Եվրոպայում ցրտել է, տնտեսությունը փլուզվել է, իսկ տեղի բնակիչները սկսել են նյարդայնանալ։ Պատասխանը մեկն է՝ մեղադրել Ամերիկային։ Ատլանտյան օվկիանոսն անցնելը վաղուց դարձել է եվրոպական քաղաքական վերնախավերի սիրած շեղող մարտավարությունը, երբ մայրցամաքում ամեն ինչ սկսում է ռիսկային դառնալ, գրում է Politico-ն։
«Լինի դա Ուկրաինայի պատերազմը (Վաշինգտոնը չպետք է ընդլայներ ՆԱՏՕ-ն), բնական աղետները (չափազանց շատ են ամերիկյան ամենագնացները, որոնք նպաստում են կլիմայի փոփոխությանը), թե ֆրանսերենի անկումը (ոչ քաղաքակիրթ Հոլիվուդ), Ամերիկան անխուսափելիորեն մեղավոր է:
Այս ձանձրալի ավանդույթի վերջին մասում եվրոպացի պաշտոնյաները փորձում են մեղադրել ագահ ամերիկացիներին մայրցամաքի ներկայիս անկման համար՝ մեղադրելով նրանց հզոր դոլարը ամեն ինչից վեր դասելու մեջ՝ ընկնելով այնքան ցածր, որ նույնիսկ օգտվում են Ուկրաինայի պատերազմից:
«Բանն այն է, որ դրան սթափ նայելու դեպքում այս պատերազմից ամենաշատը շահում է ԱՄՆ-ը, քանի որ նա ավելի շատ գազ է վաճառում եւ ավելի թանկ գներով, ինչպես նաեւ ավելի շատ զենք է վաճառում»,- անցյալ շաբաթ ասել է եվրոպացի բարձրաստիճան պաշտոնյան։
Սթափությունը, սակայն, այն հատկանիշը չէ, որը կարելի է վստահորեն վերագրել անանուն մեղադրողին:
Եթե մի կողմ թողնենք այն փաստը, որ Ուկրաինան մի քանի ամիս առաջ կփլուզվեր, եթե ԱՄՆ-ը չմիջամտեր, ռուսական պատերազմի ուղղակի ազդեցությունը բնական գազի եւ զենքի վաճառքից Ամերիկայի 26 տրիլիոն դոլար շրջանառությամբ տնտեսության վրա՝ ուղղակի կաթիլ է:
Նախ, ԱՄՆ-ն արտահանում է իր բնական գազի 10 տոկոսից պակասը: 2021 թվականին այդ արտահանման արժեքը կազմել է մոտ 27 միլիարդ դոլար։ Թեեւ եվրոպացիները հասկանալի պատճառներով վրդովված են, որ իրենց գազի գները չորս անգամ ավելի բարձր են, քան ԱՄՆ-ինը, ոչ ոք նրանց չի ասել, որ կախվածություն ունենան ռուսական գազից կամ անջատեն անթերի գործող ատոմակայանները:
Պակաս անհիմն չէ պատերազմում զենքի ենթադրյալ շահարկման մեղադրանքը։ Մոտ 30 միլիարդ դոլարի ռազմական օգնությունից, որը ԱՄՆ-ն մինչ այժմ տրամադրել է Ուկրաինային, սարքավորումների մեծ մասը նվիրաբերվել է:
Մինչդեռ ԱՄՆ պաշտպանական կապալառուները կշահեն բաժնետոմսերի փոխանակումից եւ ՆԱՏՕ-ի դաշնակիցների միջեւ զենքի ավելի մեծ պահանջարկից, նույնը պետք է անեն նաեւ նրանց եվրոպացի գործընկերները:
Եվ այնուամենայնիվ դրանում է հարցը՝ եվրոպական ընկերությունները պետք է ստանան նույն օգուտը, ինչ ամերիկյանները, բայց չեն ստանում: Հիմնական պատճառն այն է, որ Եվրոպան բավականաչափ ներդրումներ չի կատարել իր պաշտպանական արդյունաբերության մեջ։
Ամերիկյան F-35 կործանիչներ գնելու Գերմանիայի վերջին որոշումն, օրինակ, պայմանավորված էր այն պարզ փաստով, որ եվրոպական այլընտրանքներ չկան: Ֆրանսիայի, Գերմանիայի եւ Իսպանիայի կողմից «ապագայի մարտական ավիացիոն համակարգի» ստեղծման ծրագիրը մշակվել է 2001-ին, սակայն դեռեւս չի իրականացվել չդադարող ներքին խժդժությունների պայմաններում:
Զենքի արտահանմանը եվրոպական մի շարք երկրների քաղաքական դիմադրությունը ավելի է դանդաղեցրել տարածաշրջանի ռազմական արդյունաբերությունը։
Այս օրերին Եվրոպային ամենաշատը վախեցնում է Բայդենի վարչակազմի կողմից ներդրված կանաչ սուբսիդիաների շարքը, որոնք օգուտ են բերում ամերիկյան ընկերություններին:
