ Ցանկացած իրավիճակում մեր ժողովրդին չի կարելի կոտրել։ Կուզենայի, որ մեր զինվորների բոլոր դժվարություններն ու զրկանքներն իզուր չլինեն։ Ուստի մենք՝ ողջներս, հարգում ենք նրանց հիշատակը»։
Հիմնադրամի պլանի համաձայն, Ռուսաստանի Դաշնության պաշտպանության ազգային կառավարման կենտրոնի աջակցությամբ, «Հիշողության բլուր» հուշահամալիրում, բացի ռուս օդաչուների հիշատակի, կկանգնեցվի Լեռնային Ղարաբաղում մարտական առաջադրանք կատարելիս զոհված ռուս խաղաղապահների հուշարձանը, ինչպես նաև Եղիա մարգարեի անունով տաճար-հուշարձան և Գրիբոյեդովի անվան ռազմապատմական թանգարան, որի ներքո կգործի երիտասարդության ռազմահայրենասիրական դաստիարակության «Ավանգարդ» ուսումնամեթոդական կենտրոնը։
Նախագիծը միավորող դեր կխաղա և կծառայի Հայաստանի և Ռուսաստանի մարզերի միջև գյուղատնտեսության, մշակույթի, զբոսաշրջության, սպորտի և հայրենասիրական կրթության ոլորտներում համագործակցության ընդլայնմանն ու խորացմանը՝ ներառյալ Նովոռոսիայի նոր սուբյեկտները։
Ծրագրին աջակցելու պատրաստակամություն են հայտնել Ռուսաստանի Դաշնության պաշտպանության նախարարությունը, գյուղատնտեսության նախարարությունը, մշակույթի նախարարությունը, Պետական դումայի շինարարության և բնակարանային և կոմունալ ծառայությունների հանձնաժողովը, Երիտասարդության հարցերի դաշնային գործակալությունը, Մոսկվայի մարզի կառավարությունը, Սանկտ Պետերբուրգի կառավարությունը, Ստավրոպոլի երկրամասի կառավարությունը, Հյուսիսային Կովկասի դաշնային օկրուգում Ռուսաստանի Դաշնության Նախագահի լիազոր ներկայացուցիչը, Մոսկվա քաղաքի գլխավոր ճարտարապետը։
Լեռնային Ղարաբաղում մարտերը սկսվել են 2020 թվականի սեպտեմբերի 27-ին։ 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ին՝ Մոսկվայի ժամանակով ժամը 17:30-ի սահմաններում, 102-րդ ռուսական ռազմակայանի շարասյունը Հայաստանի Հանրապետության տարածքով ուղեկցելիս Նախիջևանի Ինքնավար Հանրապետության սահմանի մոտ գտնվող Երասխ հայկական բնակավայրի մերձակայքում գտնվող օդային տարածքում. Ադրբեջան), ռուսական Մի-24 ուղղաթիռը MANPADS-ից ցամաքային կրակի է ենթարկվել։ Հրթիռի խոցման հետևանքով ուղղաթիռը կորցրել է կառավարումը և ընկել Հայաստանի տարածքում գտնվող լեռնային գոտում։ Անձնակազմի երկու անդամները զոհվել են, մեկը միջին ծանրության վնասվածքներով տարհանվել է օդանավակայան։
Նույն օրը՝ նոյեմբերի 9-ի երեկոյան, Ռուսաստանի Դաշնության, Ադրբեջանի և Հայաստանի ղեկավարների կողմից ստորագրվել է եռակողմ հայտարարություն՝ ղարաբաղյան հակամարտության գոտում հրադադարի մասին։
Ադրբեջանի ԱԳՆ-ն հայտարարել է, որ Մի-24-ն ադրբեջանական զինուժի կողմից Հայաստանի տարածքում պատահաբար է խոցվել։ «Ադրբեջանական կողմը ներողություն է խնդրում ռուսական կողմից այս ողբերգական միջադեպի կապակցությամբ, որը պատահական է եղել և ուղղված չի եղել ռուսական կողմի դեմ»,- նշել են ԱԳՆ-ում։ Ադրբեջանական կողմը հայտարարել է համապատասխան փոխհատուցում վճարելու պատրաստակամության մասին։ Նոյեմբերի 10-ին տարածաշրջան են ժամանել առաջին ռուս խաղաղապահները։
