Եվրոպայի և Եվրասիայի համար ԱՄՆ կառավարության օգնության ծրագրերի համակարգող Մարիա Լոնգին վերջերս հայտարարել է, որ ԱՄՆ-ը դիտարկում է Հայաստանում և եվրասիական այլ երկրներում փոքր մոդուլային միջուկային ռեակտորների կառուցման հնարավորությունը՝ ամրապնդելու այդ երկրների էներգետիկ անկախությունը Ռուսաստանից և Չինաստանից:
Ռուս էներգետիկ փորձագետ Բորիս Մարցինկևիչը միանգամայն հավանական է համարում, որ Հայաստանի տարածքում ԱՄՆ-ի և Ռուսաստանի միջև ինչ-որ տնտեսական և էներգետիկ առճակատման մասին է հայտարարվում։
Հայաստանում նոր արտադրող հզորությունների ստեղծման անհրաժեշտությունը, ըստ նրա, պետք է գնահատեն ՀՀ քաղաքացիները։
«Եթե խոսենք այն նախագծերի մասին, որոնք կարող են լինել, ապա դա Ռուսաստան-Վրաստան-Հայաստան-Իրան էներգետիկ կամրջի նախագծման աշխատանքային խումբն է։ Իրանի հետ Հայաստանի հարաբերությունները բարեկամական են։ Իրանի հյուսիսն էլեկտրիֆիկացված չէ, այս տրամաբանությամբ Հայաստանի և Իրանի միջև «գազ՝ էլեկտրաէներգիայի փոխանակման դիմաց» պայմանագիրը վաղուց է իրականացվում։ Այս առումով ցանկացած լրացուցիչ էլեկտրակայան միայն օգտակար կլինի»,- NEWS.am -ի թղթակցի հետ զրույցում ասաց Մարցինկեւիչը։
Միաժամանակ, ամերիկացի պաշտոնյան ընդգծել է, որ ամերիկյան տեխնոլոգիաների կիրառմամբ դիտարկվում է փոքր մոդուլային միջուկային ռեակտորների կառուցման հնարավորությունը։
Մեր զրուցակիցը, սակայն, կարծում է, որ ամերիկացիները նման տեխնոլոգիաներ չունեն։
«ԱՄՆ կառավարության կարգավորող մարմնի կողմից արտոնագրման նախագիծն իրականացվում է երեք փուլով, որոնցից վերջինը դեռ ավարտված չէ։ ԱՄՆ միջուկային նախագիծը հետաքրքիր է նրանով, որ պետությունն այնտեղ երբեք ոչինչ չի արել։ Այս երկրում գործող բոլոր ատոմակայանները կառուցվել են մասնավոր ընկերությունների կողմից։ Ուստի ԱՄՆ-ի առաջարկը կարելի է անվանել միայն մտադրությունների արձանագրություն, բայց ոչ ավելին»,- ընդգծեց նա։
Միաժամանակ, փորձագետը հիշեցրել է, որ նման նախագիծ ունի «Ռոսատոմ» պետական կորպորացիան, որը լիովին հավանության է արժանացել։
«Յակուտիայում սկսվել է RITM-200 ռեակտորի հիման վրա ցածր էներգիայի ատոմակայանի (ASMM) շինարարությունը։ Սա փոքր կոմպակտ ռեակտոր է՝ 55 ՄՎտ հզորությամբ։ Ուստի, եթե խոսենք այն մասին, թե իրականում ինչ է պետք կառուցել, ապա «Ռոսատոմի» հետ ավելի հեշտ է դա անել»,- եզրափակել է Մարցինկեւիչը։
Նշենք, որ Հայկական ԱԷԿ-ի էլեկտրական հզորությունը 440 ՄՎտ է։
Տարբեր հաշվարկներով՝ մեկ մինի ռեակտորի արժեքը կազմում է մոտ 300-400 մլն դոլար։ Ստացվում է, որ Հայկական ԱԷԿ-ը 55 ՄՎտ հզորությամբ ատոմակայանով փոխարինելու համար անհրաժեշտ է նման 8 կայան կառուցել ու տպավորիչ 2,4-3,2 միլիարդ դոլար ծախսել։
Արամ Դանիելյան