Այս շաբաթ Վաշինգտոն կատարած իր պետական այցի ընթացքում Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնի գլխավոր առաջնահերթություններից մեկը կլինի Գնաճի նվազեցման օրենքի (IRA) դրույթների մեղմացումը՝ լայնածավալ օրենսդրական նախաձեռնություն, որն ընդգրկում է ամեն ինչ՝ կլիմայից մինչեւ առողջություն: Եվրոպացի պաշտոնյաները համարում են, որ դրանով վեածնվում է Smoot-Hawley օրենքը՝ 1930 թվականին Վաշինգտոնում ներդրված սակագնային կատալոգ, որը պատմաբանները համարում են Մեծ դեպրեսիայի սրման պատճառ:
Եվրոպացիները վախենում են, որ սուբսիդիաները կխաթարեն իրենց արդյունաբերությունը եւ սպառնում են առեւտրային պատերազմով: Սակայն անհարմար ճշմարտությունն այն է, որ եվրոպացիների համար դժվար է սեփական ընկերություններին ստիպել ներդրումներ կատարել տանը, քանի որ կառավարություններն ավելի շատ ուշադրություն են դարձնում տնային տնտեսությունների գազի վճարների սուբսիդավորման, քան ճգնաժամը հաղթահարելու հարցում տարածաշրջանի արդյունաբերությանը օգնելու վրա:
«Եվրոպան ծախսերի առումով մրցունակ չէ շատ ոլորտներում, մասնավորապես, երբ խոսքը վերաբերում է էլեկտրաէներգիայի եւ գազի արժեքին»,- սոցիալական ցանցերում հայտարարել է Թոմաս Շեֆերը, որը ղեկավարում է Volkswagen ապրանքանիշը: «Եթե մենք չկարողանանք արագ իջեցնել էներգակիրների գները Գերմանիայում եւ Եվրոպայում, ապա ներդրումները էներգատար արտադրությունում կամ մարտկոցների նոր գործարաններում այլեւս իրագործելի չեն լինի»,- ասել է նա:
Այնուամենայնիվ, հարցրեք Բեռլինի կառավարական թաղամասում, թե իրականում ինչն է այս օրերին խանգարում գերմանական տնտեսությանը, եւ պատասխանը պարզ է. «ԱՄՆ-ը լայնածավալ արդյունաբերական քաղաքականություն է վարում պրոտեկցիոնիստական միտումներով»,- անցյալ շաբաթ Die Welt-ին ասել է սոցիալ-դեմոկրատների առաջնորդներից Լարս Քլինբեյլը: «Չպետք է այնպես լինի, որ ԱՄՆ տնտեսական քաղաքականությունն թիրախավորի մեզ՝ եվրոպացիներիս»։
Ցավալի իրականությունն այն է, որ Բայդենի վարչակազմը, հավանաբար, նույնիսկ չի էլ մտածել Եվրոպայի մասին, երբ որոշում է կայացրել սուբսիդիաների վերաբերյալ: Միայն այս փաստը պետք է ստիպի եվրոպացիներին մտածել։
Խնդիրն այն չէ, որ Եվրոպան ԱՄՆ-ի համար նշանակություն չունի, այլ այն, որ դա այնքան էլ կարեւոր չէ, որքան եվրոպացիները կցանկանային հավատալ: Ինչ վերաբերում է նորարարությանը, ապա Եվրոպան անապատ է: Եվրոպայում Apple, Google կամ Tesla չկա: Իսկապես, Tesla-ի շուկայական արժեքը չորս անգամ բարձր է, քան ամբողջ գերմանական ավտոարդյունաբերությանը:
Դրա համար էլ դժվար է չհանգել այն եզրակացության, որ մեղադրանքների եվրոպական խաղն իրականում այլ բանի մասին է՝ նախանձի: Չնայած Ամերիկայի քաղաքական տարաձայնություններին, երկիրը երբեք ավելի ուժեղ չի եղել իր ռազմական հզորության կամ իր տնտեսական մկանների առումով:
Միեւնույն ժամանակ, Եվրոպան ավելի մեծ կախվածություն է ձեռք բերել ԱՄՆ-ից, քան սառը պատերազմից ի վեր, մի հանգամանք, որը խթանում է եւ՛ տարակուսանքը, եւ՛ մեղադրանքների հետ կապված խաղը:
Գերմանիայում «Ամի, հեռանալու ժամանակն է» («Ամի» գերմանական ժարգոնով՝ ամերիկացիներ) գիրքը բեսթսելեր է դարձել։ Հեղինակը Օսկար Լաֆոնտենն է՝ ֆինանսների նախկին նախարար, որը ժամանակին ղեկավարել է սոցիալ-դեմոկրատներին՝ նախքան կուսակցության հետ կապերը խզելը: «Մենք պետք է ազատվենք ԱՄՆ-ի խնամակալությունից»,- գրում է Լաֆոնտենը՝ նկարագրելով Ամերիկան որպես բուն չարիքի արմատ, եւ պնդելով, որ Եվրոպան պետք է հարթի իր սեփական ճանապարհը: Դատելով անցած դարից՝ եվրոպացիները խելամիտ կլինեն, եթե անտեսեն դա եւ ընդունեն, որ իրենք են մեղավոր իրենց ներկայիս վիճակի համար»:
