Ադրբեջանին հանձնվող տարածքները երբեք ադրբեջանական չեն եղել: Այս մասին NEWS.am -ի թղթակցի հետ զրույցում ասաց Տավուշի բնակիչ Սամվել Ղուկասյանը։
«Կիրանց կամուրջը հանձնվում է, և դրա շուրջ արդեն ականազերծման աշխատանքներն են ընթանում։ Նախկին Խրիմլու գյուղը գտնվում է Կիրանցից յոթ մետր հեռավորության վրա։ Դրանք բաժանված են ճանապարհով։ Տրամաբանորեն, եթե այնտեղ ադրբեջանական դիրք հայտնվի, Նոյեմբերյանի հետ կապը կդադարեցվի։ Մեկ այլ նման անցակետ նախատեսվում է տեղադրել Ոսկեպարում՝ 7-րդ դարի հայկական եկեղեցուն մոտ։ Հաշվի չի առնվում, որ եկեղեցին բազմապատիկ ավելի հին է, քան ինքը՝ Ադրբեջանը, որը աշխարհի քաղաքական քարտեզի վրա հայտնվեց դեռևս մեկ դար առաջ. ԱԽՍՀ-ի ստեղծումը սկսվում է 1922 թվականի դեկտեմբերի 30-ով, երբ հայտնվեց հենց ԽՍՀՄ-ը »,- թվարկեց Սամվել Ղուկասյանը։
Նրա խոսքով, այն գյուղերը, որոնք այժմ ադրբեջանական են ներկայացվում, հայտնվել են ադրբեջանցիներին բնորոշ ոճով. «Սկսվեց նրանից, որ հովիվները գալիս էին և խնդրում ապրել: Հետո տարածքը մեծացավ, և ի վերջո պարզվեց, որ գյուղ է։Բայց քանի որ Խորհրդային Միությունն էր, իսկ հանրապետությունների հարաբերությունները «եղբայրական» էին, այս ամենին մատների արանքով էին նայում։ Ադրբեջանցիներն ապրում էին հայկական գյուղերում, հարյուր հազարավոր հայեր ապրում էին Ադրբեջանում, իսկ հետո վտարվեցին այնտեղից։ 1987 թվականին, երբ Ոսկեպարի եկեղեցին վերականգնվում էր, բարձրացվեց ճանապարհի տարածքային պատկանելության հարցը։ Եվ հաստատվեց, որ Ստորին Ասկիպարայի մոտ գտնվող վայրը մերն է։ Կան այդ տարիների համապատասխան քարտեզներ, որոնք հաստատում են, որ տեղանքը պատկանում է Հայկական ԽՍՀ-ին»,- ընդգծեց Ղուկասյանը։
Նրա կանխատեսումների համաձայն՝ հաջորդ փուլում Բաքվին կպահանջվեն «անկլավներ», որոնց ծագումը նույնն է՝ նախ հովիվներ, հետո՝ ըստ հայտնի օրինաչափության։ «Նպատակը պարզ է՝ ներթափանցել Տավուշի ուղղությամբ, հետո՝ Երասխի, հետո Գեղարքունիքի ուղղությամբ՝ Վերին Շորժա, չհաշված արդեն վերցրածը, Ջերմուկ, Սյունիք՝ մի խոսքով, շրջապատել մեզ, վերցնել ճանապարհների վերահսկումը։ Եթե նրանք վերահսկեն ճանապարհները, տանկերն ու զրահափոխադրիչները տեղադրեն ճանապարհներին, մենք ստիպված կլինենք անցումներով շրջել Հայաստանով, եթե, իհարկե, բավարարենք ադրբեջանցիների պահանջները, կամ ճանապարհն անցնենք լեռնային արահետներով։ Այսինքն՝ սեփական երկրում մեզ պարտադրելու են պարտիզններ դառնալ։ Նոյեմբերյանից Վանաձորով պետք է գնաս Իջեւան։ Այգեհովիտից մինչև Իջևան 12 կմ է, բայց պետք է շրջանցելով գնալ՝ 95 կմ: Սարսափելի ճանապարհով։ Նույնը վերաբերում է Վազաշենին։ Կսկսվեն առևանգումներ, անհնարին կդառնա դաշտեր ու այգիներ մշակելը։ Այս ամենը չնայած այն բանին, որ Ադրբեջանի պնդումները բացարձակապես անօրինական են. եղբայրական հանրապետությունների սահմանը ֆիքսվել է Ճանապարհային ոստիկանության բաժանմունքով, որը գտնվում է Կայանավանից այն կողմ։ Հիմա նրանք «անկլավների» անվան տակ պահանջում են Սոֆուլան և Բարխուդարլուն՝ Հայաստանի տարածքը։ Քոչինյանի օրոք նրանց արդեն տրվել է հեկտար տարածք, որտեղ այժմ գտնվում է 125 մլն խմ տարողությամբ ջրամբար։ Ադրբեջանցիներն օկուպացրել են Տավուշի մոտ 80 հեկտարներով տարածք։ Միֆը, թե դրանք «ադրբեջանական հողեր» են, պետք է արմատախիլ անել ուղեղներից։ Նույնիսկ ադրբեջանական «Ասկիպարա» անվանումն ուղղակի աղավաղված Ոսկեպար է»,- հիշեց զրուցակիցը։
Ղուկասյանը հայտարարեց, որ Կիրանցում տարածքի հանձնումից հետո, որը շրջապատված կլինի երեք կողմից, կարելի է հասնել միայն շատ վատ որակի գյուղական ճանապարհով: «Իսկ ինչո՞ւ, հարց է առաջանում, մենք պետք է պարտիզանների նման շրջենք մեր երկրում: Չէ՞ որ հարցը միայն մեկ գյուղը չէ, մենք կորցնում ենք ռազմավարական կարևոր ճանապարհներ։ Էլ չեմ ասում, որ ադրբեջանցի զինվորներով շրջապատված գյուղերում կյանքը դժվար թե հանգիստ ու անվտանգ անվանվի։ Փորձը ցույց է տվել, թե ինչպես են ադրբեջանցիներն իրենց պահում ցանքի շրջանում՝ գյուղացիների և տեխնիկայի գնդակոծում, հրկիզում և նմանատիպ հանցավոր արարքներ։ Եվ սրա համար ոչ ոք պատասխանատվություն չի կրելու»,- եզրափակեց Սամվել Ղուկասյանը։
Նշենք, որ ադրբեջանական լրատվամիջոցներն արդեն հայտնել են, որ երկրի իշխանությունները կազմել են Արցախյան առաջին պատերազմի մասնակիցների ցուցակները այն գյուղերից, որոնք կլինեն ադրբեջանական զորքերի մերձակայքում։
Մարիամ Լևինա
