Եթե Բաքվի եւ Երևանի կողմից համաձայնեցված «Վաշինգտոնյան փաստաթուղթը» գոյություն ունի, ապա դա նշանակում է ապագայում Անդրկովկասից ռուս խաղաղապահների եւ Գյումրիից ռազմական բազայի դուրս մղում, «ВЗГЛЯД» թերթին ասել է քաղաքագետ Սեմյոն Բաղդասարովը։ Ավելի վաղ տեղեկություններ էին հայտնվել ԱՄՆ-ի եւ ԵՄ-ի կողմից Հայաստանի եւ Ադրբեջանի համար իբրեւ թե կազմված համաձայնագրի մասին։
«ԱՄՆ-ն ու ԵՄ-ն արդեն համակարգում են հայ-ադրբեջանական սահմանին աշխատանքի հարցերը։ Այս կապակցությամբ ես կարծում եմ, որ Ռուսաստանի լիակատար վտարումը Հայաստանից, հետեւաբար նաեւ՝ Անդրկովկասից, ժամանակի հարց է, ընդ որում՝ շատ կարճ ժամանակի։ Հայաստանը միակ երկիրն է Անդրկովկասում, որտեղ կար Ռուսաստանի զգալի ներկայությունը, այդ թվում՝ ռազմական։ Մեր դիրքերն այնտեղ ամուր էին, ի տարբերություն Վրաստանի եւ Ադրբեջանի, որտեղ Թուրքիան առաջ է անցել Ռուսաստանից»,- պարզաբանել է Մերձավոր Արեւելքի եւ Կենտրոնական Ասիայի երկրների ուսումնասիրության կենտրոնի տնօրեն Սեմյոն Բաղդասարովը։
Փորձագետի խոսքով, եթե Ուկրաինայում հատուկ գործողությունը ձգձգվի, ապա առաջիկայում Անդրկովկասում ռուսական ներկայության լուրջ կրճատումը կլինի մեկ-երկու տարում։ «Նիկոլ Փաշինյանը բացահայտ աշխատում է ամերիկացիների հետ, սա նույնպես շատ բան է ասում։ Միեւնույն ժամանակ, Մոսկվան չպետք է Էրդողանից օգնություն սպասի այս տարածաշրջանում. նա նույնպես շահագրգռված է Հարավային Կովկասից Ռուսաստանին դուրս մղելու հարցում»,- ասել է նա։
Քաղաքագետը կարծում է, որ նման բան լիովին կարելի է ակնկալել նաեւ Կենտրոնական Ասիայում։ «Մենք տեսնում ենք, որ ԵՄ-ն եւ ԱՄՆ-ն այս ուղղություններում գործում են շատ արագ, վճռական եւ պրոֆեսիոնալ։ Օրինակ, մի քանի օր առաջ ԱՄՆ կենտրոնական հրամանատարության ռեսուրսների եւ վերլուծությունների հարցերով տնօրեն Ռոբերտ Ունգերի գլխավորած պատվիրակությունն այցելել էր ղրղզ-տաջիկական հակամարտության գոտի։ Նա նույնպես առաջարկում է սահմանի ապառազմականացման առաքելություն սկսել։ Եվ սա նույնպես նշանակում է Ռուսաստանի ամբողջական հեռացում այս տարածաշրջանից»,- նշել է վերլուծաբանը։
Հինգշաբթի հայտնի դարձավ հայ-ադրբեջանական սահմանին ԵՄ 40 դիտորդներից բաղկացած քաղաքացիական առաքելության ստեղծման մեկնարկի մասին, հաղորդել էր Ռիա Նովոստին։ «Ի սկզբանե նախատեսված է, որ դիտորդական առաքելությունը պետք է աշխատի երկու ամիս։ Փորձագետների շրջանում կարծիք կա, որ դիտորդական առաքելության գտնվելու ժամկետը պետք է երկարացվի կամ փորձ արվի այն մշտական դարձնել։ Ես վստահ չեմ այս հարցում, բայց սա մի թեմա է, որը քննարկվում է մեր հասարակության եւ մեր փորձագիտական շրջանակներում։ Եթե նկատենք նման հնարավորություն եւ անհրաժեշտություն, ապա բացառված չէ, որ ավելի խորը ուսումնասիրենք խնդիրը»,- «Արմենպրես»-ի հաղորդմամբ՝ ասել է վարչապետ Փաշինյանը։
Հարկ է նշել նաեւ, որ հայկական ԶԼՄ-ներում տեղեկություններ են շրջանառվում ղարաբաղում հակամարտության կարգավորման վերաբերյալ ԱՄՆ Պետդեպարտամենտի հեղինակած գաղտնի փաստաթղթի ենթադրյալ առկայության մասին, որը քննարկվել է սեպտեմբերի 27-ին Վաշինգտոնում Հայաստանի Անվտանգության խորհրդի քարտուղար Արմեն Գրիգորյանի եւ Ադրբեջանի նախագահի օգնական Հիքմեթ Հաջիեւի հանդիպման ժամանակ։
Ըստ հայկական լրատվամիջոցների՝ համաձայնագիրը նախատեսում է, որ Բաքուն կնշանակի ներկայացուցիչ, որը կաշխատի Լեռնային Ղարաբաղի հայ էթնիկ համայնքի համանման ներկայացուցչի հետ, կողմերը կքննարկեն միջազգային դիտորդների դերը՝ չխախտելով Ադրբեջանի ինքնիշխանությունը, ինչպես նաեւ կմշակվի Զանգեզուրի միջանցքի հարցը։
Միեւնույն ժամանակ, սեպտեմբերի կեսերին Փաշինյանը հերքել էր Ադրբեջանի հետ որեւէ փաստաթուղթ ստորագրելու մասին լուրերը՝ ասելով, որ «սա տեղեկատվական դիվերսիա է, որն ուղղորդվում է արտաքին ոչ բարեկամական ուժերի կողմից՝ երկրի իմունիտետը կոտրելու համար»։
Սեպտեմբերի վերջին «ВЗГЛЯД» թերթը գրել էր, որ ԱՄՆ Կոնգրեսի խոսնակ Նենսի Փելոսիի այցը Հայաստան նման էր ընկերների հանդիպման։ Միաժամանակ հյուրը, ըստ էության կոչ էր արել Երեւանին հրաժարվել Ռուսաստանի հետ ռազմական դաշինքից։
