Պարոն դեսպան, տեսակետ կա, որ Կովկասյան տարածաշրջանում Հայաստանի դաշնակիցը կամ բարեկամը Ֆրանսիան է, Վրաստանինը` ԱՄՆ-ը, իսկ Ադրբեջանինը` Մեծ Բրիտանիան: Որքանո՞վ ճշմարտության հատիկ կա այդ տեսակետում եւ ինչո՞ւ է Ֆրանսիայի կապերն ամուր հատկապես Հայաստանի հետ:
Ձեր գործածած «դաշնակից» բառը զինվորական լրացուցիչ նշանակություն ունի: Ֆրանսիան տարածաշրջանի և ոչ մի երկրի դաշնակիցը չէ: Մինսկի խմբի համանախագահ Ֆրանսիան մտադիր է չեզոք և անկողմնակալ մնալ:
Դարեր շարունակ, Ֆրանսիան եղել է Արևելքի քրիստոնյաների պաշտպանը: Ֆրանսիան ապաստան է տվել եղեռնից մազապուրծներին, ովքեր լիովին ինտեգրվել են մեր երկրում և մարդկային ու մշակութային կապեր են ստեղծում Ֆրանսիայի և Հայաստանի միջև: Ֆրանսիան միշտ Հայաստանի կողքին է եղել օրհասական պահերին: Կարծում եմ Հայաստանը չի մոռացել, որ 1988-ի դեկտեմբերի սարսափելի երկրաշարժի ժամանակ ֆրանսիացի փրկարարներն առաջինը տեղ հասան: Մենք կշարունակենք ուժեղացնել Հայաստանի հետ մեր բարեկամական հարաբերությունները, որն աշխարհագրական դիրքից անկախ, մեզ համար մերձավոր երկիր է:
Ֆրանսիայում շատերը Հայաստանը ճանաչում են Շառլ Ազնավուրով եւ ցեղասպանությամբ: Կարծում եք դա բավարա՞ր է հայ-ֆրանսիական բարեկամության համար, թե կան նաեւ այլ, ավելի լուրջ` քաղաքական պատճառներ:
Իրերը ներկայացնելու Ձեր մոտեցումն ինձ փոքր ինչ սահմանափակող է թվում: Դա է ապացուցում Ֆրանսիայում Հայաստանի տարվա ունեցած հսկայական հաջողությունը, որն իրավամբ նպաստեց մեր երկրում Հայաստանի ազգային հարստության և պատմության հետ ծանոթանալուն: Արդեն իսկ հիշատակել եմ որոշ պատճառներ, որոնցով բացատրվում է մեր երկրների միջև գոյություն ունեցող բարեկամությունը, նորից դրան չեմ անդրադառնա: Պարզապես կհիշեցնեմ ռուսական մի արտահայտություն, որն, ըստ իս, շատ դիպուկ բնութագրում է արդի միջազգային իրողությունները. «աշխարհը նեղ է»: Կասեի անգամ, որ այն ավելի ու ավելի է նեղանում: Հայաստանի կողմից անկախություն ձեռք բերելու ժամանակ, ո՞վ կմտածեր, որ մի օր վերջինս ընդգրկված կլիներ Կովկասի իր հարևանների համար մշակած եվրոպական հարևանության քաղաքականության մեջ: Հիշեցնեմ, որ Ֆրանսիան եղել է եվրոպական այն երկրներից մեկը, որոնք պայքարել են ի նպաստ կովկասյան երկրները հարևանության քաղաքականության մեջ ընդգրկելու համար:
Կայուն դրացիության մեր մտահոգությանը համընթաց, Եվրամիության ընդարձակումը` նույն մեր արժեքները դավանելով, ուժեղացրել է մեր հետաքրքրությունը Հայաստանի և տարածաշրջանի նկատմամբ:
Հայ-թուրքական հարաբերություններում շարժ է նկատվում: Ըստ Ձեզ, ի՞նչ պետք է անել, որպեսզի սահմանը բացվի: Չե՞ք պատրաստվում, որպես ԵՄ անդամ երկիր որոշակի ճնշում գործադրել Թուրքիայի վրա, որպեսզի խնդիրը տեղից շարժվի:
Թուրքիայի հետ ծավալած գործընթացի վերջնական արդյունքի նկատմամբ զգուշավորությամբ հանդերձ, կարող եմ նշել՝ հիմա ընթացքի մեջ է կարևոր մի քայլ, որը մի քանի շաբաթ հետո արձանագրությունների ստորագրությունն է: Հանձն առած գործընթացն, ինձ թվում է, շահեկան է Հայաստանի, նաև Թուրքիայի համար:
Ֆրանսիան երկկողմ և եվրոպական հարաբերությունների շրջանակներում հիշեցնում է ընթացող գործընթացին իր օժանդակության մասին, որի ավարտը բոլորս ենք ցանկանում, և որը բնականաբար ենթադրում է նաև Հայաստանի և Թուրքիայի միջև սահմանի վերաբացում:
Ֆրանսիան Եվրամիության այն երկրներից է որոնք դեմ են Թուրքիայի ԵՄ անդամությանը: Ո՞րն է դրա պատճառը: Ի՞նչ պետք է անի Թուրքիան ԵՄ անդամ դառնալու համար: Արդյո՞ք այդ պայմանների մեջ պետք է լինի ցեղասպանությունն ընդունելու եւ Հայաստանի հետ սահմանը բացելու խնդիրները:
Ըստ էության, Ֆրանսիան կողմ է, որ Թուքիան լինի Եվրամիության հետ, բայց ոչ նրա կազմում: Մենք պատրաստ ենք այդ երկրի հետ հնարավորինս սերտ գործընկերության բոլոր բնագավառներում, որը կբխեր Եվրամիության և Թուրքիայի շահերից:
Ելնելով վերոհիշյալից, Ֆրանսիան բնականաբար ցանկանում է, որ Թուրքիան ճանաչի հայոց ցեղասպանությունը և լիովին կարգավորի իր հարաբերությունները Հայաստանի հետ:
Հայաստանն ընդգրկված է Եվրոպական հարեւանության ծրագրում: Արդյո՞ք դա կարելի է համարել եւս մեկ քայլ Հայաստանի ԵՄ անդամության ճամապարհին: Ընդհանրապես հնարավոր համարո՞ւմ եք, որ ՀՀ-ն երբեւէ դառնա ԵՄ անդամ:
Ես արդեն խոսեցի Հայաստանի հետ հարևանության քաղաքականության մասին, սակայն Ձեր հարցին ստույգ պատասխանելու համար օգտակար եմ համարում ընդգծել, որ այն չի հավակնում այդ քաղաքականության շահառու երկիրներին նախապատրաստել անդամակցության համար: Նպատակը՝ խուսափել, որ անդունդ չգոյանա Եվրոպայի երկու մասերի միջև ու գործակցության և օգնության միջոցով նպաստել Եվրամիությանը սերտանալուն, որը կօժանդակի տարածաշրջանային կայունությանը և տնտեսական զարգացմանը: Ինչ վերաբերում է հարցին, թե Հայաստանը կկարողանա՞ մի օր միանալ Եվրոպային, իմ կարծիքով այս փուլում այն վաղաժամ է:
