Հայկական պատմական հուշարձանները այսօր անպաշտպան են ոչ միայն հանրապետության սահմաններից դուրս, այլեւ բուն Հայաստանում, մամուլի ասուլիսում հայտարարել են հնագետներ Հակոբ Սիմոնյանն ու Արտակ Գնունին:
Նրանց խոսքով, դա տեղի է ունենում մշակութային ժառանգության նկատմամբ պետության անբավարար ուշադրության պատճառով: Միեւնույն ժամանակ, գիտնականները նշել են, որ, օրինակ, հարեւան Իրանում, հայկական մշակութային հուշարձանները գտնվում են պարզապես իդեալական վիճակում, եւ դրանց այցելուների մեծ մասն իրանցիներ են:
Ինչ վերաբերում է Վրաստանին, այնտեղ ոչ թե կործանման, այլ «վրացականացման» գործընթաց է գնում: «Օրինակ, մենք տեղեկություն ստացանք, որ Ախալցխայի Սուրբ Խաչ Երենի եկեղեցին վերածվում է վրացականա կաթոլիկ կենտրոնի: Ներկայումս Հայաստանի մշակույթի նախարարությունը ստուգում է այդ տեղեկությունը, եւ եթե այն հավաստի լինի, նախարարությունը մտադիր է ջանքեր գործադրել, որ այդ եկեղեցին վերածվի հայ կաթոլիկ կենտրոնի, քանի որ հայտնի է, որ Ախալցխան հայ կաթոլիկների բնակավայր է»,- ասել են գիտնականները:
Նրանք նշել են, որ վրացական կողմը համաձայնել է վերականգնել Մուղնու Սուրբ Գեւորգ եկեղեցին այն նախագծով, որը կստանա հայկական կողմի հավանությունը:
«Ինչ վերաբերում է Թուրքիային եւ Ադրբեջանին, հայկական հուշարձանների մասին խոսք լինել չի կարող: Ադրբեջանում ամբողջությամբ ոչնչացվել են հայկական 10 հազար հուշարձաններ, եւ անգամ Եվրոպայի Խորհրդի փորձագետները չեն կարողացել հասնել այդ հուշարձաններին»,- նշել են գիտնականները:
