Սիրիայից ամերիկյան զորքերի դուրսբերումից հետո միանշանակ պետք է Թուրքիայի կողմից ռազմական ակտիվություն ակնկալել, ինչը հայ բնակչության անվտանգության համար սպառնալիք է ներկայացնում:
NEWS.am-ի հետ հարցազրույցում այս մասին ասաց թուրքագետ Կարեն Հովհաննիսյանը: Նրա համոզմամբ՝ Անկարան կփորձի հզորացնել իր ազդեցությունը տարածաշրջանում, ինչը հղի է հակամարտությունների սրացմամբ: Ինչ վերաբերում է հայ բնակչության ճակատագրին, ապա տեղացի հայերի համար Սիրիայի տարածք թուրքական զորքերի ներթափանցման հետեւանքները հրաշալի հայտնի են:
Ինչո՞վ կարող է պայմանավորված լինել այս շրջանում ԱՄՆ-ի նման որոշումը
Սիրիայից ամերիկյան զորքերի դուրսբերման մասին ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի ստորագրած հրամանը փաստաթղթի բովանդակության տեսանկյունից նորություն չէ:
Նման որոշումներ առաջ էլ են ընդունվել, սակայն դրանք մինչ օրս թղթի վրա են մնացել: Բացառություն չէ նաեւ այդ որոշումը, քանի որ հրամանում ոչ մի բառ չկա այն մասին, թե երբ պետք է կատարվի զորքերի դուրսբերումը:
Այսօրվա դրությամբ ամերիկյան զորքերի որեւէ տեղաշարժ չկա: Մոտ 2000 ամերիկացի զինծառայողները շարունակում են ծառայել Սիրիայում: Տվյալ պահին մենք կարող ենք խոսել Թուրքիայի եւ ԱՄՆ-ի միջեւ որոշակի գործարքի մասին: Եվ այդ գործարքի շրջանակներում Թուրքիայի վրա ազդեցության լծակ կհանդիսանա Սիրիայից ԱՄՆ-ի զորքերի դուրս բերման հենց այդ կոնկրետ ժամանակահատվածի մասին բացակայությունը:
ԱՄՆ Պետդեպը հավանություն է տվել Անկարային Patriot ՀՀՊ համակարգերի վաճառքին: Կարելի՞ է ասել, որ ԱՄՆ-ն փորձում է Թուրքիային իր կողմ «թեքել» եւ նրան հետ պահել Ռուսաստանի հետ հարաբերությունների հետագա խորացումից:
Այո, որոշակի «առքուվաճառք» կա: Անկարային Patriot ՀՀՊ համակարգերի մատակարարման մասին որոշումը, ամենայն հավանականությամբ, կապված է Թուրքիային ռուսական С-400 ՀՀՊ-ի գնումից հետ պահելու հետ: Հարկ է նշել, որ ԱՄՆ-ի եւ Թուրքիայի միջեւ նման «առեւտրային դիվանագիոտւթյունը» արդեն երեք տարի անցկացվում է: Սկսած 2015 թվականից՝ ԱՄՆ-ն հայտարարում է այս կամ այն տարածաշրջանից կամ Սիրիայից իր զորքերի դուրս բերման մասին:
Սակայն դա դեռ տեղի չի ունեցել: Բացի զենքի վաճառքի խնդրից, առեւտրի կարեւոր հարցերից են Սիրիայի փախստականների խնդիրը, ինչպես նաեւ Իրաքից նավթամուղի անվտանգությունը, որն անցնում է Թուրքիայի տարածքով:
Դատելով ամեն ինչից՝ կուլիսների հետեւում որոշակի խաղեր ու պայմանավորվածություններ կան: Անշուշտ, այդ գործընթացները պետք է ավելի լայն համատեքստում դիտարկել, քան կոնկրետ հարցի առնչությամբ դիմակայության դրսեւորումը: Կրկին, այդ առճակատումը արհեստականորեն կսրվի, ինչից էլ Թուրքիան կփորձի օգտվել:
Արդյոք Թուրքիայի եւ Իսրայելի հարաբերությունների սրացումը կապված է Սիրիայից ԱՄՆ-ի զորքերի դուրս բերման որոշման հետ
Հետաքրքիր է, որ ամեն անգամ, երբ Թուրքիան փորձում է բարելավել կամ խորացնել իր հարաբերությունները ԱՄՆ-ի հետ, Իսրայելը, որպես ԱՄՆ մոտ դաշնակից, հակաթուրքական հռետորաբանությունն ակտիվացնում է: Ակնհայտ է, որ դրանով Իսրայելը չի ցանկանում, որ Թուրքիան տարածաշրջանում ԱՄՆ հաշվին իր ազդեցությունը մեծացնի: Տվյալ դեպքում ԱՄՆ-ն Թուրքիայից ակնկալում է պատասխան գործողություններ՝ կուլիսների հետեւում ձեռք բերված պայմանավորվածությունների շրջանակներում:
Եթե Անկարան չկատարի պայմանավորվածությունները, ապա Իսրայելը կսաստկացնի իր հակաթուրքական հռետորաբանությունը:
Հիշեցնենք, որ ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը դեկտեմբերի 19-ին հայտարարել էր Սիրիայից ամերիկյան զորքերի դուրս բերման մասին: Նա դա բացատրել էր այն հանգամանքով, որ Սիրիայում ԻՊ ահաբեկչական խմբավորման հաղթանակին են հասել, եւ որ ահաբեկիչների դեմ պայքարը միակ պատճառն էր, որի համար ԱՄՆ զինված ուժերը այնտեղ էին: ԱՄՆ-ի պաշտոնական անձանց խոսքով՝ ավելի քան 2 հազար ամերիկյան զինվորականների դուրս բերումը 60-100 օր կտեւի:
